Հասարակություն 19:03 12/04/2014

Քեսաբահայի հայացքն անցյալում է, սիրտը՝ անտեր մնացած տանը

Հեղինակ` Մարի Թարյան

Քեսաբի շրջանի Կալադուրան գյուղից Ստեփան Սուլյանը տեղահանում և գաղթ բառերը լսել էր միայն հոր պատմություններում.անասուններին դիմացն արած մարդիկ՝ կապոցներն ուսերին, ոտքով քայլում են երկար, շատ երկար… տեսարաններն ամեն անգամ աչքի առաջով լողում էին:

«1915 թվականին հայրս տեղահանվել է, գնացել են Հորդանան, ապա Եգիպտոս: Այդ ժամանակ յոթ տարեկան է եղել: Պատմում էր: Ասում էր՝ եկան, հրաման տվին, որ ելնենք տներից: Հանել են, իրենց առաջին անհրաժեշտ իրերը, հագուստը վերցրել են, անասուններին դիմացը գցած, քայլելով գնացել են: Ամիսներով քայլել են: Կամաց-կամաց ճանապարհը ամենքին մի տեղ է հասցրել: Շատ են չարչարվել»,- հիշում է քեսաբահայը:

Հոր պատմությունները մի օր պիտի կրկներ ինքը: Բայց իր պատմությունները նոր էին, իրենն էին: Երևանում, զավակների մոտ ապաստանած Ստեփան Սուլյանը  դեռ թարմ տեսարաններն է ներկայացնում.«Հայրս ոտքով է ացնել այդքան ճանապարհը, մենք մեքենաներով փախանք: Ժողովուրդը լսեց, որ ձայներ կան, ռմբակոծությունը մեզ վրա էր, հարձակվեցին, ժողովուրդը վախեցավ ու փախավ: Ժողովրդի ձեռքին զենք չկար, որ դիմադրեր: Մեր տղաներն էլ մասնակցում էին ինքնապաշտպանությանը, բայց դիմադրություն չեղավ: Հրաման եկավ, որ փախնենք, հեռացանք»:

Քեսաբ շատերը Հալեպից էին փախել եկել: 400 ընտանիք եկվոր կար, որպես ապահով շրջան ընտրել էին Քեսաբը… նորից ստիպված եղան փախչել:

«Մենք գնացինք Լաթաքիա, այնտեղ եկեղեցում էինք ապաստանել: Եկեղեցին երկու ընդարձակ սրահ ունի, 500 հոգուց ավելի կարող է տեղավորել: Մեզ ներքնակ, վերմակ, բարձ տվեցին: Սնունդով ապահովել էին: Այդտեղ տեղավորվեց ժողովուրդը, է՞լ ուրիշ ուր պիտի գնային»,- ասում է նա:

Ստեփան Սյուլյանի խոսքով, ժողովուրդն, ընհանուր առմամբ, սպասում է, թե մոտ ժամանակում կլուծվի խնդիրը և կդառնան տուն. «Նրանք, ովքեր հույս չունեն, կամ այլ վայրերում տուն ունեն, գնացին: Մի մասը տեղում բնակարան վարձեցին, մյուսները գնացին Լիբանան, Հալեպ: Մենք Լիբանանով եկանք Հայաստան»:

Հայաստանում առաջին անգամ է, ասում է` Հայաստանը շատ լավ է, սիրել են, բայց այստեղ մի քիչ դժվար է ապրել:

Կինը` Վարդենի Սադղջյան-Սուլյանը տունն է շատ կարոտել, բայց այստեղին էլ կամաց-կամաց վարժվում է. «Սեփական մատներով կառուցած տունս թողեցի: Կարոտել եմ: Չգիտենք էլ` թալանեցի՞ն, քանդեցի՞ն… Այնտեղ երկու տուն ունեինք, պարտեզ, հող: Երեխաներս այտեղ էին սովորում: Մեծ տղաս էլ արդեն երկու տարի է այստեղ էր: Աղջիկներս ամուսնացել են: Այս պատերազմի ընթացքում աղջիկս Հալեպից փախավ եկավ, որ Քեսաբում ապահով է, այն էլ… Հիմա Լիբանանում է»:

Եթե ապրուստ վաստակելու հնարավորություն ունենան, աշխատանք գտնեն, ընտանիքը ցանկություն ունի Հայասանում մնալու:

