Ձեր վստահելի աղբյուրը

 ԱՄՆ պետդեպարտամենտը հրապարակել Ադրբեջանում մարդու իրավունքների և ժողովրդավարության վիճակի վերաբերյալ ամենամյա զեկույցը։ Այս մասին տեղեկացնում է ԱՄՆ պետդեպի պաշտոնական կայքը:

Ստորև ներկայացնում ենք զեկույցը՝ որոշ կրճատումներով.

«Տարվա ընթացքում մարդու իրավունքների հիմնական խնդիրները հետևյալն են.

Ազատ արտահայտման, հավաքների մեծածավալ սահմանափակումները, ներառյալ լրագրողների, իրավապաշտպանների և ժոովրդավարական ակտվիստների հանդեպ կտտանքներ, ձերբակալություններ և ուժի կիառում է գրանցվել: Նախագահական ընտրությունների նախօրեին կառավարությունը թույլատրել է միայն մի քանի խաղաղ բողոքի ակցիաներ անցկացնել, սակայն սահմանափակել է դրանց անցկացման վայրերը:Ոստիկանությունը ցրել է չարտոնված հանրավաքները և ձերբակալել ցուցարարներին:

Ըստ զեկույցի` իշխանությունները քրեական գործ են հարուցել ընտրությունների մոնիթորինգ անցկացնող երկու հկ-ների նկատմամբ` Ընտրությունների մոնիթորինգի և ժողովրդավարության հետազոտությունների կենտրոնի (EMDS) և Կամավորների միջազգային համագործակցություն հասարակական միություն (ICV):
Զեկույցի հեղինակները ընդգծում են, որ ընտրությունների նախօրեին քաղաքական միջավայրը ճնշումներով հարուստ էր, իսկ թեկնածուների միջև մրցակցության մակարդակը` ցածր: Զգալի թերություններ են գրանցվել ընտրությունների ամբողջ ընթացքում, իսկ բողոքները անաչառ կերպով չեն դիտարկվել:

Հասարակական կազմակերպությունների ֆինանսավորման մասին օրենսդրությունն անցյալ տարի զգալի չափով սահմանափակվել է՝ նոր փոփոխություններով։

Քաղաքացիները կորցրել են խաղաղ ճանապարհով կառավարություն փոխելու իրենց իրավունքը։ Ընտրություններն անցել են ճնշումների մթնոլորտում, թեկնածուները քարոզարշավի համար հավասար հնարավորություններ չեն ունեցել, իսկ նրանց բողոքարկումներն օբյեկտիվորեն չեն քննվել։

Բոլոր մակարդակներում լայանծավալ կաշառակերության վերաբերյալ մեղադրանքները շարունակվում են:

«Կամայական կամ անօրինական կերպով կյանքից զրկում» խորագրի ներքո պետդեպատամենտը գրում է, որ շատ է անմարդկային վերաբերմունքը զինծառայողների հանդեպ, նրանց հանդեպ կիրառված խիստ պատիժները, կյանքին և անվտանգությանը սպառնացող վտանգը՝ բանակային անօրինականությունների ֆոնին։ Փաստաթղթում նշվում է, որ 69 ադրբեջանցի զինվոր զոհվել է ոչ մարտական իրադրությունում։

«Խոշտանգումների և այլ դաժան, անմարդկային կամ արժանապատվությունը նվաստացնող վերաբերմունք կամ պատիժ» խորագրի ներքո պետդեպատամենտը գրում է, որ անպատժելիությունը խնդիր է: Իշխանությունները դե ֆակտո արգելք են պահպանում կալանավորների հարցում, ովքեր պնդում են դաժան վերաբերմունքի ու փաստաբանի մուտքի արգելման մասին:

«Քաղբանտարկյալներ և ձերբակալվածներ» խորագրի ներքո նշվում է, որ քաղբանտարկյալների թիվը հասնում է 143-ի:

«Կաշառակերություն և թափանցիկության բացակայություն կառավարությունում» խորագրի ներքո գրում է, որ կաշառակերությունը իրավապահ մարմիների շրջանում խնդրահարույց է: Տարածված համոզմունք կա, որ կարելի է կաշառք տալ զինվորական ծառայությունից հրաժարվելու համար՝ տղամարդկանց 18 -35 տարեկան շրջանում: Քաղաքացիները նաև հավատում են, որ զինծառայողները կարող են ավելի հեշտ զինվորական պարտականությունների անցնել մի փոքր կաշառքով»:

 Պետքարտուղարությունը նաև նշել է Ադրբեջանի դատական համակարգի թերությունները` ընդգծելով քաղաքական դրդապատճառներով ձերբակալությունների աճը և գործադիր իշխանության ազդեցությունը դատարանների վրա: Ըստ տարբեր աղբյուրների `քաղբանտարկյալների թիվը երկրում տատանվում է մի քանի տասնյակից մինչև 143:

Ադրբեջանի կառավարությանը չի հաջողվել ապահովել սեփականության իրավունքի պաշտպանությունը, որի արդյունքում քանդվել են տներ և տարահանվել է բնակչությունը` առանց պատշաճ փոխհատուցում ստանալու:

«Մարդու իրավունքների խախտումներ են գրանցվել նաև բանակում, որի արդյունքում ոչ մարտական պայմաններում 69 զինծառայող է մահացել»,- ասվում է փաստաթղթում:

Բանտերում պայմանները վատն են, և երբեմն նույնիսկ կյանքի համար վտանգ են ներկայացնում: 2013թ.-ին, ըստ զեկույցի, ադրբեջանական բանտերում 111 հոգի խոշտանգումների է ենթարկվել:

Կրոնական իրավունքները և ազատությունները, ինչպես նաև գրանցում չստացած մուսուլմանական և քրիստոնեական կազմակերպություները շարունակաբար հետապնդվել են, ասվում է փաստաթղթում:

Պետդեպարտամենտը ընդգծում է, որ մարդու իրավուքների խախտումների մեղավոր պաշտոնատար անձինք այդպես էլ անպատիժ են մնացել: