Արդյոք անպտղության ախտորոշումը տղամարդկանց համար շարունակում է մնալ որպես դատավճիռ. Հարցազրույց ուռոլոգի հետ
Չնայած ժամանակակից բժշկության ձեռքբերումներին, ինչպես ամբողջ աշխարհում, այնպես էլ Հայաստանում անպտղության մակարդակը շարունակում է աճել: Ի դեպ, կանանց և տղամարդկանց շրջանում անպտղությունը հանդիպում է գրեթե նույն հաճախականությամբ:
Նախկինում կար այն թյուրըմբռնումը, որ անպտղության պատճառը կանայք են: Սակայն այսօր պատկերը կտրուկ փոխվել է, և ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ անպտղության խնդիր հավասարապես ունենում են և կանայք, և տղամարդիկ:
Առհասարակ անպտղություն է համարվում, եթե զույգը կանոնավոր սեռական կյանքով ապրելու պարագայում, առանց հակաբեղմնավորիչների օգտագործման, շուրջ մեկ տարվա ընթացքում չի արձանագրում հղիություն: Իսկ երկրորդային անպտղությունը այն է, երբ արձանագրված հղիությունից հետո, երկրորդ, կամ հաջորդ հղիություն չի լինում:
Կանանց և տղամարդկանց անպտղության պատճառները բազմաթիվ են` արտաքին միջավայրի բացասական ազդեցություն, վնասակար սովորություններ, սթրեսային վիճակներ և, իհարկե, ամենակարևորը` ժամանակին մասնագետի չդիմելը:
Պաշտոնական տվյալներով` Հայաստանում անպտղությունը կազմում է 20 տոկոս. կանանց մոտ այն կազմում է 16,7 տոկոս, իսկ տղամարդկանց` 5,2 տոկոս: Սա նշանակում է, որ յուրաքանչյուր 6-րդ զույգի մոտ առկա է անպտղություն:
Որո՞նք են տղամարդկանց անպտղության պատճառները և դրանց բուժման համար ինչ տեխնոլոգիաներ են կիրառվում Հայաստանում: Այս հարցերի շուրջ Panorama.am-ը զրուցեց Վլադիմիր Ավագյանի անվան բժշկական կենտրոնի բժիշկ- ուռոլոգ, Երիտասարդ բժիշկների հայկական ասոցիացիայի նախագահ Գևորգ Գրիգորյանի հետ:
Ուռոլոգի խոսքերով` Հայաստանում տղամարդկանց շրջանում ավելացել է անպտղության թիվը: Սակայն չի բացառվում, որ ոչ թե դեպքերն են աճել, այլ բժիշկներին դիմելիությունն է ավելացել: Ըստ նրա` անպտղության ախտորոշումը տղամարդկանց համար դատավճռի նման մի բան է, ուստի նրանք ամաչում են դիմել մասնագետների օգնությանը:
«Իսկ դիմելիության աճը կապված է նրա հետ, որ վերջին տարիներին մարդիկ ավելի ուշադիր են դարձել, բացի այդ` առողջ ապրելակերպի ուղղությամբ տարվում է ակտիվ քարոզչություն, ինչի արդյունքում էլ մարդիկ հասկացել են` պետք է ժամանակին դիմել բժշկի»,- ասաց Գ.Գրիգորյանը:
Այդուհանդերձ, սեռական խնդիրներ ունեցող տղամարդկանցից ոչ բոլորն են հաղթահարել պատնեշը և ամաչում են նույնիսկ այդ մասին խոսել` վախենալով, որ շրջապատում կիմանան իրենց պրոբլեմների մասին:
«Սակայն անպտղությունը, ոչ թե կոնկրետ տղամարդու կամ կնոջ, այլ զույգի հիվանդությունն է, և այն չպետք է տարանջատել»,- ընդգծեց Գ.Գրիգորյանը:
Տղամարդկանց անպտղության պատճառները տարբեր են` սեռավարակներ, բորբոքումներ, բնածին արատներ, սթրեսներ, անառողջ սնունդ, ֆիզիկական պասիվություն և այլն: Ինչ վերաբերում է սթրեսներին, Գ.Գրիգորյանը նշեց, որ ցանկացած սթրեսից տղամարդու մոտ կարող է բարձրանալ պրոլակտին կոչվող հորմոնի մակարդակը, ինչի արդյունքում էլ նվազում է սերմի արտադրությունը:
«Այսինքն` մենք ունենք խնդիրների խումբ, որն էլ առաջացնում է անպտղություն»,- ասաց նա:
Բացի այդ, ըստ նրա, անպտղությամբ տառապող յուրաքանչյուր 4-րդ տղամարդու մոտ անպտղության պատճառ է հանդիսանում վարիկոցելեն՝ սերմնալարի երակների վարիկոզ լայնացումը, որը պայմանավորված է երակների փականային անբավարարությամբ:
«Այս հիվանդության դեպքում փոշտում բարձրանում է ջերմաստիճանը, ինչի արդյունքում էլ տուժում է սերմի արտադրությունը»,- ընդգծեց Գ.Գրիգորյանը:
Նրա խոսքերով` հաճախ անպտղությամբ տառապում են գեր տղամարդիկ, քանի որ այդ տղամարդկանց մոտ արյան մեջ տեստոստերոնի մակարդակը ցածր է, քան նրանց մոտ, ովքեր նորմալ քաշ ունեն:
«Մեր երկրում գիրությունը բավականին մեծ տոկոս է կազմում ինչպես տղամարդկանց, այնպես էլ կանանց շրջանում: Մարմնի զանգվածի ինդեքսը նորմայի սահմաններում կազմում է 18-25 միավոր, սակայն Հայաստանում 25-ից բարձր է, ուստի ավելորդ քաշը կանանց և տղամարդկանց վերարտադրողականության վրա բացասական ազդեցություն է ունենում: Տղամարդկանց մոտ ավելորդ քաշը բերում է կանացի հորմոնների կուտակման և տեստեստորենի մակարդակի իջեցման: Դրա համար, եթե տղամարդը գիրացել է 5 կգ, ապա պետք է հետազոտվի, և եթե պարզվի, որ տեստեստորենը նվազել է, ապա նա պետք է հետևի իր առողջությանը, իսկ եթե շարունակի նման ապրելակերպը, ապա հետագայում խնդիրն ավելի լուրջ կլինի»,- ընդգծեց մասնագետը:
Ինչ վերաբերում է տղամարդկանց անպտղության բուժմանը, Գ.Գրիգորյանն ասաց, որ գոյություն ունի խնդրի և վիրահատական, և դեղորայքային լուծում: Ըստ նրա` Հայաստանում կատարվում է ցանկացած վիրահատություն, որը, սական, պահանջում է բավականին նուրբ աշխատանք:
Մասնավորապես, սերմի բացակայության դեպքում կատարվում է ամորձու բիոպսիա: Ներկայումս հանրապետությունում կիրառվում են բիոպսիաների զանազան եղանակներ:
Գ.Գրիգորյանը նշեց, որ իրենց կենտրոնում արդեն երկու տարի է իրականացվում է Micro-TESE կոչվող վիրահատությունը` ամորձու խողովակի միկրոսկոպիկ բիոպսիա: Ի դեպ, այս եղանակով վիրահատությունն առաջին անգամ Հայաստանում կատարել է հենց Գևորգ Գրիգորյանը:
Նրա խոսքերով` միկրովիրաբուժական եղանակով կատարվող ամորձու բիոպսիան հնարավորություն է տալիս ներվիրահատական մանրադիտակի օգնությամբ` տեսնել ամորձու պարունակությունը և առանձնացնել լեցուն խողովակը, ինչը հնարավոր չէ իրականացնել բիոպսիաների ստանդարտ եղանակներով: «Ներվիրահատական մանրադիտակը ամորձու պարունակությունը խոշորացնում է մինչև 40 անգամ: Ամորձու վրա կտրվածք է արվում ու մանրադիտակի օգնությամբ որոնվում և հայտնաբերվում է սերմահեղուկով լցված խողովակիկը: Այս մեթոդը կիրառվում է որպես անպտղության այլընտրանքային բուժում, մասնավորապես, արտամարմնային բեղմնավորման համար սերմի ստացման համար»,- նշեց ուռոլոգը:
Նման եղանակով վիրահատվել են մեծ թվով տղամարդիկ, իսկ տարիքային սահմանափակում, ըստ Գ.Գրիգորյանի, չկա. «Վիրահատել ենք քիմիաթերապիա տարած, մեկ ամորձիով մի տղամարդու և հայտնաբերել ենք սերմ: Պատկերացնո՞ւմ եք այդ մարդու երջանկությունը, երբ նրան ասացինք, որ դու կարող ես քո սեփական երեխան ունենալ»:
Գ.Գրիգորյանը կարևորեց նաև սեռական դաստիարակությունը, քանի որ հաճախ խնդիրները դրանից են առաջանում: Մեզանում,
Գ.Գրիգորյանի խոսքերով, խնդիր է այն, որ ծնողները շատ հաճախ տեղեկացված չեն: Կան երեխաներ, ովքեր ծնվում են առանց ամորձու, կամ ամորձիները չեն իջնում ամորձապարկ, այլ մնում են աճուկային խողովակում կամ որովայնում, իսկ ծնողը չի գիտակցում, որ պետք է լողացնելու ժամանակ շոշափի, ստուգի:
«Իսկ եթե այդ խնդիրները ժամանակին չլուծվեն, երեխաները ոչ միայն անպտղության, այլև այլ լուրջ խնդիրների առաջ կարող են կանգնել: Մասնավորապես, դա կարող է վերածվել ամորձու քաղցկեղի»,- ընդգծեց մասնագետը` հավելելով, որ նման դեպքերում երեխային վիրահատում են մինչև 18 ամսականը, կամ էլ դեղորայքային բուժում է նշանակվում:
«Եթե ծնողները ժամանակին չնկատեն, ապա հասուն տարիքում տղան կանգնում է լուրջ խնդիրների առաջ»,- ասաց Գ.Գրիգորյանը:
Նախորդող`
Գինեկոլոգ. Երկար տարիներ հետո երիտասարդ ամուսինները շնորհիվ նոր տեխնոլոգիայի երեխա ունեցան
«Տարին մեկ անգամ պետք է հետազոտվել, իսկ աչքի խնդիրներ ունեցող մարդիկ` լինեն հսկողության տակ»
Պլաստիկ վիրաբույժ. Քթի վիրահատությունից հետո, դիմողների թվով երկրորդը ականջների վիրահատությունն է
Պլաստիկ վիրաբույժին ամենից շատ դիմում են «հայկական քթից» ազատվել ցանկացողները
Լրահոս
Տեսանյութեր
Գարեգին Երկրորդի ամանորյա ուղերձը