«Բայց այնտեղ մեր տներն են, մեր հարստությունները , հողերը,-ասում է Ստեփան Սուլյանը,- Պիտի մշակենք, եթե չմշակվեն, կփչանան: Եթե լավանա, հավանաբար կդառնանք, հուսով ենք: Բայց ես էլ էի մտադրված, որ ամեն ինչ ծախեմ, գամ: Չկարողացանք ծախել ոչինչ: Հիմա միայն վրայիս զգեստովներով եկանք»:

Մտքերով դեռ Քեսաբում են, չնայած, որ տան դռները կողպել ու դուրս են եկել, հեռանալ դեռ չեն կարողանում, անընդհատ գլխում պտտվում է տուն դառնալու միտքը:

«Մենք այնտեղ ենք ծնվել, մարդու համար իր ծննդավայրը թանկ է: Եթե այնտեղից լավ տեղ գտնեինք… բայց չկա: Այնտեղ հայկական դպրոցներ կային, մինչև բակալավրիատ: Այստեղի պես: Երկրորդ Հայաստանն է Քեսաբը: Ապահով էինք, շատ լավ էինք, որևէ մեկը մեր կյանքին չէր խառնվում: Մեր ծնողներն էլ տեղահանումից հետո վերադարձել են իրենց ծնդդավայրը: Այն շատ քաղցր է, ուրիշ տեսակ է մեր շրջանը, դրա համար էլ մարդիկ չեն ուզում ուրիշ տեղեր ապրել: Օդը անուշ, բնությունը` գեղեցիկ, ծովը ունեինք: Մենք ապրում էինք պատմական հայրենիքից մնացած վերջին կտոր հողում»,- ասում է քեսաբահայը:

Ստեփան Սուլյանը տխուր աչքերը կախում է գետնին ու կիսաժպտալով ասում. «Ես հուսով եմ, որ այդ վերջին կտորը կվերադարձնենք: Բայց դա կես հույս է, ամբողջական չէ: Այնպիսի շրջան է, որ բարձրության վրա է, իշխում է ամեն շրջաններին: Թուրքի համար կարևոր է, սահմանի վրա է, կարող է թուրքն իշխի, գրավի ու չթողնի վերադառնանք մեր ծննդավայրը: Ես դրանից շատ եմ վախենում»:

Հայերը Քեսաբում սկզբում անասնապհությամբ էին զբաղվում, բայց վերջին շրջանում զարգացել  էր տարածքը, ճաշարաններ, պարտեզներ, ռեստորաններ և հյուրանոցներ էին կառուցում: Քաղաքը զբոսաշրջային էր դարձել:

Ընդհանուր առմամբ հայկական շրջան էր, օտարներ էլ կային, նշում է Ստեփանն ու հավելում. «Կառավարությունը մեզ թիկունք էր կանգնած, որ այդ հին հայակական ավանդույթները պահեինք: Ազգային տոները, ազգային բոլոր ավանդույթները պահում էինք: Այնտեղի հայությունը մաքուր հայեր էին: Քեսաբում պահպանվում է մաքուր հայությունն ու չի ձուլվում, ոչ լեզուն են փոխում, ոչ էլ սովորույթները»:

Սիրիահայերի մասին շարքի նախորդ պատմությունները`

Սիրիահայ բժշկի հիվանդանոցը՝ զինյալների բուժարան. Օտար կռիվն ու սեփական կորուստը

Սիրիահայ Պերճի տրեխներով ու յափնջիով Սարոն. «Հայություն կա «Անուշ»-ի մեջ»

Ուրիշի պատերազմը. Հալեպահայ ոսկերչի կիսատ թողած կյանքն ու անորոշ ապագան

Հալեպից Հորդանան, ապա Հայրենիք. Հետևում թողած թագավորական առաջարկների ու կյանքի մասին

Ապրել օտար հողում և Հայաստանը մեջդ ապրեցնել. Սիրիահայ ընտանիքի վերջին հանգրվանը

Սիրիայից Արցախ. Հայ երիտասարդը չավարտված պատերազմում իր գործն է գտել

«Հայրս ու մայրս 1915-ի ջարդն են տեսել, մենք էլ այսօր ավելի ճերմակ ջարդ տեսանք»

Հալեպի հայ հարսների օժիտն ասեղնագործող ու ծաղկող կնոջ մասին

Հալեպում թողած պարտությունն ու Հայաստանում գտած հաղթանակը

Ընդհատվող ժամանակագրություն` Հալեպից Երևան

Հալեպահայ մանկաբույժը՝ հայրենիքի, երեխաների ու խորթ չապրելու մասին

Հալեպի տունը պոկել-բերելու և այդպես էլ օտար մնալու մասին

Շուտ մեծացած մանուկներ, գողացված ուրախություն, ապրելու տենչ, հայ ընտանիքը չի լքում Հալեպը

Աշխարհի որ ծայրն էլ գնաս, հետ ես գալու, որովհետև միշտ կարոտելու ես. Հալեպահայ սրտաբան

Պատերազմը սեփական մաշկի վրա զգացած. Հալեպահայը կամավոր աշխատում է փախստականների համար

Տան կարոտը, հայրենիքը չթողնելը, հայ մնալու պարտքն ու Թումանյանի «Անուշը»… Հալեպահայ օպերային երգչուհին

«Գաբոյիս չեմ կարողանում բերել, երեխաս Հալեպում է». Սիրիահայ ընտանիքի երազանքը

Սիրիահայ կնոջ պատմությունը… Գաղթականության շրջանի, օտարին թողած տան, սարերի հետ խոսելու և գտած հայրենիքի մասին

Հալեպահայ ատամնաբույժի անցած ճամփան` Հալեպից մինչև անապատ, Լիբանանից` հայրենիք. Մահն ամեն րոպե գոյություն ուներ

Սիրիահայ. Մեր ինքնությունը այստեղ կպահենք, Հայաստանից դուրս ուր էլ գնանք, պիտի ձուլվենք

Երեսուն տարվա լուսանկարչի կյանք ու առանց լուսանկարելու երեք տարի. Սիրիան իմ սրտին մոտ է, բայց Հայաստանն ավելի

Սիրիահայ Ժիրայրն Արցախում է արդեն չորս տարի. Սեղան է նստում յոթ զավակով, մեծ տղան էլ զինվոր է

Պանիր, զահտար ու մարթադելլա. Նորան իր հետ բերել է հալեպյան ուտեստները, այստեղի էլ ջուրն ու օդն է սիրում

«Տանս վրա երկու անգամ հրթիռ է ընկել, տունս քանդվել է». Հալեպահայ Սոսին Երևանում սենդվիչ է վաճառում

Հալեպահայ. Խիղճ չունեցող մարդու ձեռքին մնացինք, այդքան գեղեցիկ քաղաքն ինչի՞ են վերածել

Սիրիահայ կին. Իսկ տունը, առօրյան, իմ հիշողություններն ինձ հետ են կանչում Սիրիա 

Թեկուզ վաղը պատերազմը դադարի, հետ չեմ գնալու. Արցախում վերաբնակեցված սիրիահայ բժիշկ

 



