Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Հայաստանի էլեկտրական ցանցերի» ֆինանսական խնդիրները չպետք է լուծվեն բնակչության և տնտեսվարող սուբյեկտների հաշվին: Այս մասին այսօր լրագրողների հետ հանդիպմանը ժամանակ ասաց ՀՀ Ազգային ժողովի «Բարգավաճ Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Միքայել Մելքումյանը` հավելելով, որ մեկ տարվա ընթացքում էլեկտրաէներգիայի սակագինը թանկանում է մոտ 40%-ով, ինչը, բնականաբար, անթույլատրելի է:

Նրա խոսքերով` խնդիրը կայանում է նրանում, որ «Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր»-ն այսօր ունի ֆինանսական լուրջ խնդիրներ` շուրջ 20 մլրդ դրամի չափով: Սակայն, ըստ նրա, էլեկտրաէներգիայի թանկացումը նախաձեռնել է Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովը, այլ ոչ թե տնտեսվարող սուբյեկտը:

Սակագինը բարձրացնելու առաջին հիմնական փաստարկը, Մ.Մելքումյանի խոսքերով, այն է, որ անցյալ տարի շուրջ 88 օր ատոմակայանը կանգնել է պլանային անջատման: Երկրորդը` որ ջրառատ տարի չի եղել, և ՀԷԿ-երը շատ ավելի քիչ էլեկտրաէներգիա են արտադրել: Սակայն օրենքով սահմանված կարգով պետք է սկզբում ձեռք բերվի ամենաէժան էլեկտրաէներգիան, դա ատոմակայանից է՝ առանց ԱԱՀ-ի` 5-5.5 դրամ, հետո հիդրոէներգետիկայից` միջին կշռված սակագինը այդտեղ տատանվում է 10-11 դրամ, և երրորդը` ջերմաէլեկտրակայաններից, որոնք արտադրում են ամենաթանկ էլեկտրաէներգիան:

Մ.Մելքումյանի խոսքերով` այս խնդիրների պատճառով «Հայաստանի էլեկտրական ցանցերը» ստիպված ձեռք է բերել ավելի շատ էլեկտրաէներգիա ջերմաէլեկտրակայաններից, ինչի արդյունքում ընկերության ներքին միջին կշռված սակագինը աճել է 4-5 դրամով և առաջացել են ֆինանսական կորուստներ:

Հաջորդ պաշտոնական փաստարկն այն է, որ 2015թ-ին Երևանի ՋԷԿ-ը պետք է սպասարկի ճապոնական վարկը, ատոմակայանը պետք է սկսի իր անվտանգության և շահագործողական կարողությունների ավելացման գործընթացը. Հրազդանի ջերմաէլեկտրակայանը նույնպես ունի ծախսեր, կապիտալ նորոգումներ: Ահա այս խնդիրների շնորհիվ 20 մլրդի ճեղքվածք է առաջացնում «Հայաստանի էլեկտրական ցանցերի» մոտ, դա փակելու համար սակագինը թանկացնելու հարց է բարձրացվում:

«Այս բարձրացումը մեկանգամյա է, չէ՞, ասենք՝ դա հաղթահարվեց, հետո գինը հետ չե՞նք բերելու, գինը լինելու է նույնը: Չի կարելի խոշոր էներգետիկ ձեռնարկությունների ռիսկերը, վնասները բարդել քաղաքացիների կամ տնտեսվարող սուբյեկտների վրա: ԱԷԿ-ի նման հզոր էներգետիկ ձեռնարկությունը աշխատում է զրո տոկոս շահութաբերությամբ, արդյունքում ողջ էներգետիկ համակարգը, լինելով գրեթե բնական մենաշնորհ, որևէ շահույթ չունեն»,- ասաց Մ.Մելքումյանը:

Պատգամավորը հարցադրում արեց՝ արդյոք պետությունը շահագրգռվա՞ծ է այս թանկացմամբ: Ըստ նրա` եթե մեկ տարվա ընթացքում 30 դրամից էլեկտրաէներգիայի գինը հասնում է 42 դրամի, այսինքն 12 դրամով բարձրանում է, որի ԱԱՀ-ն 2.4 դրամ է և, եթե սա բազմապատկեն սպառած էլեկտրաէներգիայի ծավալով՝ 6 մլրդ կվտ/ժ-ով, կդառնա 14.4 մլրդ դրամ, որը պետական բյուջեի համար լրացուցիչ մուտք է:

«Պատկերացրեք, որ պետությունը մի քանի այսպիսի գործողություն անի, ապա բյուջեն լցնելու ինչպիսի տարբերակ է»,- ասաց Մ.Մելքումյանը:

Պատգամավորն անդրադառնալով «Որոտան» կասկադի վաճառքին, նշեց, որ այն բացառիկ հիդրոէլեկտրակայանների կասկադ է, որ ԽՍՀՄ-ում ամենաբարձ խորությունն ուներ, իսկ դրա հաշվին ավելի էժան էլեկտրաէներգիա է արտադրվում: Ուստի, ըստ Մ.Մելքումյանի, ճիշտ չէր վաճառքը, որը կատարվել է որոշ ընթացակարգով:

«Մենք դեմ ենք էլեկտրաէներգիայի բարձրացմանը և թույլ չենք տալու, որ այն բարձրանա: Սակագնի բարձրացում թույլ կտանք միայն պայմանով՝ կմարվի ճեղքվածքը, ուրեմն հետադարձը պետք է սահմանել օրենքով»,- ասաց Մ.Մելքումյանը: