Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ասեղի մի քանի հպում ու նախշերը զարդարում են թավիշը: Ասեղով ու թելով կտորի վրա ամեն մի կետն արվում է խաչի տեսքով: Մարաշի ասեղնագործությունն է, Կիլիկիայի մշակութային այն եզակի արժեքներից. որ թուրքերը չեն կարողացել յուրացնել:

«Իմ տատիկները, պապիկները, բոլորը մարաշցիներ էին: Մեր ընտանիքն այս ասեղնագործությունը պահել է: Թուրքերը միայն սա չեն կարողացել յուրացնել, քանի որ վրան ամբողջությամբ խաչեր են, չէին կարող իրենցով անել: Սա է հատկանշական Մարաշի ասեղնագործության մեջ»,- ասում է Աիդան Սանթուրյանը:

Մարաշի ասեղնագործությունը Աիդային փոխանցել են Կիլիկիայից Հալեպ գաղթած տատերը: Տարիներ անց ինքն էլ այն իր հետ պիտի բերեր Արևելյան Հայաստան:

Հալեպում պատերազմի սլաքը դեռ նոր-նոր էր սկսել շարժվել, երբ ընտանիքը, զգալով վտանգը, կապեց ճամպրուկներն ու բռնեց հայրենիքի ճամփան: Երկար մնալու չէին եկել, բայց կանգառը երկարեց:

«Եկել եմ զավակներիս` երեք դստրերիս, ամուսնուն և մորս հետ, 2012-ի օգոստոսի 2-ին: Կայուն չէր, իսկ դուստրս համալսարանում էր սովորում: Վտանագավոր էր, չէր կարող գնալ, համալսարանը մեր տնից հեռու էր: Մեկ շաբաթ անընդմեջ շատ վատ վիճակ էր: Որոշեցինք գալ Հայաստան, որպեսզի այստեղ շարունակի, ամուսինս պիտի մնար երկու դստրերիս հետ, իսկ ես, փոքր աղջիկս ու մայրս վերադառնայինք: Բայց ավելի գեշ եղավ վիճակը, ճանապարհները փակվեցին, չվերադարձանք»,- պատմում է նա:

Հալեպում Աիդան մանկապարտեզում էր աշխատում, 13 տարի Հայոց լեզվի ուսուցչուհի էր. «Հրաժարականս հաջորդ տարի ուղարկեցի և մնացի ընտանիքիս մոտ»:

Հալեպի տունը Հայաստան տեղափոխվելուց հետո վաճառեցին: Հիմա քաղաքում շատ հարազատներ ու ընկերներ են մնացել` ամուսնու ընտանիքը, իր մորաքույրները, մորեղբայրը և այլն:

«Խոսում եմ իրենց հետ, բայց այս վերջին շաբաթը շատ գեշ է վիճակը: Տները վնասված են: Լքել են, ավելի ապահով տեղեր տեղափոխվել: Շատերն ապաստանել են այն հայերի տներում, ովքեր հեռացել են և որ դատարկ են: Շատ-շատ վատ վիճակ է: Հույս ունենք, որ այս ընտրությունից հետո կհանդարտվի, որևէ մեկին որևէ բան չի լինի»,- ցավով ասում է հալեպահայ կինը:

Մարդիկ հեռանալու միջոց էլ չունեն: Շատ քչերն են, որ օդանավով կարող են գալ, իսկ ցամաքային ճանապարհն էլ վաղուց ապահով չէ, չի գործում: Անգործություն է:

Սիրիայում ամեն ինչը կարոտում է Աիդան, բայց ամենից շատ մանկապարտեզն ու երեխաներին: Շատ-շատ եմ սիրում աշխատանքս, ասում է Աիդան ու հուզմունքից չի կարողանում շարունակել:

Ընտանիքը Հայաստանի կյանքին արդեն սովորել է, բայց հայրն օտարության մեջ է: Այստեղ աշխատանք չի կարողացել գտնել, հիմա արաբական երկրներից մեկում է աշխատում: Տարին երկու անգամ հազիվ գալիս է. «Մեզ համար շատ դժվար էր: Հայաստանում էլ նոր էինք եկել, թեկուզ մեր հայրենիքն է, բայց անծանոթ երկիր, անծանոթ միջավայր»:

Հայաստան գալու ցանկություն միշտ են ունեցել, իսկ պատերազմը պատճառ դարձավ. «Մեր ընտանեկան պայմանները չէին հարմարվում, որ գաղթեինք Հայաստան: Շատ արագ որոշեցինք: Բոլոր մարդիկ ասում են դա, բայց անկեղծ, մենք միշտ փափագում էինք` երանի հարմար լինի, գնանք Հայաստան ապրենք»:

Աիդան Հայաստանում պարապ չի նստել, ընտանիքում պահպանված Մարաշի ազգային ասեղնագործությունը Հայաստանում է ծաղկում: Այնտեղ ասեղնագործությամբ զբաղվում էր միայն որպես ընտանեկան ավանդույթ: Ազատ ժամանակ իր տան սփռոցները, բարձերն ու սրբիչներն էր զարդարում:

Հիմա, մի քանի ցուցահանդեսների մասնակցելուց հետո, հայտնի է դարձել, պատվերներ է ընդունում:

«Աշխատում եմ, 8 ամիս է` հմտացած եմ ավելի: Այստեղի մարդկանց համար հետաքրքիր է, հատկապես, որ հայկական է, Կիլիկիայից է եկած: Հիմնական ծախսն այստեղ ապրելու դրանով վաստակել, սակայն, հնարավոր չէ»,- ասում է նա:

Ասեղնագործում է տարբեր իրերի վրա` հողաթափեր, հեռախոսի տուփեր, բարձեր. «Մարաշում մեր տատերը միայն սփռոցների վրա էին ասեղնագործում: Ես նպատակներ ունեմ նաև հայկական մոտիվներով ասեղնագործել գլխարկների վրա»:

Աիդան հույս ունի այստեղ զարգացնել Մարաշի ասեղնագործությունը:

Սիրիահայերի մասին շարքի նախորդ պատմությունները`

Սիրիայից Հայաստան և անմիջապես հոգևոր ճեմարան. Սարկավագի պատմությունը

Հալեպահայ ընտանիքի ողջ ունեցվածքը թալանված է, տունը` դատարկ

Արտադրված է Հայաստանում` սիրիահայի կողմից. ջինս, ներքնազգեստ և սպորտային հագուստ