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

15:59
Դովեղի դպրոցի շինարարության վրա այժմ ընդամենը 5 արաբ բանվոր է աշխատում. Ոսկան Սարգսյան
«Խորհրդակցություններ են անում, սակայն գործն առաջ չի շարժվում»,-ահազանգում է տավուշցի լրագրող Ոսկան Սարգսյանն ու մանրամասնել....
Աղբյուր` Panorama.am
15:53
ՀԱՊԿ ղեկավարները Աստանայում կքննարկեն Ռուսաստանին հեռահար սպառազինության հարվածները
ՀԱՊԿ անդամ երկրների ղեկավարները Աստանայում Հավաքական անվտանգության խորհրդի նիստում կքննարկեն Արևմուտքի թույլտվությամբ  Ռուսաստանի...
Աղբյուր` Panorama.am
15:43
Սարիկ Անդրեասյանի կինը նկարահանումների ինտիմ հատվածների մասին հարցին անկեղծ պատասխան է տվել
Դերասանուհի, ռեժիսոր Սարիկ Անդրեասյանի կինը՝ Լիզա Մորյակը, Instagram-ում պատասխանել է «Կյանքը կանչով» սերիալում ինտիմ...
Աղբյուր` Panorama.am
15:22
Հանցագործություն կատարած մարդկանց հոգեբանությունում կա մեկ կարևոր առանձնահատկություն. Տարոն Սիմոնյան
Ազգային ժողովի նախկին պատգամավոր, փաստաբան Տարոն Սիմոնյանն իր ֆեյսբուքյան էջում գրում է. «Հանցագործություն կատարած մարդկանց...
Աղբյուր` Panorama.am
15:14
Մոնրեալում ՆԱՏՕ-ի դեմ բողոքի ակցիաներ են
Կանադայի Մոնրեալ քաղաքում զանգավածային անկարգություններ են ՆԱՏՕ-ի դեմ։ Ոստիկանության տվյալներով երեք մարդ ձերբակալվել է։ Քաղաքը հյուրընկալել...
Աղբյուր` Panorama.am
15:13
Դա խեղճացած մարդու հայտարարություն է․ Ալեքսանդր Մանասյանը՝ Փաշինյանի հայտարարության մասին
««Արևմտյան Հայաստան» և «Արևելյան Հայաստան» տերմինները պատմականորեն կայացած, ամրացած հասկացություններ են,...
Աղբյուր` Panorama.am
14:32
Երեխաները սկսել են իրենց կարդացած տեքստերը հասկանալ. Ժաննա Անդրեասյան
«Հանրակրթության ոլորտի ցուցանիշներից շատ քննարկվեց 10 տարեկան երեխաների՝ տեքստեր կարդալու և հասկանալու ունակությունը, այլ կերպ՝...
Աղբյուր` Panorama.am
14:20
Քաղաքագետ. Գործող թյուրիմացությունը նման է այն տղային, ով ծնողներին սպանել է և...
Քաղաքագետ Ստեփան Դանիելյանը, արձագանքելով Նիկոլ Փաշինյանի՝ հարցազրույցի ընթացքում հնչեցրած հայտարարություններին, գրում է. «Գործող...
Աղբյուր` Panorama.am
14:16
Սերգեյ Մելքոնյան. Ադրբեջանը խոսում է իր «պատմական» նկրտումների մասին, իսկ Հայաստանն ասում է՝ ոչ, մենք պետք է իրական կյանքով ապրենք
«Հայաստանի կողմից ամենաբարձր մակարդակում ոչ մի անգամ արձագանք էր չէր եղել «Արևմտյան Ադրբեջանի» վերաբերյալ,- Երևանում ընթացող...
Աղբյուր` Panorama.am
14:11
Խոշոր ավոտվթար Արագածոտնում
«ԳԱԶ 31»-ը գլխիվայր հայտնվել է երթևեկելի գոտուց դուրս. կան վիրավորներ
Աղբյուր` Panorama.am
13:55
Մեր հույսը դրեցինք եվրոպական հեքիաթների վրա ու մնացինք այս վիճակում. Խաչիկյան
«Վերջին վեց տարիներին վարված արտաքին քաղաքականության հետևանքով մենք հայտնվել ենք այս վիճակում»,- «Գլոբալ անվտանգություն և...
Աղբյուր` Panorama.am
13:41
Իսրայելը ավիաhարված է հասցրել Բեյրութի կենտրոնին, կա 11 զnh
Իսրայելի ինքնաթիռները գրոհել են Բեյրութի կենտրոնը։ Իսրայելական ավիահարվածի հետևանքով Բեյրութում առնվազն 11 մարդ է զոհվել, կան վիրավորներ: Այս...
Աղբյուր` Panorama.am
13:27
Դուք մասնակից եք դարձել պետականության կործանմանը. Բագրատ Սրբազանը՝ ՔՊ-ականներին
«Մենք սսել ենք «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբի անդամներին՝ այս մարդը մեղսակից է դարձնում ձեզ իր գործած բոլոր...
Աղբյուր` Panorama.am
13:15
Ջերմաստիճանը կնվազի 6-10 աստիճանով
Հայաստանի տարածքում նոյեմբերի 23-ի ցերեկը, 24-ին, 28-ին սպասվում է առանց տեղումների եղանակ։ Նոյեմբերի 25-27-ին հանրապետության շրջանների զգալի...
Աղբյուր` Panorama.am
13:03
Հայ-ռուսական հարաբերությունները հոգեվարքի մեջ են. Հայկ Խալաթյան
«Գաղտնիք չի, որ Հայաստանի իշխանությունները և Նիկոլ Փաշինյանը հայկական հասարակության մեջ ներդրել են ադրբեջանական նարատիվներ»,-...
Աղբյուր` Panorama.am
12:51
