Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ավստրիայի մայրաքաղաք Վիեննայում միջուկային խնդրի հարցում Իրանի և «5+1 խմբի» միջև մի քանի օր տևած բանակցություններն անարդյունավետ ավարտվեցին: Չնայած բանակցությունների ընթացքում տեղեկատվություն հրապարակվեց, թե Իրանի ԱԳ նախարար Մոհամմադ Ջավադ Զարիֆը և ԵՄ արտաքին հարաբերությունների և անվտանգության հարցերով բարձրագույն հանձնակատար Քեթրին Էշթոնը նախապատրաստում են միջուկային ծրագրի վերաբերյալ համապարփակ համաձայնագրի նախագիծը, հանդիպման ավարտին պարզ դարձավ, որ բանակցությունների այդ շրջափուլում համաձայնագրի նախագծի մշակումն առկախվել է:

Ինչպես հայտնի է, ժնևյան համաձայնագրի կարևոր կետերից մեկն այն էր, որ Իրանը պետք է հրաժարվեր ուրանի 20 տոկոս հարստացումից, իսկ «5+1 խումբը», մասնավորապես Միացյալ Նահանգներն ու Եվրամիությունը պետք է Իրանի նկատմամբ սահմանված պատժամիջոցները չեղյալ հայտարարեին: Ս.թ. հունվարի 20-ից Իրանը դադարեցրեց ուրանի հարստացման աշխատանքները, իսկ Նահանգները և եվրոպական մի շարք երկրներ իրանական նավթի արտահանման առնչությամբ սահմանված պատժամիջոցների մի մասը չեղյալ հայտարարեցին:

Դատելով իրանական մամուլի արձագանքից՝ Վիեննայում տեղի ունեցած բանակցությունների ընթացքում Իրանին ժնևյան համաձայնագրից դուրս հավելյալ պահանջներ են ներկայացրել՝ ընդգծելով, որ վերջնական համաձայնության հասնելու համար Թեհրանը պետք է ընդունի ծանր որոշում:

Ինչպես հայտնի է, ԵՄ արտաքին քաղաքականության և անվտանգության հարցերով բարձրագույն հանձնակատար Քեթրին Էշթոնը բազմիցս հայտարարել է, որ Իրանը կատարել է ժնևյան համաձայնագրով նախատեսված իր պարտավորությունները, սակայն վերջին շրջանում նկատվում է, որ Միացյալ Նահանգները մտահոգվում են Իրանի հրթիռային համակարգերի հզորացմամբ:

Նախօրեին իրանական «ՄԵՀՐ» լրատվական գործակալությունը հաղորդեց, որ Իրանն ու Ռուսաստանը սկսել են պաշտոնապես բանակցել 20 միլիարդ դոլար արժողությամբ նավթային պայմանագրի շուրջ, համաձայն որի՝ Մոսկվան նավթի փոխարեն Թեհրանին կտրամադրի ժամանակակից տեխնիկա և կմատուցի այլ ծառայություններ: ԱՄՆ պետդեպարտամենտի մամլո խոսնակ Ջեն Փսակին, անդրադառնալով նավթի շուրջ Իրանի և Ռուսաստանի միջև տեղի ունեցող բանակցություններին, մասնավորապես նշել էր, որ եթե սույն տեղեկատվությունը հաստատվի, ապա այն կդառնա Վաշինգտոնին անհանգստացնող հարցերից մեկը:

Այսպիսով ԱՄՆ-Ռուսաստան լարված հարաբերությունները, Ուկրաինայում տեղի ունեցող անկանխատեսելի զարգացումները, Վաշինգտոնի՝ մեր տարածաշրջանում առավել ակտիվ ներգրավվածություն ունենալու պատրաստակամությունն ավելի են բարդացնում Իրանի միջուկային խնդրի լուծման գործընթացը:

Դատելով իրանական կողմի հայտարարություններից՝ նկատում ենք, որ պաշտոնական Թեհրանը առաջիկայում ևս Մոսկվա-Վաշինգտոն հակամարտության հանդեպ վարելու է հավասարակշռված քաղաքականություն՝ փորձելով այդ երկու երկրների միջև առկա տարաձայնություններն օգտագործելով ուժեցացնել տարածաշրջանում ունեցած դիրքը:

Իսկ ինչ վերաբերում է միջուկային խնդրին, ապա «ՄԵՀՐ» լրատվական գործակալության հաղորդմամբ՝ Իրանի և «5+1 խմբի» հաջորդ հանդիպումը տեղի կունենա ս.թ. հունիսի 16-ին, իսկ մինչ այդ Սիրիայում տեղի կունենան նախագահական ընտրություններ, որոնք ևս կարող են շրջադարձային ազդեցություն ունենալ ինչպես միջուկային խնդրի, այնպես էլ տարածաշրջանային զարգացումների վրա:

Արմեն Իսրայելյան, իրանագետ