Ձեր վստահելի աղբյուրը

 2014 թվականի սկզբից ի վեր արդեն մոտ տաս ադրբեջանցի է սպանվել Սիրիայում: Գրեթե ամեն օր ԶԼՄ-ները հաղորդում են նոր սպանվածի մասին և տեղադրում սպանվածի տեսանյութը, կամ նկարը: Մասնավորապես` երեկ Սիրիայում սպանվել է հերթական ադրբեջանցի գրոհային Աբու Զար Ազերին «Ջաբհաթ ալ-Նուսրա» ահաբեկչական խմբի անդամ էր: Սպանվել է կառավարական ուժերի կողմից Համա քաղաքի շրջակայքում:

Սիրիական հակամարտության սկզբնական շրջանում որոշ շրջանակներ հակամարտությունը փորձում էին ներկայացնել որպես ընդիմության և իշխանությունների պայքար, սակայն, կարճ ժամանակ անց, մուսուլմանական տարբեր երկրների ծագում ունեցող իսլամականների կողմից համացանցում սկսեցին տարածվել կոչեր՝ ուղղված իրենց հայրենակիցներին՝ գալ և պայքարել Ասադի «անհավատ» վարչակարգի դեմ: Վերջին ժամանակներում սիրիական հակամարտությունում բավական ակտիվ մասնակցություն են ցուցաբերում ադրբեջանցիները: Մասնավորապես 2013թ-ի ապրիլին համացանցում տարածվեց մի տեսանյութ, որտեղ ադրբեջանցի գրոհայինը մանրամասն բացատրում էր, թե ինչ նպատակով է մեկնել Սիրիա և կոչ էր անում համերկրացիներին հետևել իր օրինակին: Որոշ ժամանակ անց համացանցը ողողվեց ադրբեջանցի ամենահայտնի գրոհային Աբու Յահյա ալ-Ազերիի տեսանյութերով: Վերջինս, մինչև Սիրիա մեկնելը, գործունեություն էր ծավալել Աֆղանստանում: Սպանվել է անցյալ տարվա սեպտեմբերին: Վերջինս նույնպես կոչեր էր անում ոչ միայն իր հայրենակիցներին, այլև մուսուլմանական այլ երկրների քաղաքացիներին գալ և պայքարել Ասադի վարչակարգի դեմ:

Այսօր Սիրիայում կռվող ադրբեջանցիների քանակի մասին ստույգ տվյալներ չկան, սակայն, հենց ադրբեջանական ԶԼՄ-ների հաղորդմամբ, սիրիական ճգնաժամը սկսվելուց ի վեր այնտեղ սպանվել է հարյուրից ավել ադրբեջանցի, ընդ որում, ամենահամեստ հաշվարկներով, ադրբեջանցիների հոսքը դեպի Սիրիա անընդմեջ ավելանում է: Կարելի է ենթադրել, որ եթե Սիրիայում սպանված ադրբեջանցիների թիվը հարյուրից ավել է, ապա պատերազմին ներգրավված ծագումով ադրբեջանցի ծայրահեղ իսլամականների թիվը կարող է հասնել հազարի, իսկ փոքրիկ երկրի համար, ինչպիսին Ադրբեջանն է՝ դա բավական մեծ թիվ է: Ուշագրավ է նաև այն փաստը, որ ադրբեջանցիները հիմնականում կռվում են Հալեպի շրջակայքում, քանի որ այդ քաղաքը մոտ է Թուրքիայի սահմանին, հետևաբար ավելի դյուրին է սահմանն անցնելը: Բացի դրանից Հալեպում է կենտրոնացած Սիրիայի հայ համայնքի հիմնական մասը, որը նույնպես կարող է թիրախ հանդիսանալ ադրբեջանցիների համար:

Ադրբեջանական հասարակությունը, կարծես՝ միանշանակ չի ընդունում հայրենակիցների՝ Սիրիայում պատերազմելու փաստը: Խնդիրը կայանում է նրանում, որ այսօր հարևան երկրում բավական լայն տարածում են գտել ծայրահեղ կրոնական տարբեր հոսանքները, որոնք ակտիվ աշխատանք են տանում հատկապես երիտասարդության շրջանում: Ընդ որում, վերոհիշյալ հոսանքները հայտնվել են Ադրբեջանում հիմնականում երկրի անկախացումից հետո, իսկ այսօր փաստորեն երևում է նրանց գործունեության արդյունքը. Ադրբեջանի հարյուրավոր քաղաքացիներ կռվում էին Աֆղանստանում, Պակիստանում, այժմ՝ Սիրիայում: Բաքվի իշխանություններն իրենց հերթին չեն ցանկանում կամ հնարավորություն չունեն կանգնեցնելու ադրբեջանցիների հոսքը դեպի Սիրիա: Այնպիսի տպավորություն է ստեղծվում, որ Ադրբեջանը փորձում է ամեն կերպ խուսափել պատասխանատվությունից և ցույց տալ, որ իշխանություններն անզոր են ստեղծված իրավիճակի առջև:

Պատահական չէ նաև Ադրբեջանի ԱԳՆ խոսնակ Էլման Աբդուլաևի վերջին հայտարարությունն առ այն, որ Սիրիայում վերջերս զոհված անձինք, հնարավոր է չլինեն Ադրբեջանի քաղաքացիներ: Փաստորեն, Բաքվում ջանում են հերքել պետական կառույցների՝ հասարակության համար այս ցավոտ խնդիրը լուծելու անկարողությունը, մյուս կողմից Սիրիայում կռվող ադրբեջանցիները ռազմական փորձ են ձեռք բերում, և Ղարաբաղում պատերազմի վերսկսման դեպքում կարող են կռվել հայերի դեմ:

Չի բացառվում նաև, որ ադրբեջանցիները նոր կապեր են ստեղծում այլազգի իսլամական ծայրահեղականների հետ, որոնք նույնպես կարող են ներգրավվել հայերի դեմ հավանական պատերազմին, ինչպես դա եղավ 90-ականներին: Բաքվում չեն կարող այս փաստը աչքաթող անել, հետևաբար ադրբեջանցի նորաթուխ գրոհայինների մուտքը Սիրիա շարունակվում է:

 Սարգիս Ասատրյան