Ձեր վստահելի աղբյուրը

Իտալական հեղինակավոր «Լիբերո» օրաթերթի սյունակագիր Լուչանո Կապոնեն թերթի այսօրվա համարում անդրադարձել է Իտալիայում ադրբեջանական նավթադոլարների հաշվին իրականացվող «խավիարային դիվանագիտությանն» ու դրա արդյունքներին, և եզրակացրել, որ Իտալիան իր գործելաոճով լեգիտիմացնում է աշխարհի ամենաավտորիտար վարչակարգերից մեկին, որը սեփական քաղաքացիների տարրական իրավունքները խախտելուց զատ սպառնում է նաև հարևան Հայաստանին ու Լեռնային Ղարաբաղին:

Ստորև թարգմանաբար ներկայացնում ենք Լուչանո Կապոնեի՝ «Նավթ և հայերի հետապնդում. Ադրբեջանի բռնակալության իտալացի «տիֆոզիները» (ֆաները)» հոդվածը.

«Ադրբեջանը երկիր է Կովկասում, որ Խորհրդային Միության փլուզումից հետո ավելի քան քսան տարի գտնվում է Ալիևների տոհմի կառավարման ներքո. 10 տարի նախագահ էր նահապետ Հեյդար Ալիևը, ով տոհմի հիմնադիրն է, իսկ 2003-ից հետո նրա որդի Իլհամը դարձավ նախագահ և այժմ կառավարում է նախագահական երորրդ ժամկետի շրջանակներում: Ադրբեջանն աշխարհի ամենաավտորիտար երկրներից մեկն է, քանզի գտնվում է տնտեսական, քաղաքական ու խոսքի ազատության վերաբերյալ միջազգային ցանկացած վարկանիշային աղյուսակի ստորին հատվածում: Այն բռնակալական վարչակարգ է և տարրական իրավունքների համակարգված խախտումների պատճառով ենթակա է մեկուսացման:

Այդուհանդերձ Ալիևների թագավորությունը մեկուսացված չէ, ինչպես որ կարգն է, քանի որ երկիրը հարուստ է նավթով ու գազով: Իտալիան, մասնավորապես, առանձնահատուկ հարաբերություններ ունի. այն առևտրային խոշորագույն գործընկերն է և վերջերս էլ ստորագրեց պայմանագիր TAP-ի կառուցման մասին՝ մի խողովակաշար, որ Կովկասյան հանրապետությունը կկապի Ապուլիայի հետ (հարավային Իտալիա):  Ի լրումն տնտեսական հարաբերությունների, ազերիներն իրենց նավթադոլարներով Եվրոպայում ու Իտալիայում չափազանց ակտիվ ջանքեր են գործադրում՝ իրենց իշխանության ավտորիտար բնույթը քողարկելու և վարչակարգի համար դրական ու ժողովրդավարական իմիջ ձևավորելու համար:

ESI-ն (Panorama.am - European Stability Initiative, Կայունության եվրոպական նախաձեռնություն) այդ գործունեությունն անվանել է «խավիարային դիվանագիտություն» և 2012-ից սկսած մի քանի զեկույցներով անդրադարձել է խնդրին: Վերջին զեկույցը հրապարակվել է 2013-ի նոյեմբերին և կոչվում էր «Ադրբեջանը և մեր իմացած ձևով ընտրությունների դիտարկման վերջը»:

Այլոց շարքում զեկույցում ներկայացվում են ադրբեջանամետ իտալացի գործիչների անուններ: Օրինակ, Եվրախորհրդարանի անդամ Ֆիորելա Պրովերան, Հյուսիսային լիգա կուսակցությունից, դեմ է քվեարկել Եվրախորհրդարանի բանաձևին, որով Ադրբեջանի կառավարությունը դատապարտվում էր երկու բլոգերներին ձերբակալելու համար: Հյուսիսային լիգայից մեկ այլ գործիչ՝ սենատոր Սերջիո Դիվինան (Իտալիա-Ադրբեջան բարեկամական խմբի համանախագահ) հայտարարել է, որ ինքը բավարարված է Ադրբեջանի վերջին ընտրություններում կին թեկնածուի մասնակցությամբ, այն դեպքում, երբ բոլոր թեկնածուները տղամարդ էին:

Զեկույցում նշվում է նաև Պինո Արլակիի անունը (ներկայումս Եվրախորհրդարանի սոցիալիստ անդամ): Ադրբեջանում նախագահական ընտրություններում, որոնք ԵԱՀԿ կողմից ճանաչվել էին միջազգային չափորոշիչներին չհամապատասխանող, որպես Եվրախորհրդարանի դիտորդական առաքելության ղեկավար՝ Արլակին հայտարարել էր, թե ձայների 85%-ի առավելությամբ Իլհամ Ալիևի վերընտրությունը հաստատող ընտրությունները եղել են «ազատ, արդար և թափանցիկ»:

Եվ վերջապես, Ադրբեջանի կառավարության թեզիսը, որ Ռադիկալ կուսակցության անդամ Անտոնիո Ստանջոյի ղեկավարած Իտալական Հելսինկյան կոմիտեի կողմից տարածվում է իտալացիների շրջանում: Վերջին ամիսներին Իտալական Հելսինկյան կոմիտեն նվիրվել է ազերիների շահերի առաջմղմանը, ինչպես «Խոջալուի ջարդերը» թեմայով հանդիպման կազմակերպումն էր. ողբերգական մի դրվագ Լեռնային Ղարաբաղի պատերազմից, որի ընթացքում հայ-քրիստոնեական անկլավը անկախության համար պայքար էր մղում Ադրբեջանի դեմ: Խոջալուի ջարդերի պատմությունը ծայրաստիճան հակասական է: Ադրբեջանը մեղադրում է հայերին, հայերի կարծիքով՝ պատասխանատվությունն ադրբեջանցիներինն է:

Այդուհանդերձ իրադարձությունների վերականգնումը Իտալիայում Ադրբեջանի դեսպանին ոգևորել է այն աստիճան, որ նա իրեն ազատ է զգում՝ հարյուրավոր քաղաքացիական անձանց մահվան համար հայերին «ցեղասպանության» մեջ մեղադրելու համար: Սա ակնհայտ սադրանք է ընդդեմ հայերի, ովքեր վերապրել են պատմության մեջ առաջին ցեղասպանությունը՝ իրագործված մուսուլման թուրքերի կողմից: Քանի դեռ Իտալիան պաշտպանում է իր տնտեսական և էներգետիկ շահերը, այն լեգիտիմացնում է մի բռնապետություն, որը վերջին 5 տարիներին 2500%-ով մեծացրել է ռազմական ծախսերն ու սպառնում է հարձակվել Հայաստանի ու Լեռնային Ղարաբաղի վրա»: