Ձեր վստահելի աղբյուրը

Իրանի և «5+1 խմբի» անդամ երկրների միջև Վիեննայում ավելի քան երկու շաբաթ տևած բանակցություններն ավարտվեցին, և ինչպես որ նախատեսվում էր 2013թ. նոյեմբերի 24-ին Ժնևում կողմերի միջև ստորագրված համաձայնագրով՝ համապարփակ համաձայնագիր չստորագրվեց:

Իրանի ԱԳ նախարար Մոհամմադ Ջավադ Զարիֆն ու ԵՄ արտաքին քաղաքականության և անվտանգության հարցերով բարձր հանձնակատար Քեթրին Էշթոնն այսօր համատեղ հայտարարություն են արել, որտեղ նշվում է, որ «Համատեղ քայլերի ծրագրի» կատարման համար նախատեսված 6-ամսյա ժամկետը, որն ավարտվում է հուլիսի 20-ին, երկարացվում է ևս 4 ամսով, մինչև 2014թ. նոյեմբերի 24-ը:

Թեև Միացյալ Նահանգների, Մեծ Բրիտանիայի, Գերմանիայի և Ֆրանսիայի արտաքին գերատեսչությունների ղեկավարներն իրենց մոտեցումներում հստակություն մտցնելու նպատակով մեկնեցին Վիեննա, սակայն դատելով իրանական կողմի հետ ունեցած բանակցությունների ավարտին հնչած հայտարարություններից արդեն պարզ էր դառնում, որ մինչև հուլիսի 20-ը կողմերը դժվար թե կարողանային հասնել վերջնական համաձայնության:

Հանդիպման սկզբին կողմերը քննարկում էին համապարփակ համաձայնագրի տեքստի շուրջ առկա տարաձայնություններին առնչվող հարցեր, ապա բանակցությունների վերջին օրերին բացառապես խոսում էին բանակցությունների ժամկետները երկարացնելու մասին:

ԻԻՀ ԱԳ փոխնախարար Սեյյեդ Աբբաս Արաղչին, լրագրողների հետ հանդիպման ընթացքում, ամփոփելով Վիեննայում տեղի ունեցած հանդիպումը, նշել է, որ կողմերի տարաձայնությունները հիմնականում ուրանի հարստացման և Արաքի ռեակտորի շուրջ են եղել: Փոխնախարար Արաղչիի պնդմամբ՝ առաջիկա 4 ամիսների ընթացքում 6 մասնաբաժնով Իրանի հաշվին պետք է փոխանցվի 2 միլիարդ 800 միլիոն դոլլար սառեցված գումար:

Վերադառնալով թեմային՝ նշենք, որ Իրանի միջուկային խնդրի լուծումը եթե ոչ անմիջականորեն կապված է, ապա դրան լուրջ խոչընդոտել և խոչընդոտում են աշխարհաքաղաքական այս կամ այն լարված իրադրությունները: Որպես ասվածի ապացույց՝ նշենք, որ Իրանի և «5+1 խմբի» անդամ երկրների 4-րդ հանդիպումը համընկավ Սիրիայի նախագահական ընտրությունների հետ, 5-րդ-ը՝ Իրաքում տեղի ունեցած հայտնի իրադարձությունների հետ՝ «Իրաքում և Շամում իսլամական պետություն» արմատական խմբավորման մասնակցությամբ, իսկ 6-րդ վճռորոշ հանդիպման ընթացքում Գազայի հատվածում սկսվեց պաղեստինաիսրայելական զինված հակամարտությունը:

Մի կարևոր հանգամանք ևս. Իրանի և «5+1 խմբի» անդամ երկրների ԱԳ նախարարների վճռորոշ հանդիպմանը չմասնակցեցին միջուկային խնդրի հարցում մշտապես պրոիրանական դիրքորոշում ունեցած ՌԴ և Չինաստանի ԱԳ նախարարները, որոնք մշտապես դեմ կամ ձեռնպահ էին արտահայտվում ՄԱԿ-ի ԱԽ կողմից Իրանի դեմ ընդունած բանաձևերին:

Սա թույլ է տալիս եզրակացնել, որ «5+1 խմբի» անդամաները բացի միջուկային հարցում Իրանի հետ ունեցած տարաձայնություններից, իրենք իրենց ներսում ունեն անհամաձայնություն, ինչպես միջուկային հարցի, այնպես էլ աշխարհաքաղաքական հարցերում:

Ինչևէ, անկախ այն հանգամանքից, թե Իրանի և «5+1 խմբի» միջև միջուկային հարցում համապարփակ համաձայնագիրը չստորագրվեց, սակայն փաստը, որ Իրանի և Միացյալ Նահանգների արտգործնախարարներն օրվա ընթացքում կարող էին մի քանի անգամ երկկողմ հանդիպումներ ունենալ, վկայում է միջուկային հարցում մեծ առաջընթացի մասին: Ընդամենը մեկ տարի առաջ Իրանն ու Միացյալ Նահանգները պարզապես բացառում էին երկկողմ որևէ շփում...

Արմեն Իսրայելյան, իրանագետ