Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հանքահորերը բարձր ռիսկային վտանգավոր օբյեկտներ են, որտեղ անվտանգության կանոնները չպահպանելու պարագայում դժբախտ դեպքերն անխուսափելի կլինեն:

Սովորաբար հանքարդյունաբերության ոլորտում աշխատելու համար բարձրագույն կրթությունը պարտադիր չէ և աշխատողներն էլ բարձր աշխատավարձ են ստանում: Դա է պատճառը, որ մարդիկ, իրենց կյանքը վտանգելով, աշխատում են հանքերում: Այսպիսով, մի կողմից հանքերի շահագործմամբ լուծվում է բարձր աշխատավարձով վարձատրվող աշխատատեղերի խնդիրը, սակայն մյուս կողմից` վտանգում մարդկանց առողջությունն ու կյանքը:

Հիշեցնենք, որ օրեր առաջ Թուրքիայի Սոմա ավանի ածխահանքում ողբերգական վթար տեղի ունեցավ, որի հետևանքով զոհվեցին հարյուրավոր քաղաքացիներ: Պարզվեց նաև, որ այնտեղ չի եղել հանքարդյունաբերության կանոնակարգի պահանջներից բխող «ապաստարան-սենյակներ»: Սա հատուկ նախատեսված մի վայր է` պահեստավորված պարենամթերքով և դրսից թթվածին ստանալու անհրաժեշտ սարքավորումներով, որտեղ վթարի ժամանակ կարող են պատսպարվել հանքափորները:

Դիտարկենք, թե ինչպիսին է իրավիճակը Հայաստանում: Արդյոք մեր ստորգետնյա հանքերում պահպանվում են անվտանգության կանոնները:

Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ՀՀ արտակարգ իրավիճակների նախարարության տեխնիկական անվտանգության ազգային կենտրոնի տնօրենի տեղակալ Խաչատուր Բաբայանն ասաց, որ այսօր Հայաստանում ստորգետնյա հանքերը գտնվում են Ղափանի պղնձահանքային կոմբինատում, Մեղրաձորի ոսկու հանքում, Ախթալայի լեռնահարստացուցիչ կոմբինատում և Ավանի աղի հանքում:

«Վերջին տարիներին հանքերում անվտանգության կանոնների պահպանման առումով զգալի աշխատանք է տարվել», - ասաց Խաչատուր Բաբայանը:

Ըստ նրա` հանքերում վիճակը զգալի փոխվել է 2009թ-ին ՀՀ կառավարության կողմից ընդունված տեխնիկական կանոնակարգի ուժի մեջ մտնելուց հետո:

Նրա դիտարկմամբ` եթե հանքերում անվտանգության կանոնները չպահպանվեն, ապա կորուստները ավելի մեծ կլինեն. «Վերջին տարիներին հանքահորերում նվազել կամ հազվադեպ են դժբախտ պատահարներ գրանցվում: Արձանագրված դեպքերի մեծ մասի պատճառն էլ մարդկային գործոնն է լինում»:

Հանքում գրանցված վերջին դժբախտ դեպքը տեղի է ունեցել նախորդ տարի Մեղրաձորի ոսկու հանքում. հորատման ժամանակ տեղի ունեցած պայթյունի հետևանքով մահացել էր հանքահորում աշխատող 40-ամյա մի տղամարդ: Խ.Բաբայանի խոսքերով, 2013թ-ին հանքահորերում մահվան ելքով գրանցվել է այդ մեկ դեպքը: Մինչդեռ 6-7 տարի առաջ հանքերում ընդհանուր առմամբ մահվան ելքով գրանցվում էր տարեկան 10 դժբախտ պատահար: Սա նշանակում է, որ այսօր` անվտանգության կանոնների պահպանման առումով զգալի առաջընթաց կա:

2009թ-ին ՀՀ կառավարությունը հաստատել է ստորերկրյա եղանակով մշակվող օգտակար հանածոների հանքավայրերի անվտանգ շահագործման տեխնիկական կանոնակարգը, որը մշակված է «Տեխնիկական անվտանգության ապահովման պետական կարգավորման մասին» օրենքի համապատասխան հոդվածների կիրարկումն ապահովելու համար: Այն սահմանում է տեխնիկական անվտանգության պահանջներ՝ օգտակար հանածոների հանքավայրերի ստորերկրյա եղանակով մշակման համար։ Կանոնակարգի պահանջները տարածվում են մեր երկրի տարածքում ստորերկրյա եղանակով մշակվող օգտակար հանածոների հանքավայրերում արդյունահանում իրականացնող կազմակերպությունների և անհատ ձեռնարկատերերի վրա՝ անկախ դրանց կազմակերպական-իրավական ձևերից։ Բացի այդ, պահանջները տարածվում են նաև ստորերկրյա եղանակով օգտակար հանածոների հանքավայրերի մշակման գործընթացների հետ առնչվող նախագծային, գիտական, գիտահետազոտական, փորձագիտական կազմակերպությունների վրա։

Նշենք նաև, որ օգտակար հանածոների հանքավայրերում ստորերկրյա եղանակով արդյունահանում իրականացնող կազմակերպությունները պետք է ունենան համապատասխան լիցենզիա` «Ընդերքն օգտակար հանածոների շահագործման նպատակով ուսումնասիրության-արդյունահանման համար տրամադրելու (Կոնցենսիայի) մասին» օրենքի համաձայն: Իսկ «Տեխնիկական անվտանգության ապահովման պետական կարգավորման մասին» օրենքի համաձայն` պետք է հաստատեն արտադրական վտանգավոր օբյեկտի տեխնիկական անվտանգության վկայագիր: Կազմակերպությունները պետք է հաստատեն նաև հնարավոր վթարների նախազգուշացման և հետևանքների վերացման համար գործողությունների ծրագրեր:

Խ.Բաբայանն, անդրադառնալով Հայաստանում շահագործվող ստորգետնյա հանքահորերին, նշեց, որ Հայաստանում քիչ են այդ եղանակով շահագործվող հանքերը, քանի որ դրանք տնտեսապես ձեռնատու չեն: Հանքերը հիմնականում շահագործվում են բաց եղանակով:

Ինչ վերաբերում է հանքերում աշխատողների բժշկական ապահովագրությանը, ապա դրան կանդրադառնանք մեր հաջորդ հրապարակումներում: