Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Իսրայելի Կնեսետում Հայոց ցեղասպանության ճանաչման հարցի քննարկումը հիշեցնում է միևնույն սցենարով պարբերաբար ներկայացվող բեմադրություն, որն իրականացվում է գրեթե նույն ժամանակային սահմաններում, նույն գործող անձանց մասնակցությամբ, ունենում է միևնույն սկիզբը, զարգացումն ու ավարտը»,- Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում նման կերպ բնութագրեց Հայոց ցեղասպանության հարցի շուրջ մայիսի 13-ին Իսրայելի խորհրդարանում տեղի ունեցած քննարկումներն արևելագետ Արմեն Պետրոսյանը:

Ըստ նրա՝  հատկապես 2009 թ. Էրդողանի և Պերեսի միջև տեղի ունեցած դավոսյան ընդհարման և 2010 թ. «Մավի Մարմարայի» միջադեպի հետևանքով իսրայելաթուրքական հարաբերություններում ծագած լարվածությունից հետո վերջին մի քանի տարիների ընթացքում մոտավորապես նույն՝ ապրիլ-հունիս ամիսներին, Իսրայելի խորհրդարանում նույն «Մերեց» կուսակացության առաջնորդների՝ նախկինում Խայիմ Օրոնի, ապա՝ Զահավա Գալ-Օնի նախաձեռնությամբ, նախ տեղի է ունենում խորհրդարանի լիագումար նիստ, որի ընթացքում քննարկման մասնակիցներն իրար չեն զիջում ազդեցիկ և տպավորիչ ելույթներով, ինչից հետո էլ խնդրի հետագա քննարկումները տեղափոխում են Կնեսետի հանձնաժողովներից որևէ մեկը, ասենք` Կրթության, մշակույթի և սպորտի կամ Պաշտպանության և արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովներում, որոնց շրջանակներում էլ որևէ դրական հանգուցալուծման չեն հանգում:

Այս անգամ էլ, բնականաբար, սցենարը նույնն է. չնայած որոշ հայտարարություններ դարձել են առավել զգուշավոր և հավասարակշռված:

Մասնավորապես՝ Կնեսետի խոսնակ Յուլի Էդելշտեյնի խոսքը՝ «որպես հրեաներ՝ իրենք պետք է ճանաչեն հայ ժողովրդի կրած տառապանքները, անգամ, եթե որևէ մեկին դրա համար չմեղադրեն, չեն կարող մերժել պատմությունն ու մարդկային արժեքները՝ ելնելով դիվանագիտական կամ քաղաքական զգուշությունից», կամ իշխող դաշինքի ներկայացուցիչ, խորհրդարանի նախկին խոսնակ, նախագահի պաշտոնի ամենաիրական հավակնորդներից Ռեուվեն Ռիվլինի հայտնի մոտեցումն առ այն, որ «Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը հրեաների բարոյական պարտականությունն է՝ որպես ժողովուրդ» և այլն: Կառավարության ներկայացուցչի՝ այս անգամ Զբոսաշրջության նախարար Ուզի Լանդաուի տեսակետն էլ նախկինի պես նույն ձևաչափում էր՝ բարոյական պարտքի կողքին՝ նաև հայ-թուրքական երկխոսությանը չխոչընդոտելու տրամաբանությամբ:

«Իսկ խնդրի հետագա ընթացքը, կանխատեսում եմ, կարգելակվի Պաշտպանության և արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովում»,- նկատեց Պետրոսյանը:

«Հարցի բարձրացման ժամանակահատվածն էլ պատահական չէր ընտրված, նախ այն հաջորդում է ապրիլի վերջին Իսրայելի ԱԳ նախարարի՝ Ադրբեջան կատարած այցին՝ անգամ նվազագույն ստվեր չնետելու համար երկու երկրների միջև ռազմավարական գործընկերության վրա, քանի որ Իսրայելում Հայոց ցեղասպանության ճանաչման հարցի պարբերաբար տապալումները Բաքուն հաճախ վերագրում է իրեն՝ հատկապես Թել Ավիվ-Անկարա հարաբերությունների լարվածության պարագայում, և երկրորդ, այն նախորդում է ս.թ. մայիսի վերջին «Մավի-Մարմարայի» հերթական տարելիցի նախաշեմին նախատեսվող, դեռևս 2013 թ. մարտից մեկնարկած իսրայելաթուրքական հաշտեցման գործընթացի հանգուցալուծմանը. կողմերը տևական սակարկությունններից հետո հանգել են ծովային ընդհարմանը զոհ դարձած ԹՀ քաղաքացիներին շուրջ 21 մլն դոլար դրամական փոխհատուցման պայմանավորվածությանը: Եվ հարցն, անխոս պետք է դիտարկել նաև այս համատեքստում՝ չբացառելով անհրաժեշտության դեպքում դրա երկկողմանի շահարկման հնարավորությունը»,- պարզաբանեց փորձագետը:

Խոսելով Իսրայելում Հայոց ցեղասպանության ճանաչման հեռանկարի մասին՝ Պետրոսյանը նշեց. «Մի բան ակնհայտ է, այս անգամ ևս՝ անգամ Մեծ եղեռնի հարյուրամյակին ընդառաջ, գործընթացի սցենարը չի փոխվի, քանի որ Իսրայելը պատրաստ չէ կամ նույնիսկ պարտադրված չէ ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը: Վերջին մի քանի տարիների ընթացքում որևէ էական փոփոխության չի ենթարկվել Իսրայել պետության իշխանությունների դիրքորոշումը` նաև արդեն դասական դարձած հիմնավորումներով` «դա երկու երկրների խնդիրն է, կամ իսրայելական հասարակությունը, բավականին ջերմ վերաբերմունք ունենալով հանդերձ հայ ժողովրդի և նրա պատմության հանդեպ, դեռ պատրաստ չէ հավասարության նշան դնելու սեփական Աղետի և Հայոց ցեղասպանության միջև, քանի որ հայերի նկատմամբ տեղի ունեցած ոճրագործությունների հավասարեցնելով՝ նվազեցվում է Հոլոքոստի բացառիկության հանգամանքը: Այս համատեքստում և հատկապես մերձավորարևելյան տարածաշրջանում տեղի ունեցող գործընթացների ու իսրայելաթուրքական հարաբերություններում առկա բարելավման ֆոնին Իսրայելի բարոյական պարտքը կսահմանափակվի առավելագույնը խնդրի վերաբերյալ պարբերաբար քննարկումներ նախաձեռնելով»: