Ձեր վստահելի աղբյուրը

Կենսաթոշակային երրորդ տարեկան միջազգային համաժողովից հետո ՀՀ Կենտրոնական բանկի նախագահի տեղակալ Ներսես Երիցյանի պատասպանել է Panorama.am-ի թղթակցի հարցերին: Հարցազրույցը` ստորև

-Պարոն Երիցյան, բարեփոխումների հիմքում, օրենսդրության հիմքում մի շարք ինստիտուտներ են դրված ռիսկերից ապահովագրելու համար: Այս առումով ամենակարևորը պետության կարգավորիչ ֆունկցիան է: Քանի որ կարգավորիչ ֆունկցիան, մեծ հաշվով դրված է Կենտրոնական բանկի վրա, ի՞նչ եք կարծում, ԿԲ-ն այսօր ունի՞ բավարար գործիքներ, նաև կամք, այսպիսի պրոֆեսիոնալ կառավարիչների առկայության պայմաններում արդյունավետ կարգավորում իրականացնելու համար:
- Նախ այս ռեֆորմի առանձնահատկությունն այն է, որ ոչ միայն Կենտրոնական բանկը, այլ նաև կառավարությունն է սահմանում հիմնական խաղի կանոնները, սեփականատերն է հիմնական հաշվառման համակարգի, և ներդրումային պահանջներն ամբողջությամբ կառավարությունն է սահմանում: ԿԲ-ն իր կարգավորիչ գործառույթով լիցենզավորում է կառավարիչներին, վերահսկում որպես ֆինանսական ինստիտուտներ, և ապահովում է պետության կողմից դրված պահանջների կատարումը: Մենք բավականին երկար ժամանակ պատրաստվել ենք, այս երեք տարիների ընթացքում լուրջ ինստիտուցիոնալ կարողություններ ենք ձևավորել: Բացի այդ` մեծ է վստահությունը Կենտրոնական բանկի վերահսկողական կարգավորման հնարավորությունների նկատմամբ, այն իմաստով, որ բավականին լուրջ, երկարաժամկետ կայունություն ունենք հենց բանկային համակարգում: Այսինքն` մենք մեր գործունեությամբ` որպես ինստիտուտ մեկ անգամ արդեն ապացուցել ենք, որ կարողացել ենք ապահովել կայունություն: Դրանում բոլորս համոզվեցինք հենց ճգնաժամի տարիներին, երբ որ մեր նման բոլոր երկրներն ունեցան լուրջ կորուստներ բանկային համակարգում, իսկ Հայաստանի Հանրապետությունը կարողացավ խուսափել դրանից: Այդ իմաստով, կարծում եմ, ինստիտուտները հստակ ձևակերպված են օրենքում: Մենք այդ ինստիտուտները ձևակերպելիս նաև հասկացել ենք` ոնց պետք է իրականացնենք և երեք տարի աշխատանք ենք կատարել, որպեսզի այդ կարողությունները ԿԲ-ում ձևավորենք:

- Այստեղ խոսեց Լիտվայի ներկայացուցիչը: Լիտվան Հայաստանի հետ համեմատելի երկիր է թե´ բնակչության թվով, թե´ անցած ճանապարհով: Լիտվայում, փաստորեն գործում են 9 կառավարիչներ, և առկա են 28 ֆոնդեր: Ինչու՞ Հայաստանում նախատեսված չէ այս կարգի բազմազանություն, որպեսզի ընտրության ավելի լայն հնարավորություն լինի:
- Դա հենց հիմնական թերությունը և պրոբլեմն է միջազգային փորձի, որից մենք դասեր ենք քաղել: Մրցակցությունը չի նշանակում ընկերությունների և ֆոնդերի բազմազանություն, որովհետև դրանով աճում են նաև մասնակիցների ծախսերը: Դու կարող ես լայն տեսականի ունենալ, սակայն չկարողանաս ընտրություն կատարել: Մենք, ընդհակառակը` պարզեցրել ենք և հստակեցրել ենք ընտրության չափանիշները և ավելի արդյունավետ համակարգ ենք ներդնում սովորելու փուլում: Եվ երկրորդը` շատ ընկերություններ եթե լինեն, քանի որ մենք թվով փոքր ենք, բնական է` պետք է լինեն հիմնականում ընկերություններ, որոնք փորձ չունեն և որոնք պատրաստ են աշխատել փոքր գումարների հետ: Իսկ այս պայմաններում մենք կարողացել ենք ներգրավել միջազգային հեղինակավոր ընկերությունների և այդ սահմանափակումը տարել է դեպի արդյունավետության: Ժամանակի ընթացքում, երբ համակարգը աճի, բնականաբար նաև պահանջ կառաջանա նոր ֆոնդերի, նոր ընկերությունների: Բոլոր երկրները ում հետ աշխատել ենք, բոլոր պրոֆեսիոնալները, ովքեր և ֆինանսական համակարգից են գալիս, և տարբեր երկրների կենսաթոշակային բարեփոխումներին են մասնակցել, բոլորը միանշանակ ասում են, որ պետք է ֆոնդերի քանակը սահմանափակել, որովհետև զուտ հոգեբանությունից ելնելով` մարդուն, եթե երեքից ավել ընտրություն ես տալիս, նա սկսում է շատ ավելի հարցեր տալ, իսկ ֆինանսական աշխարհում այդ երեքից ավել ընտրության մեջ շատ տարբերություն չկա, դրա համար ավելի շատ շփոթեցնելու էինք ժողովրդին, քան իրական օգուտ ապահովեինք: Գրագիտության և շուկայի ընդլայնման հետ այդ ընտրությունը կարելի է ընդլայնել, սակայն նույնիսկ այդ դեպքում 4-5 ֆոնդից ավելի ընտրություն տալու դեպքում սովորական քաղաքացին կարող է չկողմնորոշվել և դառնալ զոհ` տարբեր տեսակի ֆինանսական վերլուծաբանների:

