Մշակույթ 14:33 18/07/2014

Պերճ Զեյթունցյանի՝ ծանրակշիռ դերակատարությունը (լուսանկարներ, տեսանյութ)

«Արևմտյան գեղարվեստական իրականության և ազգային մշակութային տիրույթների համադրման քաղաքականությունը աստիճանաբար թափանցեց կերպարվեստ, երաժշտություն, անպայմանորեն՝ գրականություն՝ հենց Պերճ Զեյթունցյանին հռչակելով «վաթսունականցիների» առաջնորդներից մեկը, որովհետև ունենալով արևմտյան կողմնորոշումներ, ժխտելով սոցիալիստական ռեալիզմի մեթոդի կաղապարվածությունը՝ գրողը ձգտում էր ազգայինի և արևմտյանի զուգորդումներին, մասնավորաբար 20-րդ դարի արձակում տեղի ունեցող կերպարանափոխումներին, անհատի ներաշխարհի պատկերման առաջավոր միտումներին: Ժամանակաշրջանը չափազանց բարենպաստ էր Պերճ Զեյթունցյանի համար, որովհետև այլևս պատմություն էր դառնում «կոսմոպոլիտիզմի դեմ պայքարը», ձևավորվում էին գրականությունների մերձեցման հրաշալի նախապայմաններ»,- Պերճ Զեյթունցյանի մասին գրել է թատերագիր Լևոն Մութաֆյանը (աղբյուրը՝ grakantert.am):

Հայ արձակագիր, դրամատուրգ, հրապարակախոս և թարգմանիչ, ՀՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ Պերճ Զեյթունցյանի ծննդյան օրն է. նա դարձավ 76 տարեկան: Ծնվել է Ալեքսանդրիայում (Եգիպտոս):

1948-ին ներգաղթել է Հայաստան: 1956-ին ավարտել է Երևանի Ղազարոս Աղայանի անվան միջնակարգ դպրոցը, 1963-ին` Պյատիգորսկի օտար լեզուների մանկավարժական ինստիտուտը: 1962-64-ին սովորել է Մոսկվայի երկամյա բարձրագույն սցենարական դասընթացներում: Նրա առաջին պատմվածքը տպագրվել է «Պիոներ» ամսագրում, 1953-ին: 1965-1968-ին եղել է «Հայֆիլմի» սցենարական-խմբագրական կոլեգիայի անդամ, 1968-1975-ին` հեռուստատեսային ֆիլմերի «Երևան» ստուդիայի գեղարվեստական ֆիլմերի միավորման գլխավոր խմբագիր, 1975-ից մինչև 1986-ի փետրվարի 20-ը` ՀԳՄ վարչության քարտուղար: 1986-1990-ին` «Աղբյուր» ամսագրի խմբագիր, 1991-1992-ին` ՀՀ մշակույթի նախարար:

Հեղինակ է 12 պիեսների, որոնք բեմադրվել են Երևանի թատրոններում։ Նրա գործերից թարգմանվել և առանձին գրքերով լույս են տեսել ռուսերեն, լատիշերեն, լիտվերեն, հունգարերեն, բուլղարերեն, էստոներեն, չեխերեն: 1982-ին մեծ տպաքանակով ռուսերեն լույս է տեսել նրա «Ավերված քաղաքի առասպելը» վեպը: 2000-ին ֆրանսերեն է թարգմանվել «Վերջին արևագալը» վեպը (նվիրված է Գրիգոր Զոհրապին): 

«Իմ բախտը կինոյում չի բերել` ի տարբերություն թատրոնի: Թատրոնում 11 ներկայացում եմ ունեցել. քիչ բան չէ: Բախտի բան է, գիտեք, նայած թե ինչպես է ճակատագիրը տնօրինում»,- ասել է Պ. Զեյթունցյանը (աղբյուրը՝ kinoashkharh.am):

Հայֆիլմ» կինոստուդիան 1973-ին նրա սցենարով նկարահանել է «Երևանյան օրերի խրոնիկան»: Երևանի դրամատիկական թատրոնը 1974-ին բեմադրել է Պերճ Զեյթունցյանի «Ամենատխուր մարդը» տրագիկոմեդիան, 1980-ին` «Աստվածների կանչը» դրաման, 1984-ին` «Մեծ լռություն» (Դանիել Վարուժանին նվիրված) պիեսները: Երևանի Գ. Սունդուկյանի անվան թատրոնը բեմադրել է նրա «Ավերված քաղաքի առասպելը» (1975), «Անավարտ մենախոսություն» (1983) դրամաները: 1988-ին բեմադրվել է Զեյթունցյանի «Անավարտ մենախոսություն», «Ոտքի, դատարանն է գալիս», 1999-ին` «Հիսուս Նազովրեցին և իր երկրորդ աշակերտը» գործերը: Ինքը` Պերճ Զեյթունցյանը 1984-ին բեմականացրել է «Սպենսեր Դոնովանի գործը» հեռուստատեսային ներկայացումը ըստ Ֆելիքս Ջեքսոնի «Աստված ինձ օգնական» վեպի:

«Երևանի Դրամատիկականի շուրջ կեսդարյա խաղացանկում, որն ընդգրկում է հարյուրից ավելի բեմադրություններ հայ և արտասահմանյան դրամատուրգիայից, Պերճ Զեյթունցյանն ունի ծանրակշիռ դերակատարություն: 1974 թվականից ի վեր, երբ նա «Ամենատխուր մարդը» պիեսով մուտք գործեց մեր թատրոն, չի եղել ոչ մի խաղաշրջան առանց նրա մասնակցության, որոշ տարիների էլ միաժամանակ խաղարկվել են գրողի մեկից ավելի դրամաները: Այսքան շարժուն բեմական ներկայությունը մեզանում բացառիկ երևութ է: Սիրելի Պերճն ուրիշ թատրոններում էլ է «խաղացել», սակայն կարծում ենք, նա մեզ հետ կհամաձայնի, եթե ասենք` նրա համար Դրամատիկականն է «մայր ու գլխավոր» թատրոն: «Ամենատխուր մարդուն», որը տխուր էր իբրև հերոս և ուրախալի իր գրական-բեմական կերտվածքով, հետևեցին «Աստվածների կանչը», «Մեծ լռություն», «Կանգ առ, երկրագունդ», «Հիսուս Նազովրեցին և նրա երկրորդ աշակերտը» դրամաների բեմադրությունները` երևելի ռեժիսորների ու դերասանների մասնակցությամբ: Զեյթունցյանի դրամատիկական երկերին բնորոշ են դասական հայեցակարգը, հետադարձ կողմնորոշումն անցյալի պատմական երևույթներին, գաղափարայնությունը` հրապարակախոսական շեշտադրումներով, մտավոր-մտածական խոսքը, որոնցում նա գրական սահմանադրություն չի խախտում, հավատարիմ է դրան, և սա նրա սահմանադրությունն է, որը բեմական մարմնավորում ստանալով` լայն հանդիսատեսի համար դառնում է սիրելի ու հարազատ: Դժվար է պատկերացնել վերջին տասնամյակների հայոց դրամատուրգիական գրականությունն ու թատրոնն առանց նրա ստեղծագործության, որը երկու ասպարեզներին էլ թելադրում է մի որոշակի արժեքայնության չափանիշներ». Երևանի Հր. Ղափլանյանի անվան դրամատիկական թատրոն:

Զեյթունցյանը պետական մրցանակի կրկնակի դափնեկիր է, մշակույթի վաստակավոր գործիչ, Հռոմի արվեստների և հասարակական գիտությունների «Տիբերինա» ակադեմիայի պատվավոր անդամ։ 2007 թվականին Պերճ Զեյթունցյանին հանձնվել է Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ եկեղեցու «Սուրբ Սահակ-Սուրբ Մեսրոպ» պատվո բարձր շքանշան։ Դրանից մի քանի տարի առաջ էլ արժանացել է «Հայ արվեստի ասպետ», ինչպես նաև «Երևանի պատվավոր քաղաքացի» կոչումներին։

«…Հանդիպումը թատերագիր Պերճ Զեյթունցյանի հետ ոչ թե միայն ուրախություն է, այլև տքնաջան աշխատանք: Որովհետև գրողը ամեն անգամ նորովի է մեկնաբանում թատրոնի իր ըմբռնումը` ներկայացնելով պարադոքսալ մի նոր պատմություն: Ուրախությունը հետո է գալիս, երբ ներկայացումը հավաքում է լեփ-լեցուն դահլիճ, և հանդիսատեսը դառնում է մասնակից, երբ հանկարծ, ցավ պատճառելու չափ հստակ հասկանում ես, որ տեխնիկական առաջադիմության մեր դարում ոգեղենի սահմանները հետզհետե ավելի ու ավելի են նեղանում»,- ասել է Խորեն Աբրահամյանը:

«Բայց Աստծո արած բարիքը շատ չթվաց, որովհետև հիմա քչերն են հավատում նրան, հետևաբար` նա իրավունք ունի ավելին պահանջելու... Թող ողջ-առողջ վերադառնամ պատերազմից… Վերադարձից հետո լավ գործ գտնեմ… Հարստանամ… Մեռնեմ խոր ծերության մեջ… Եվ ունենամ շատ-շատ սպիտակ սավաններ... Իսկ այդ բոլորի փոխարեն ես կհավատամ քեզ… Կաղոթեմ քեզ… Այ, ես հիմա խաչակնքում եմ… Հանուն հոր և որդվո և հոգվույն սրբո... Հիշիր, հիշիր, որ հիմա քչերն են քեզ հավատում… Ամեն…» (հատված՝ «Յուրաքանչյուր տասից մեկը» պատմվածքից): 

«- Գուցե... Գուցե ես էլ մեռնեմ... Պատերազմից քչերն են վերադառնում...» (հատված՝ «Յուրաքանչյուր տասից մեկը» պատմվածքից):



Աղբյուր` Panorama.am
Share |
Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

14:37
Վանաձոր-Դիլիջան ճանապարհին բեռնատար է այրվել
Լոռու մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն նոյեմբերի 22-ին, ժամը 11:28-ին ահազանգ է ստացվել, որ Վանաձոր-Դիլիջան...
Աղբյուր` Panorama.am
14:27
Արմենուհի Հարությունյանն ազատվել է փոխնախարարի պաշտոնից
Նիկոլ Փաշինյանի որոշմամբ, արդարադատության նախարարի տեղակալի ժամանակավոր պաշտոնակատար Արմենուհի Հարությունյանն ազատել է զբաղեցրած պաշտոնից:...
Աղբյուր` Panorama.am
14:10
Հայրենի՞ք, հա՞յ, մարդկային կյա՞նք... դուք տենց բաներ չեք լսել. Մամիջանյանը՝ ՔՊ-ին
«Սպասում եք անցած անգամվա նման կես տարի տանջեք մարդկանց Բաքվի բանտում ու ընտրություններից մի քանի շաբաթ առաջ գերիների առողջության գնով մի երկու ձայն ավել պոկեք»
Աղբյուր` Panorama.am
13:59
ԱԺ նախագահի հայտարարությունը՝ Նարեկ Զեյնալյանի հրաժարականի դիմումի մասին
ՀՀ ԱԺ նախագահը հայտարարություն է տարածել ԱԺ պատգամավոր Նարեկ Զեյնալյանի հրաժարականի դիմումի մասին։  ««Ազգային ժողովի...
Աղբյուր` Panorama.am
13:49
Ադրբեջանին և Թուրքիային անհրաժեշտ է, որ Փաշինյանի միջոցով Հայաստանը դառնա պանթյուքիզմի ֆուռերի համար «պռոխոդնոյ դվոր». Շարմազանով
«Նիկոլ Փաշինյանը Հայստանը տանում է դեպի վերջնական գահավիժման, Երրորդ հանրապետության դե ֆակտո և դե յուրե կործանում,  դեպի Հայաստանի...
Աղբյուր` Panorama.am
13:27
Գարիկ Սարգսյանը չի թույլատրում Վեդիում կազմակերպել «Կատարյալ ապուշը» ֆիլմի ցուցադրությունը. Տիգրան Նալչաջյան
Արդեն երկու անգամ Վեդու համայնքապետարանը թույլ չի տալիս քաղաքում ցուցադրել ռեժիսոր Տիգրան Նալչաջյանի «Կատարյալ ապուշը» ֆիլմը։...
Աղբյուր` Panorama.am
13:13
Կկատարվի քահանայական ձեռնադրություն
Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի տարբեր կառույցներում սպասավորող վեց սարկավագներ կարժանանան քահանայական օծման և ձեռնադրության
Աղբյուր` Panorama.am
13:07
Ջերմաստիճանը կնվազի 6-10 աստիճանով
Երևանում նոյեմբերի 22-ի ցերեկը, 23-24-ին, 27-ի ցերեկը սպասվում է առանց տեղումների եղանակ։ Նոյեմբերի 25-26-ին, 27-ի գիշերը սպասվում են...
Աղբյուր` Panorama.am
12:53
Ալեքսիս Օհանյանը ցուցադրել է գերհազվագյուտ հայկական մետաղադրամ
Ամերիակահայ գործարար, Reddit-ի հիմնադիր Ալեքսիս Օհանյանը X սոցիալական ցանցում (նախկինում՝ Twitter) ցուցադրել է Արտաշեսյանների տոհմից Մեծ Հայքի...
Աղբյուր` Panorama.am
12:33
Թափառող շների վրա կրակած տղամարդը ներկայացել է ոստիկանություն
Նոյեմբերի 10-ին հաղորդում էր ստացվել Համայնքային ոստիկանության Արթիկի բաժնում: Կենդանապաշտպանները հայտնել էին, որ նախորդ օրը Արթիկի Լմբատ-2...
Աղբյուր` Panorama.am
12:31
Ռոնալդուն նշել է ռեկորդ, որը չի ցանկանում գերազանցել
Կրիշտիանու Ռոնալդուն մի քանի ամիս առաջ բացել է իր YouTube ալիքը։ Պորտուգալացին կայծակնային արագությամբ ձեռք է բերել բաժանորդներ. այժմ ալիքին...
Աղբյուր` Panorama.am
12:16
Գերմանիայի ԱԳ նախարար Անալենա Բարբոքը Բաքվում կայացած COP29-ի ժամանակ սուր քննադատության է ենթարկել Ադրբեջանին
Գերմանիայի ԱԳ նախարար Անալենա Բերբոքն Ադրբեջանում ընթացող ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության համաժողովի (COP29) 29-րդ նստաշրջանում իր առաջին...
Աղբյուր` Panorama.am
11:37
Visa-ն խտրականություն է դնում ԶԼՄ-ների միջև՝ սահմանափակելով աշխատանքը
«Պարզում ենք, թե ինչ սկզբունքով են ընտրվել ԶԼՄ–ները, որոնց հասանելի կլինեն ֆորումի բանախոսները»։
Աղբյուր` Panorama.am
11:28
Ցավն էլ պետք է չափ ունենա. Ավտովթարի հետևանքով մահացել է պատերազմում զոհված Արտյոմ Խաչատրյանի եղբայրը
Ողբերգական ավտովթարի հետևանքով զոհվել է Արթուր Խաչատրյանը։ Նա 44-օրյա պատերազմում զոհված Արտյոմ Խաչատրյանի եղբայրն է։ Մինչ այդ ընտանիքը 17...
Աղբյուր` Panorama.am
11:27
Պեսկով. Ռուսաստանի խնդիրը ոչ թե միգրանտներն են, այլ անօրինական ներգաղթյալները
Ռուսաստանի համար խնդիրը ոչ բոլոր միգրանտներն են, որոնք երկիր են ժամանել, այլ միայն նրանք, ովքեր անօրինական կերպով գտնվում են Ռուսաստանի...
Աղբյուր` Panorama.am
10:55
Ռուսական պարարտանյութերի մասնաբաժինը եվրոպական շուկայում հասել է ռեկորդային մակարդակի
Ռուսաստանի մասնաբաժինը եվրոպական պարարտանյութերի ներմուծման մեջ սեպտեմբերին օգոստոսի համեմատ աճել է 2,9 %ային կետով և հասել 32,1 %-ի։ Սա...
Աղբյուր` Panorama.am
10:52
Մանկահասակ որդիներին 30 տարի առաջ սպանած Սմիթը կրկին հայտնվել է մամուլի ուշադրության կենտրոնում
53-ամյա Սուսան Սմիթը 30 տարի ազատազրկումից հետո  կրկին հայտնվել է միջազգային մամուլի ուշադրության կենտրոնում գլխագրերում։ Նրան դատարանը...
Աղբյուր` Panorama.am
10:51
Շախմատի Մ12տ. ԱԱ. Հայ մասնակիցների արդյունքները
Իտալիայի Մոնտեսիլվանո քաղաքում շարունակվում է 2024 թվականի շախմատի աշխարհի մինչև 12 տարեկան պատանիների և աղջիկների առաջնությունը:  6...
Աղբյուր` Panorama.am
10:35
Գիշերային ակումբի այցելուն սեր է խոստովանել դիջեյին և կծել նրա ականջը
Գերմանիայում դիսկոտեկի այցելուն գրկել է դիջեյին և կծել նրա ականջի մի մասը։ Միջադեպի մասին հայտնում է Bild-ը։ 2023 թվականի փետրվարին Ստորին...
Աղբյուր` Panorama.am
10:25
