Խաչիկ Տեր-Ղուկասյան. «Մենք պետք է ցեղասպանության ճանաչման գործընթացից անցնենք փոխհատուցման համար պայքարի»
«Քանի որ Թուրքիան 2015թ.-ի ապրիլի 24-ին որոշել է նշել Գալիպոլիի ճակատամարտի տարելիցը՝ նպատակ ունենալով աշխարհի ուշադրությունը շեղել Հայոց ցեղասպանության հիշատակման արարողություններից, Հայաստանը պետք է կրկնապատկի իր ջանքերը աշխարհի առաջնորդներին այդ օրերին Հայաստան հրավիրելու համար: Հայաստանը նաև պետք է անցում կատարի Ցեղասպանության միջազգային ճանաչման փուլից դեպի Թուրքիայից փոխհատուցումների պահանջման փուլ»: Այս կարծիքը հայտնեց Բուենոս Այրեսի Սան-Անդրեսի համալսարանի միջազգային հարաբերությունների պրոֆեսոր Խաչիկ Տեր-Ղուկասյանը՝ մեկնաբանելով հայ-թուրքական հակամարտության շուրջ ծավալվող իրադարձությունները:
- Դոկտոր Տեր-Ղուկասյան, ինչպե՞ս եք գնահատում այն քաղաքականությունը, որը վարում են ՀՀ իշխանություները Թուրքիայի հանդեպ և այն քաղաքականությունը, որը վարում են Թուրքիայի իշխանությունները Հայաստանի հանդեպ Հայոց ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցի նախաշեմին:
- Կամա թե ակամա Հայաստանի և Թուրքիայի կառավարությունները ներքաշվել են դիվանագիտական մրցավազքի մեջ, որի «արդյունքը» տեսանելի կլինի հաջորդ տարվա ապրիլի 24-ին: Ինչպես հայտնի է, Թուրքիայի կառավարությունը հայտարարել է, որ նշելու է Գալիպոլիի ճակատամարտի տարելիցը 2015թ.-ի ապրիլի 24-ին և արդեն սկսել է այդ առիթով հրավերներ ուղարկել տարբեր պետությունների ղեկավարներին:
Այս ամենի նպատակն է իհարկե ստվեր գցել համաշխարհային մակարդակով Հայոց ցեղասպանության հիշատակման գործընթացի վրա և միջազգային հանրության ուշադրությունը շեղել դրանից: Պաշտոնական Երևանը չունի այլընտրանք քան բազմապատկել դիվանագիտական ջանքերը՝ ապահովելու համար միջազգային առաջնորդների ներկայությունը Հայաստանում Ցեղասպանության 100 ամյակի արարողություններին:
Գիտակցենք դա, թե ոչ, սա հերթական էջն է ժխտողականության և ճշմարտության միջև ուժային պայքարի: Սակայն ավելի կարևոր է այն հարցը, թե արդյո՞ք Ցեղասպանության տարելիցը սկիզբ կհանդիսանա մի նոր փուլի, որը մենք կարող ենք ձևակերպել որպես Հայկական հարց: Այլ կերպ ասած, արդյո՞ք մենք կկարողանանք Ցեղասպանության միջազգային ճանաչման պայքարից անցում կատարել դեպի լայն իմաստով փոխհատուցումների պահանջման պայքարին: Եթե դրան լրջորեն հետամուտ լինենք, ապա ռազմավարության այսպիսի փոփոխությունը, որը կմիացնի և սփյուռքին, և ՀՀ կառավարության ջանքերը, կարող է հանդիսանալ լավագույն խոչընդոտը թուրքական ժխտողականության կողմից եկած ցանկացած նոր նախաձեռնության դեմ, ինչպիսին է օրինակ երկու ժողովուրդների «ընդհանուր վշտի» թուրքական գաղափարը:
- Ինչպես եք գնահատում այն փաստը, որ ՀՀ նախագահը հրավիրել է Թուրքիայի նախագահին 2015թ.-ին ներկա գտնվել Հայոց ցեղասպանության 100 ամյակի հիշատակման արարողություններին:
- Դա անշուշտ քաղաքական քայլ էր, որը բավականին համապատասխանում է Սերժ Սարգսյանի անսպասելի հայտարարություներ անելու ոճին, որով նա պատասխանեց Թուրքիայի վարչապետ Էրդողանի՝ ապրիլի 24-ին հրապարակայնորեն հնչեցրած ցավակցական ուղերձին: Նախագահ Սարգսյանը երկրորդ անգամն է հրավիրում Թուրքիայի նախագահին Հայաստան: Առաջին անգամ նա դա արեց 2008թ.-ի հունիսին Մոսկվայում, ինչը սկիզբ դրեց հետագայում այսպես կոչված «ֆուտբոլային դիվանագիտությանը»: Այդ առաջին հրավերի ժամանակ նախագահ Սարգսյանը թուրքական թեզերին կուլ գնալու վտանգավոր նշան ցուցաբերեց, երբ նա գրեթե ընդունեց պատմաբանների հանձնաժողով ստեղծելու Թուրքիայի առաջարկը:
Այս անգամ, սակայն, ոչ մի զիջում չարվեց. Ճիշտ ընդհակառակը՝ վարվելով ավելի շատ Քոչարյանի ոճով (երբ վերջինս 2005թ.-ին նամակ ուղարկեց Գյուլին և միևնույն ժամանակ մերժեց ընդհանուր հանձնաժողով ստեղծելու առաջարկը), Սարգսյանը հստակ հայտարարեց, որ Հայաստանի համար այսպիսի հանձնաժողովի ստեղծումը չի կարող լինել քննարկման առարկա: Հուսանք, որ այս դիրքորոշումը կդառնա պետական քաղաքականություն: Երբ հարցը վերաբերում է Ցեղասպանությանը, զիջումների մասին և ոչ մի խոսք լինել չի կարող:
Նվարդ Չալիկյան
Նախորդող հրապարակում`
Թաներ Ակչամ. Թուրքիան ձգտում է նվազեցնել ճնշումները և որքան հնարավոր է քիչ զիջումների գնալ
Լրահոս
Տեսանյութեր
ՈւՂԻՂ. Տրանսպորտը թանկացնում են նախկինների մերժած հաշվարկով. Պիպոյանը փաստաթղթեր է հրապարակում