- Այստեղ ֆոնդերի երկու կառավարիչներն էլ տեղեկացրեցին, որ մտադիր են հիմնական ներդրումներն անել տեղական պարտատոմսերում: Այս պահին կորպորատիվ պարտատոմսերի ինստիտուտը կայացած չի Հայաստանում և ենթադրում եմ, որ պետությունն էլ հավանաբար այդքան մեծ գումար ներգրավելու կարիք չի ունենա: Ժամանակի ընթացքում նախատեսվու ՞ մ է կայացնել նաև այս իստիտուտները:
- Նախ օրնեսդրական և ենթակառուցվածքների մասով բավականին լուրջ առաջընթաց կա և այս ռեֆորմի նախապատրաստական աշխատանքներից մեկն է եղել: Մենք արդեն ականատես ենք եղել միջազգային ֆինանսական կորպորացիաների պարտատոմսերի թողարկմանը, որը ընդլայնելու են, այսինքն` առնվազն պետական պարտատոմսերից զատ կունենանք արժեթղթեր, որոնք դրամով են լինելու և ուղղվելու են մեր տնտեսության ֆինանսավորմանը: Մենք նաև ունենք տարբեր ընկերությունների թողարկումներ, որոնք նորից թափ կհավաքեն: Այն ժամանակ պահանջարկ չի եղել դրա համար թողարկումը սահմանափակվել է, այժմ երբ պահանջարկը կա, առաջարկի տեսակետից շարժ ենք տեսնում: Առնվազն մի քանի ընկերություններ և բանկերը նույնպես պարտատոմսերի շուկայում հետաքրքրություն են ցուցաբերում: Նախապատրաստվում են միջազգային ռեյտինգներ ձեռք բերել, որպեսզի կարողանան բարձր որակի իրացվելի արժեթղթեր թողարկել և այս ֆոնդերը ներդրումներ կատարեն այդ արժեթղթերում: Կարծում եմ` մեկ երկու տարիների ընթացքում այդ շուկան կսկսի ակտիվանալ, իսկ այս երկու տարիների ընթացքում կուտակված միջոցները չեմ կարծում այնքան մեծ կլինեն, որ չկարողանանք եղած գործիքներով կառավարել:

Հիշեցնենք, որ այսօր կայացած Կենսաթոշակային երրորդ տարեկան միջազգային համաժողովի ընթացքում, որին մասնակցում էին ՀՀ վարչապետը, մի շարք պաշտոնատար անձինք, ինչպես նաև տարբեր երկրների և միջազգային կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ, ներկայացվեցին տարբեր երկրներում կիրառված նմանօրինակ համակարգի առանձնահատկություններն ու առավելությունները:

Հարակից նյութեր` 

Վարչապետ. «Իշխանությունը պարտադրանքի գործիքն օգտագործելով, կերտում է նոր ապագա»

Տիգրան Սարգսյանի ելույթը կենսաթոշակային երրորդ տարեկան համաժողովում

Արտեմ Ասատրյան. Պարտադիր կուտակային համակարգին կատարվող վճարումները պետք է հարկվեն առաջին փուլում

«Այն կլինի նախանձելի օրինակ». ԱՄՀ-ն և ՎԶԵԲ-ը սատարում են Հայաստանին` կենսաթոշակային բարեփոխումների իրականացման գործում

Ժան Միշել Հապպի. «Կենսաթոշակային համակարգի ադեկվատ լինելը ժամանակի ընթացքում կզգացվի»