Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Երազի նման, դյութող ու հուզական՝ այսպիսին է Տիգրան Համասյանի արվեստը, վիրտուոզ դաշնակահարի, ով իրենից ներկայացնում է մեկ մարդու երաժշտական հեղափոխություն»,-գրում է բիտանական «The Oxford Times» պարբերականը, ներկայացնելով լրագրող Թիմ Հյուգսի հոդված-հարցազրույցը Տիգրանի մասին` «Հայկական ջազ վիրտուոզը վերադառնում է Օքսֆորդ» վերտառությամբ հոդվածում:

Անդրադառնալով տաղանդաշատ երաժշտի արվեստին, հեղինակը նշում է, թե Տիգրանի գործերում ձուլված են իր հարազատ հայկական ավանդական երաժշտությունն ու ջազը, ինչն էլ ծնում է յուրօրինակ ավանգարդ ստեղծագործություններ, իսկ 27-ամյա հեղինակին դարձնում «հիպնոսի վարպետ», ով ունի իր յուրօրինակ ոճը: Հյուգսը կարծում է, որ Տիգրանի մեղեդին իրավացիորեն կախարդական է, քանզի ոգեշնչող հնչյունները գործնականում չի կարող բացատրել նույնիսկ ինքը՝ հեղինակը:

«Դա հայկական հակաէքսպերիմենտալ պանկ ջազ է: Այն 21-րդ դարի իմպրովիզացիոն երաժշտություն է, ստեղծագործելու պրոցեսը վերացական է և այդ պրոցեսի ժամանակ ամբողջապես կտրվում ես երաժշտությունից այն կողմ գտնվող արտաքին աշխարհից: Ամեն ինչ երաժշտություն է և լեզուն՝ երաժշտական լեզու է: Թերևս դա է պատճառը, որ երաժշտությունը երբեք հնարավոր չէ վերարտադրել բառերով»,-պատմել է Համասյանը:

Հեղինակը գրում է, թե հայազգի երաժիշտը Օքսֆորդ է վերադառնում եվրոպական հյուրախաղերից հետո և երկու տարի անց պատրաստվում է հերթական համերգին: Ներկայացված են Տիգրանի կենսագրությունից հատվածներ: Նրա պատմությունը սկսվում է Հայաստանի Գյումրի քաղաքից, որտեղ Տիգրանի բնորոշմամբ, «ամեն ինչ ներծծված է եղել երաժշտությամբ»: Երիտասարդ դաշնակահարը պատմել է, թե սերը երաժշտության հանդեպ ձևավորվել է իր ընտանիքում, որտեղ շրջապատված է եղել երաժշտասերներով: Մեծ երաժշտության նկատմամբ սերը Համասյանի մոտ ձևավորվել է հոր ռոք երաժտության հավաքածուները պարբերաբար լսելիս: Led Zeppelin, Black Sabbath, Deep Purple և Queen` սրանք են կատարողները, որոնք վաղ հասակից երիտասարդի մոտ ձևավորել են ճաշակ: Երեք տարեկանում Համասյանն արդեն կարողանում էր դաշնամուրի վրա պարզ մեղեդիներ կատարել, իսկ երեխայի սիրելի խաղալիքներն են եղել նվագարկիչն ու դաշնամուրը:

«Հայաստանում բարի ավանդույթ կա, որ երեխաները պետք է հաճախեն երաժշտական դպրոցներ ու սովորեն նվագել տարբեր գործիքների վրա: Կային շատ ընտանիքներ, որտեղ հասանելի էր դաշնամուրը, նույնսիկ եթե այդ տանը պրոֆեսիոնալ երաժիշտներ չկային: Շնորհիվ այդ ավանդույթի, ինչպես և ընտանիքիս, ես մեծացա երկու դաշնամուրով՝ մեկը տատիկիս տանը, մյուսը՝ ծնողներիս»,-պատմել է Տիգրանը:

Մինչ յոթ տարին լրանալը Տիգրանն արդեն իր համար բացահայտել էր ջազը և սկսել իմպրովիզներ կատարել դաշնամուրի վրա: 16 տարեկանից Համասյանը տեղափոխվում է Կալիֆորնիա, որտեղ ուսում է ստանում Հարավային Կալիֆորնիայի համալսարանում: 18 տարեկան հասակում  նա ձայնագրում է իր առաջին ալբոմը:

Զրույցում Տիգրանը հիշում է ժողովրդական երաժիշտ Կարո Չալիկյանի հետ իր հայաստանյան հանդիպումը և մեջբերում նրա խորհուրդը. «Նվագելիս կամ երգելիս երբեք մի մոռացիր, որ կատարում ես Աստծո առաջ»:

«Այդ խոսքերն ինձ ստիպեցին մտածել հիմքերի մասին, ինչն եմ ես սիրում ամենից շատ երաժշտության մեջ և որն է ճիշտն իմ երաժշտության, որ այն ծնվում է հոգուց, օժտված է զգացմունքով, ի տարբերություն այս կամ այն ժամանակակից կամ սիրված երգի կատարման»,-ասել է երաժիշտը:

Հարցազրույցի ժամանակ Տիգրանը պատմել է նախորդ տարի Երևան կատարած իր այցելության մասին. «Հայաստանում դրական և բացասական զարգացումներ տեսա: Ակնհայտորեն, արևմտյան քարոզչության պատճառով բազում արժեքներ ու ավանդույթներ սկսել են դանդաղորեն դուրս մղվել: Էժանագին, արհեստական, անհավատ ու անարժան մշակույթն ու մտածողությունը հետզհետե տիրում է հայ երիտասարդությանը: Այլ խոսքերով, մարդիկ հեռանում են իրենք իրենցից, կորցնում ներքնաշխարհն ու բնության հետ կապը, այն արժեքները, որոնք պետք է, որ ավելին լինեին, քան որևէ բրենդը, նոր մերսեդեսը կամ Ռիհանայի 500 դոլար արժողությամբ տոմսերը: Դրական միտումներն այն են, որ չնայած այս բոլոր ազդեցություններին, Հայաստանում դեռ գերիշխում է ոգեղենը, անբացատրելի գեղեցկությունն ու մարդկային սերը: Երբ վայրէջք ես կատարում, անմիջապես զգում ես դա: Ինչպես մենք ենք Հայաստանում ասում՝ Hamberutyune Kyanq e (Համբերությունը կյանք է)», - եզրափակել է Տիգրանը: