Ձեր վստահելի աղբյուրը

Panorama.am-ը հաճախ է ահազանգեր ստանում վարորդներից այս կամ այն անհասկանալի իրավիճակների վերաբերյալ, ինչպես նաև սոցիալական ցանցերում հետևում քննարկումներին, որոնք վերաբերում են երթևեկության հետ կապված խնդիրներին: Խոսքը, և տուգանքներին է վերաբերում, և դրանց անհամաչափությանը, և ընդհանուր առմամբ վարորդ-ՃՈ փոխհարաբերություններին, որոնք շատ հաճախ հանգուցալուծումը ստանում են դատարաններում: Այս և այլ մի շարք հարցերի վերաբերյալ դիմել էինք Ճանապարհային ոստիկանությանը:

Նախ, բարձրաձայնել էինք ամենացավոտ հարցը` ինչո՞ւ է քաղաքացին ստիպված լինում ժամանակին վճարած տուգանքի համար ևս մեկ անգամ վճարել կամ ընկնել բյուրոկրատական քաշքշուկի մեջ` ապացուցելու համար, որ արդեն վճարել է: Ինչպես է այդպես ստացվում, որ համակարգը խաթարվում է և որևէ մեկը այդ քաղաքացիներին չի բացատրում, ինչպես նաև այն, թե ինչու համակարգում վճարումը չի երևում, փոխարենը ժամանակի ընթացքում դրա դիմաց տույժ է կուտակվում: Բնականաբար, ոչ բոլոր քաղաքացիներն են, որ տարիներով պահում են անդորրագրերը և ստիպված են լինում ընկնել քաշքշուկի մեջ, արխիվային փաստաթղթեր վեր հանել, դրա դիմաց ինչ-որ վճարումներ անել և այլն: Այս հարցերն ու նաև, ե՞րբ է կարգավորվելու դաշտը, ուղղել էինք ոստիկանությանը:

Ըստ հարցման պատասխանի, պարզվում է, որ խնդիրը մտահոգում է նաև նրանց.

«Հարցման առաջին կետում ներկայացված խնդիրը Ճանապարհային ոստիկանությանը հայտնի է և մտահոգող: Ճանապարհային ոստիկանությունը ևս ստանում է քաղաքացիների բազմաթիվ դիմումներ՝ իրենց կողմից արդեն իսկ վճարված վարչական տույժ նշանակելու մասին որոշումներով նշանակված տուգանքների գումարները դատական կարգով բռնագանձելու հայցադիմումների մասին: Խնդիրը կայանում է նրանում, որ վճարային բազմաթիվ կազմակերպություններ, վարչական տուգանքների գումարների վճարումներն ընդունելիս, չեն պահպանել դրա համար անհրաժեշտ պայմանները, չեն նշել վարչական տույժ նշանակելու մասին որոշումների համարները կամ նշել են սխալ, հաճախ թերի է նշվել վճարման հաշվեհամարը, ինչի հետևանքով վճարումների կատարման նկատմամբ հսկողություն իրականացնող համակարգչային ծրագրում դրանց կատարման վերաբերյալ տեղեկություններ չեն գրանցվել: Բազմաթիվ նմանատիպ խնդիրներ են առաջացել քաղաքացիների կողմից վճարային սարքերի (տերմինալ) միջոցով կատարված վճարումների պարագաներում: Նման իրավիճակներում, չունենալով ապացույցներ որոշումներով նշանակված տուգանքների գումարների վճարման մասին, Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 305-րդ հոդվածի 4-րդ մասի համաձայն՝ հայցադիմումներ են ներկայացվել ՀՀ վարչական դատարան՝ տուգանքների գումարների բռնագանձման պահաջով:

Խնդիրը կարգավորելու, քաղաքացիներին անհարկի գործողություններ կատարելու անհրաժեշտությունից ազատելու համար, Ճանապարհային ոստիկանությունը հորդորում է վերջիններիս՝ տուգանքների գումարները վճարելիս լինել ուշադիր և հետևել վճարումն ընդունող կազմակերպության կողմից անհրաժեշտ բոլոր պայմանների պահպանմանը:

Հարկ է նշել, որ նման իրավիճակում հայտնված քաղաքացիների դիմելու դեպքում Ճանապարհային ոստիկանությունում օպերատիվ կերպով գանձապետական վճարումների համակարգչային ծրագրով կատարվում է վերստուգում, թերության հայտնաբերման և վճարման նույնականացման հնարավորության առկայության դեպքում հիմնավորվում վարչական տույժ նշանակելու մասին որոշման պահանջի կատարված լինելու փաստը և դրա կատարման վարույթը համարվում է ավարտված: Նման դեպքերում ՀՀ Վարչական դատավարության օրենսգրքի 100 հոդվածի համաձայն, Ճանապարհային ոստիկանությունը դիմումներ է ներկայացնում ՀՀ վարչական դատարան՝ տուգանքի գումարի բռնագանձման վերաբերյալ հայցերից հրաժարվելու վերաբերյալ:

Ինչ վերաբերում է հարցման մեջ նշված՝ նման իրավիճակում հայտնված քաղաքացիների կողմից հավելյալ գումար վճարելու պնդմանը, ապա տուգանքի գումարը ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված ժամկետում վճարելու փաստն ապացուցվելու պարագայում, քաղաքացիներից որևէ լրացուցիչ գումար չի գանձվում»,- գրված է մեզ ուղարկած պատասխանում:

Մյուս հարցը, որ բարձրաձայնել էինք դարձյալ բազմաթիվ վարորդների խնդրանքով` ինչո՞ւ կատարված խախտման համար վարորդներին չեն տեղեկացնում ըստ Վարչական օրենսգրքի դրույթի, այսինքն 21 օրվա ընթացքում և ոչ թե երբեմն ամիսներ անց.

«Խնդիրը վերաբերում է տեսանկարահանման կամ լուսանկարահանման միջոցով հայտնաբերված խախտումներով կայացված վարչական տույժ նշանակելու մասին որոշումները հասցեատերերի կողմից ստանալու ժամկետներին: Նշված գործերով ֆիզիկական անձանց նկատմամբ վարչական վարույթ իրականացնելիս, Ճանապարհային ոստիկանությունը խստորեն ղեկավարվում է «Տեսանկարահանող և լուսանկարահանող սարքերով հայտնաբերված ճանապարհային երթևեկության կանոնների խախտումների վերաբերյալ գործերով իրականացվող վարչական վարույթի առանձնահատկությունների մասին» ՀՀ օրենքի 6 և 7-րդ հոդվածներով սահմանված ժամկետներով:

Այն դեպքում, երբ իրավախախտում կատարած տրանսպորտային միջոցը պատկանում է իրավաբանական անձի, ապա վերը նշված օրենքի 6-րդ հոդվածի 4-րդ մասի համաձայն, հարցում է ուղարկվում կազմակերպությանը՝ իրավախախտում կատարած անձի վերաբերյալ տեղեկություններ հայտնելու համար: Հարցման հետ միաժամանակ, համաձայն «Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» ՀՀ օրենքի 49-րդ հոդվածի 1-ին մասի Գ կետի և 3-րդ մասի, կայացվում է վարչական վարույթը կասեցնելու մասին որոշում, մինչև խախտում կատարած անձին ի հայտ բերելը:

Նման իրավիճակում, կապված իրավաբանական անձանց պատասխանատուների կողմից ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված ժամկետում հարցումներին չպատասխանելու հետ, վարչական վարույթի կասեցումը կարող է տևել մինչև 2 ամիս, այսինքն իրավաբանական անձանց պատկանող տրանսպորտային միջոցների վարորդներին վարչական պատասխանատվության ենթարկելու մասին որոշումները կարող են կայացվել իրավախախտման օրվանից երկու ամսվա ընթացքում:

Ճանապարհային ոստիկանությունը, պահպանելով վերը նշված ժամկետները, որոշումները կայացնելուց հետո դրանք եռօրյա ժամկետում հանձնում է փոստային ծառայությանը, որն էլ իրականացնում է հասցեատերերին հանձնելու գործառույթը»,- ասված է պատասխանում, որը, թերևս, ոչինչ չի բացատրում:

Եվ վերջապես` ինչո՞ւ նախադեպերը, որոնք իրենց հանգուցալուծումը ստանում են դատարանում, չեն երաշխավորում դրանց չկրկնվելը: Այսինքն` ի՞նչ սկզբունքով է ակտը բողոքարկած և դատը շահած մի քաղաքացին իրավունք ձեռք բերում չվճարել իր անունով եկած խախտման դիմաց, իսկ մեկ այլ քաղաքացի նույնաբովանդակ ակտը ստանալով ու այն չբողոքարկելով, քանի որ, ենթադրենք, լավ չի պատկերացնում օրենքը, վճարում է այն, և որևէ մեկը քաղաքացուն չի տեղեկացնում, որ արդեն նախադեպ գոյություն ունի և նա նման խախտման համար իրականում չպետք է վճարի:

« ՀՀ ոստիկանության ճանապարհային ոստիկանության կողմից օրենքի միատեսակ կիրառումն ապահովելու նպատակով ընդունված անբողոքարկելի դատական ակտերն ընդունվում են ի գիտություն և դրանց պահանջները դրվում են գործնական աշխատանքի հիմքում:

Ինչ վերաբերում է իրավախախտման փաստական հանգամանքների առկայության կամ բացակայության հիմքով կայացված դատական ակտերին, ապա այս դեպքում հիմնականում առկա են լինում տարբեր իրավիճակներ, որոնք մի դեպքում դատարանի կողմից հօգուտ քաղաքացու մեկնաբանելը դեռևս չի կարող նշանակել, որ բովանդակային առումով նման, սակայն տարբեր փաստական հանգամանքներ պարունակող մեկ այլ իրավախախտում նույնպես պետք է մեկնաբանվի հօգուտ քաղաքացու»,- պատասխանել են մեզ ՃՈ-ից:

Հետաքրքիրն այն է, որ սույն պատասխանները, որոնք իրենցից ներկայացնում են օրենքի վերաշարադրում, չեն տալիս պատասխաններ այն բոլոր հարցերին, որ ամեն ժամ ու վայրկյան հայաստանյան փողոցներում առկա են: Մնում է հորդորել վարորդներին լինել ավելի զգոն` ՃՈ հետ նման փոխհարաբերություններից զերծ մնալու համար: Եվ որ ամենակարևորն է` պահպանել բոլոր անդորրագրերը տարիներով: