Ձեր վստահելի աղբյուրը

Մարտի 16-ին Ղրիմի կարգավիճակի վերաբերյալ հանրաքվեն հնարավոր է շատերին անակնկալ մատուցի: Այս մասին Panorama.am-ին ասաց չեխ փորձագետ, Արևմուտքի ու Արևելքի միջև շփումների եվրոպական կենտրոնի ասոցիացիայի անդամ Էրիկա Լերները:

«Շատերը սպասում են, որ Ղրիմը կքվեարկի Ռուսաստանի կազմում ընդգրկվելու օգտին, բայց փոքր չէ նաև այն հավանականությունը, որ Ղրիմի բնակիչները քվեարկեն ավտոնոմիայի օգտին, որը թելադրված է 1992թ-ի սահմանադրությամբ: Անակնկալը կարող է հենց սա լինել, քանի որ դրան քչերն են հավատում»,- հայտարարեց փորձագետը:

Վերջինս սակայն վստահ է, որ անկախ հանրաքվեի արդյունքներից, Ռուսաստանի գործոնը Ղրիմում կուժեղանա, առավելապես այն բանից հետո, երբ կկառուցվի Կերչենյան նեղուցի վրայով կամուրջը. «Ուշագրավն այն է, որ կամուրջի կառուցման մասին համաձայնությունը ուկրաինական կողմի հետ եղել է դեռևս անցած տարի, բայց շինարարության մեկնարկն այսօր հատուկ քաղաքական երանգավորում է ստացել»:

Էրիկա Լերները հիշեցրեց, որ որևէ մեկը չի ժխտում այն փաստը, որ Ռուսաստանը յուրահատուկ վերաբերմունք ունի Ուկրաինայի նկատմամբ, և այդ մասին վերջերս նշել է նաև Չեխիայի նախկին նախագահ Վացլավ Կլաուսը:

Ըստ մեր զրուցակցի` ավելի լավ ասել այդ հարաբերությունների մասին, քան ասել է Կլաուսը հնարավոր չէ, այն է` «Ռուսաստանի համար Ուկրաինան ավելին է, քան մերձավոր արտերկիր: Այն ավելի մեծ նշանակություն ունի, քան, օրինակ, Էստոնիան, Տաջիկստանը կամ Ադրբեջանը: Ուկրաինան ռուսաստանյան պետականության և մշակույթի պատմական օրորոցն է, տասնյակ միլիոնավոր ռուսաստանցիների հայրենիքը»:

Panorama.am-ի հարցին, թե ինչպես ստեղծված իրավիճակը Ղրիմում ու նաև դրա հանգուցալուծումը`  հանրաքվեի արդյունքները, կարող են անդրադառնալ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության, դրա շուրջ տարվող բանակցային գործընթացի վրա, Է.Լերներն ասաց, որ վերջին շրջանում իսկապես շատ է հանդիպում վերլուծություններ Ղրիմի խնդրի և Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման միջև գոյություն ունեցող կապի մասին: Ավելին` նաև մտքեր, որ Ղրիմը կարող է դրական իմաստով նախադեպ դառնալ Լեռնային Ղարաբաղի համար:

«Իրականում այս երկուսը տարբեր ճակատագիր ունեն, թեև խնդրի արմատները նույնական են` թե’ Ղրիմը, թե’ Ղարաբաղը ժամանակին ընդգրկվել են այլ պետության կազմի մեջ: Ղրիմը, եթե անգամ մտնի ՌԴ կազմի մեջ, չի կարող նախադեպ դառնալ Ղարաբաղի համար, քանի որ Լեռնային Ղարաբաղը դեռ մինչև Ղրիմի զարգացումները արդեն հանրաքվեի միջոցով քվեարկել է անկախության օգտին: Իսկ Հայաստանն իր հերթին չօգտվեց աբխազական և հարավօսական նախադեպերից, որպեսզի ճանաչի Ղարաբաղի անկախությունը: Էլ չեմ ասում, որ Հայաստանը երբեք հավանության չէր արժանացնի Ղարաբաղի ձգտումը պաշտոնապես միավորվել Հայաստանի  հետ և ամենևին ոչ թե այն պատճառով, թե Հայաստանում ընդմիշտ կորել են հնագույն-իմպերիալիստական միտումները, ոչ, պարզապես Հայաստանը շատ է հոգ տանում իր միջազգային իմիջի մասին»,- նշեց չեխ փորձագետը:

Ապա նաև ավելացրեց,  որ ամեն պատեհ առիթով Հայաստանի բարձրագույն իշխանությունները հիշեցնում են, որ Ադրբեջանը սպառնում է պատերազմով և որ այդ երկրում ակտիվ քարոզվում է հայատյացությունը, ինչին Հայաստանը միշտ պատրաստ է պատասխանել կառուցողական բանակցություններով: Իսկ մյուս կողմից միջազգային կառույցներում` ԵԽԽՎ-ում և այլն, պարբերաբար ընդունվում են բանաձևեր ու փաստաթղթեր, որոնցում Հայաստանը ներկայացվում է իբրև «օկուպանտ» և «ագրեսոր»:

«Թվում է` ի՞նչն է խանգարում Հայաստանին ճանաչել Ղարաբաղի անկախությունը և շարունակել կրել ագրեսորի պիտակը: Բայց ինչպես տեսնում ենք, Ղարաբաղի շուրջ ձևավորված իրավիճակը որևէ կերպ կապակցված չէ Ղրիմի ճակատագրին, բայց եթե ինչ-որ պահ Ուկրաինայում հակամարտությունը վերաճի ռազմական գործողությունների, ապա հետևանքները շատ լուրջ կլինեն և հստակ ցույց կտան հակամարտության խաղաղ կարգավորմանն ուղղված բանակցային գործընթացի անարդյունավետությունը: Լեռնային Ղարաբաղում հնարավոր պատերազմին ոչ ոք պատրաստ չէ. այն կլինի շատ արյունալի»,- հավելեց նա:

Ինչ վերաբերում է այն հարցին, թե ինչպես ուկրաինական զարգացումները կարող են անդրադառնալ Եվրասիական ինտեգրացիոն գործընթացների վրա, Էրիկա Լերները նշեց, որ նման ազդեցության հեռանկար չի տեսնում, առավել ևս, որ Մաքսային միությունը առանց Ուկրաինայի էլ գոյություն ունի, 2015-ին էլ կհայտարարվի Եվրասիական միության ստեղծման մասին, բայց դժվար թե, ընդգծեց փորձագետը, ինչ-որ մեկը մտածում է, որ Ուկրաինան կմիանա այդ միավորմանը մեկ տարվա ընթացքում: