Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ապրիլի 22-ին արաբական որոշ լրատվամիջոցներ հայտնեցին, որ Սաուդյան Արաբիայի թագավոր Աբդալլահ իբն Աբդ ալ-Ազիզ ալ-Սաուդի մոտ հայտնաբերվել է թոքերի քաղցկեղ, և թագավորին բժիշկներն ապրելու մի քանի ամիս են տվել: Մի շարք վերլուծաբաններ արդեն փորձում են որոշ տեսակետներ հայտնել, որ այդ չարաբաստիկ լուրն Աբդալլահին հայտնի էր դեռ շատ վաղուց, ինչով էլ պայմանավորված էին վերջին շրջանում սաուդյան արքունիքում տեղի ունեցող կադրային փոփոխությունները, որոնք ակնառու դարձան թագավորական արքունիքից եկող ազդակներից:

Թագավոր Աբդալլահ իբն Աբդ ալ-Ազիզի մարտի 27-ի հրամանագրով Սաուդյան Արաբիայի հիմնադիր Աբդ ալ-Ազիզ ալ-Սուդի ամենակրտսեր որդին` Մուքրին իբն Աբդ ալ-Ազիզը նշանակվեց թագավորության երկրորդ գահաժառանգ: Այնուհետև թագավոր Աբդալլահի ապրիլի 15-ի մեկ այլ հրամանագրով Բանդար իբն Սուլտան իբն Աբդ ալ-Ազիզ ալ-Սաուդն ազատվեց թագավորության հետախուզության ղեկավարի պաշտոնից, որին փոխարինեց գեներալ Յուսուֆ իբն Ալի ալ-Իդրիսին:

Վերոհիշյալ երկու նշանակումների համատեքստում կարելի է որոշ եզրահանգումներ կատարել:

Հաշվի առնելով թագավոր Աբդալլահի տարիքն ու առողջական վիճակը (Աբդալլահը 90 տարեկան է), ինչպես նաև սաուդյան գահին հավակնորդ նրա եղբայրների տարիքային ցենզը (ամենաերիտասարդը Մուքրինն է 69 տարեկան), ապա նման վերադասավորումը գահաժառանգների երիտասարդ սերնդին (խոսքն Աբդ ալ-Ազիզի թոռների մասին է) սաուդական իշխանական վերնախավում ամրապնդվելուն է ուղղված:

Աշխարհում և տարածաշրջանում տեղի ունեցող վերափոխումների տրամաբանությունը հուշում է նոր մոտեցումների մասին, որոնք պետք է որդեգրեն երկրները, այդ թվում Սաուդյան Արաբիան: Այս կոնտեքստում տարածաշրջանային հակամարտություններում, հատկապես սիրիական զարգացումներում սաուդական ծրագրերը խառնում է երկարակյաց Բաշար ալ-Ասադը: Ինչքան երկարաձգվում է

սիրիական կոնֆլիկտը, այնքան խրթին են դառնում տարածաշրջանային խնդիրները հենց Սաուդյան Արաբիայի համար, որը հակամարտության սկզբից վերցրել էր սիրիական ներկայիս ալաուիական իշխանություններին ընդդիմադիր ճամբարին զինելու և ֆինանսավորելու կուրսը:

Սաուդական վերնախավում իրականացված վերադասավորումները տեղի ունեցան ԱՄՆ նախագահ Բարաք Օբամայի Էր-Ռիադ կատարվելիք այցի նախօրեին, ինչը խոսում է այն մասին, որ թագավորությունում տեղի ունեցող փոփոխությունները Սաուդյան Արաբիայի գլխավոր դաշնակցի` ԱՄՆ-ի հավանությանն առժանացնելուն է միտված:

Բանդարի պաշտոնից ազատելն ու վերջինիս փոխարեն պրոֆեսիոնալ զինվորականի նշանակումը, կարծես, ձեռնտու է Վաշինգթոնին: Բանդարը հայտնի է իր մտերիմ հարաբերություններով ամերիկյան հանրապետական շրջանակների հետ, քննադատում էր այժմյան ամերիկյան իշխանությունների անգործությունը սիրիական հակամարտությունը ռազմական ճանապարհով լուծելու առումով՝ փորձելով նոր գործընկերներ փնտրել Արևմուտքում (հիշենք Բանդար իբն Սուլտանի Թել Ավիվ կատարած անսպասելի այցն ու նրա հանդիպումը Իսրայելում պաշտոնական այցով գտնվող Ֆրանսիայի նախագահի և Իսրայելի վարչապետի հետ, ինչը, անխոս, չէր կարող գոհացնել Բարաք Օբամայի աշխատակազմին):

Չմոռանանք նաև Պարսից ծոցի արաբական հարուստ միապետությունների միջև գոյություն ունեցող ավանդական լավ հարաբերություններում վերջին շրջանում նկատվող սառեցումը, որտեղ վերջին օրերին, կարծես, «սառույցը տեղից շարժվում է», ինչը տարածաշրջանում երկրների միջև հարաբերություններում նոր մթնոլորտի ձևավորման արդյունք է:

Աշխարհաքաղաքական և աշխարհատնտեսական նոր գործընթացներն իրենց կնիքն են թողնում Սաուդյան Արաբիայի արտաքին և ներքին քաղաքական վարքագծի վրա՝ ստիպելով սաուդներին հաշվի նստել նոր խաղի կանոնների հետ, և նոր մոտեցումներով հանդես գալ, ինչը տեղավորվում է վերոշարադրյալի համատեքստում:

Արաբագետ՝ Սարգիս Գրիգորյան