Հայաստանը՝ հայկական առաջին արբանյակից արված լուսանկարներում
ՀՀ բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարար Մխիթար Հայրապետյանը հայկական առաջին արբանյակից արված լուսանկարներ է հրապարակել: «Մեր...
Աղբյուր` Panorama.am
10:18
Իրանը, ի պատասխան ՄԱԳԱՏԷ-ի բանաձևի, նոր ցենտրիֆուգներ կգործարկի
Իրանի ատոմային էներգիայի կազմակերպության (AEOI) ղեկավար Մոհամմադ Էսլամին հրամայել է «արդյունավետ միջոցներ ձեռնարկել», ներառյալ նոր...
Աղբյուր` Panorama.am
10:18
Ողբերգական վթար Սեբաստիա փողոցում
Ճգնաժամային կառավարման ազգային կենտրոն նոյեմբերի 22-ին, ժամը 00:53-ին  ահազանգ է ստացվել, որ Երևան քաղաքի Սեբաստիա փողոցում տեղի է...
Աղբյուր` Panorama.am
09:39
Մեդվեդևը հրապարակել է «Օրեշնիկ» հրթիռային համակարգ հարվածի տեսանյութը
ՌԴ Անվտանգության խորհրդի փոխնախագահ, «Եդինայա Ռոսիա» կուսակցության նախագահ Դմիտրի Մեդվեդևը «Օրեշնիկ» նորագույն հրթիռի...
Աղբյուր` Panorama.am
09:10
Telegram-ում խարդախության նոր տեսակ է տարածվում
Telegram-ում խարդախության նոր տեսակ է տարածվում. հաքերները սկսել են օգտատերերին ուղարկել ֆիշինգային հղում, որը ներկայացվում է որպես նվեր՝...
Աղբյուր` Panorama.am
09:01
Նոյեմբերի 22-ին փոխանակման կետերում դոլարի փոխարժեքն աճել է, ռուբլու և եվրոյինը՝ նվազել
ՀՀ բանկերում այսօր՝ նոյեմբերի 22-ին ժամը 09:00-ի դրությամբ, ԱՄՆ դոլարի առքի միջին փոխարժեքը կազմում  է 387.22դրամ՝ նախորդ օրվա վերջի...
Աղբյուր` Panorama.am
08:57
«Հրապարակ». Ոստիկանության զորքերի հրամանատարը պետությունից բնակարանային վարձի փոխհատուցում է ստացել` չունենալով դրա իրավունքը
«Հրապարակ» թերթը գրում է. «Երեկ գրել էինք, որ ոստիկանության զորքերի հրամանատար, գեներալ Հայկ Բաբայանը, որը երազում է...
Աղբյուր` Panorama.am
08:56
«Ժողովուրդ». ՔՊ կուսակցությանը նվիրատվություն կատարած ընկերությունը տուգանվում է նվիրած գումարի չափով
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. ««Ժողովուրդ» օրաթերթը պաշտոնական աղբյուրներից տեղեկացավ, որ ՀՀ կոռուպցիայի...
Աղբյուր` Panorama.am
08:55
«Ժողովուրդ». Աղազարյանը վատ դրության մեջ է դրել ՔՊ-ին. համարձակ հերոս է խաղում
«Ժողովուրդ» թերթը գրում է. «Հովիկ Աղազարյանը անհարմար դրության մեջ է դրել Նիկոլ Փաշինյանին ու ՔՊ վերնախավին, իսկական...
Աղբյուր` Panorama.am

Տեսանյութեր

Խայտառակություն Թումանյան փողոցում. Չախոյան
16:15 21/11/2024

Խայտառակություն Թումանյան փողոցում. Չախոյան

Հետևեք մեզ և ծանոթացեք թարմ լուրերին!

Ամենից շատ կարդացված նյութեր

{"core.blocks.header.spell_message1":"\u0546\u0577\u057e\u0561\u056e \u057d\u056d\u0561\u056c\u0568` ","core.blocks.header.spell_message2":"\u0548\u0582\u0572\u0561\u0580\u056f\u0565\u055e\u056c \u0570\u0561\u0572\u0578\u0580\u0564\u0561\u0563\u0580\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u057d\u056d\u0561\u056c\u056b \u0574\u0561\u057d\u056b\u0576:"}