Ադրբեջանում գրանցված երկրաշարժը զգացվել է Սյունիքի մարզում՝ 3-4 բալ ուժգնությամբ
Նոյեմբերի 23-ին, տեղական ժամանակով ժամը 12:10-ին (Գրինվիչի ժամանակով ժամը 08։10-ին) ՀՀ ՆԳՆ Սեյսմիկ պաշտպանության տարածքային  ծառայության...
Աղբյուր` Panorama.am
12:36
Երիտասարդ ֆերմերն իր աշխատանքով զարգացնում է սեփական գյուղը
Երիտասարդ ֆերմեր Կարեն Գրիգորյանն ապրում և աշխատում է Արմավիրի մարզի Արազափ գյուղում։ Կարենն իր արտերի մշակման համար ձեռք է բերել ժամանակակից...
Աղբյուր` Panorama.am
12:18
Հայ-ադրբեջանական բանակցություններում որոշակի սառեցում կա. Սուրեն Սարգսյան
«Հայ-ադրբեջանական բանակցություններում որոշակի սառեցում կա, քանի որ ԱՄՆ դեպքում մի վարչակազմ, որը միջնորդ էր բանակցություններում, հեռանում...
Աղբյուր` Panorama.am
11:54
Իրական հնարավորություն կա, որ Թրամփը էսկալյացիայի կդիմի. Ջեյմս Կարդեն
ԱՄՆ-Ռուսաստան քաղաքականության հարցերով նախկին խորհրդական Ջեյմս Կարդենը կարծում է՝ ԱՄՆ նորընտիր նախագահ Դոնալդ Թրամփը կարող է էսկալյացիայի...
Աղբյուր` Panorama.am
11:20
Հակակոռուպցիոն կոմիտեի նախագահի թեկնածուների ընտրության մրցութային խորհրդի կազմում քաղհասարակության ներկայացուցիչների ներգրավման մասին
Հակակոռուպցիոն կոմիտեի նախագահի թեկնածուների ընտրության մրցութային խորհրդի կազմում քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչների ներգրավման մասին...
Աղբյուր` Panorama.am
10:56
Որոշում կայացրել եմ. Հովիկ Աղազարյան
«Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Հովիկ Աղազարյանը մանդատը վայր դնել-չդնելու հետ կապված արդեն որոշում է կայացրել: Նա...
Աղբյուր` Panorama.am
10:38
Իշխանությունը բանակի կերպափոխման նոր հայեցակարգում ուղենիշ է սահմանել՝ հիմքում ունենալով 2 նպատակ. Աբրահամյան
Իշխանությունը բանակի կերպափոխման (հիմնական ուղենիշները) նոր հայեցակարգ է ընդունել, որի 8-րդ գլուխը վերնագրված է` Անցում արհեստավարժ բանակի: ԱԺ...
Աղբյուր` Panorama.am
10:28
«Գոյ» թատրոնի փակման փորձերը սպառնում են ազգային և առաջադեմ մշակութային կենտրոնների գոյությանը
Նոյեմբերի 25-ին, ժամը 15:00-ին, Վարչական դատարանում տեղի կունենա «Գոյ» թատրոնի գործով կարևոր դատական նիստ։
Աղբյուր` Panorama.am
10:19
Կամ Փաշինյանը թիմին ակնարկում է՝ անձնապես ինքը ստացել է «անվտանգության երաշխիք» կամ սկսում է «ներիշխանական» «թավշյա հեղափոխություն». Բադալյան
«Ամբողջ հարցն այն է, թե նա ի՞նչ պատասխանատվություն է պատրաստվում թողնել այսպես ասած թիմի վրա»:
Աղբյուր` Panorama.am
10:11
Այս տարվա հոկտեմբերին եկամուտ ստացող աշխատատեղերի թվաքանակը կազմել է 779 151
Պետական եկամուտների կոմիտեն տեղեկացնում է, որ հարկ վճարողների կողմից 2024 թվականի հոկտեմբեր ամսվա համար ներկայացված եկամտային հարկի և սոցիալական...
Աղբյուր` Panorama.am
10:06
Կրուտոյը, Կիրկորովը, Բասկովը զրկվել են Ուկրաինայի պետական ​​պարգևներից
Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին մի քանի ռուս արտիստների զրկել է Ուկրաինայի պետական մրցանակներից։ Այս մասին ասվում է Զելենսկու վարչակազմի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:55
Վրաստանի նախագահը դժգոհ է ընդդիմության գործողություններից
Վրաստանի նախագահ Սալոմե Զուրաբիշվիլին դժգոհություն է հայտնել խորհրդարանական ընտրությունների արդյունքների դեմ բողոքող ընդդիմության...
Աղբյուր` Panorama.am
09:34
Շվեյցարիայի կառավարությունն Ուկրաինայի պատճառով արգելել է ռազմական տեխնիկայի արտահանումը Լեհաստան
Շվեյցարիայի կառավարությունն արգելել է ռազմական տեխնիկայի արտահանումը Լեհաստան՝ Կիև զենք տեղափոխելու պատճառով։ Այս մասին հայտնում է TVP.Info...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Դուք մասնակից եք դարձել պետականության կործանմանը. Բագրատ Սրբազանը՝ ՔՊ-ականներին
13:31 23/11/2024

Դուք մասնակից եք դարձել պետականության կործանմանը. Բագրատ Սրբազանը՝ ՔՊ-ականներին

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}