Ձեր վստահելի աղբյուրը

Սահմանագծում վերջերս տիրող լարված իրավիճակի և ադրբեջանական ագրեսիայի մասին Panorama.am-ը զրուցել է Եվրոպական խորհրդարանի անգլիացի ներկայացուցիչ, ԵԽ Եվրոպայի պահպանողականներ եւ ռեֆորմիստներ խմբի անդամ Չարլզ Թանոքի հետ:

-Վերջերս Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության գոտում գրանցվել է լարվածության զգալի մեծացում (որն ուղեկցվել է բազմաթիվ մարդկային զոհերով). Ադրբեջանը զինված գործողություններ է իրականացրել ոչ միայն Լեռնային Ղարաբաղի, այլև Հայաստանի Հանրապետության տարածքի վրա, իսկ Ադրբեջանի նախագահը սպառնացել է Հայաստանին պատերազմով: Ի՞նչ գնահատական կտաք այս զարգացումներին և այս վարքագծին:
-Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև վերջերս արձանագրված իրավիճակի սրումը վատթարագույնն էր այս 20 տարիների ընթացքում, իսկ Ադրբեջանի կողմից օգտագործված զենքի տրամաչափը ավելի ավերիչ էր իր տեսակով: Այս իրադարձությունները տեղի են ունենում Գազայում, Սիրիայում, Իրաքում և Ուկրաինայում տեղի ունեցող լուրջ զարգացումների հետ մեկտեղ, որոնց ֆոնին դժվար է ուշադրությունը կենտրոնացնել հարավային կովկասում տեղի ունեցող իրադարձությունների վրա:

Ռուսաստանի միջնորդությամբ վերջերս կայացած հանդիպման արդյունքում Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահները պատրաստակամություն հայտնեցին խնդիրը լուծել խաղաղ ճանապարհով: Սակայն նախագահ Ալիևի հռետորաբանությունը տարբերվում է այս համաձայնությունից և թշնամական է, թեև պետք է մնշել, որ դա նորություն չէ և կարող է նախ և առաջ ուղղված լինել ներքին լսարանին:

Պատերազմի սանձազերծման դեպքում Ռուսաստանը շատ բան կկորցներ, քանի որ նա ստիպված կլիներ պաշտպանել Հայաստանին՝ ունենալով մի կողմից սերտ տնտեսական կապեր Ադրբեջանի հետ, իսկ մյուս կողմից տնտեսական խնդիրներ կապված արևմտյան երկրների կողմից սահմանված պատժամիջոցների հետ: Պարզ չէ, թե ինչպես կզարգանան իրադարձությունները, բայց ակնհայտ է, որ Մինսկի խումբը արդյունավետ չի եղել հակամարտության լուծման գործում:

-Տարածաշրջանում վերջին ժամանակներս գնալով խախտվում է ռազմական հավասարակշռությունը կողմերի միջև, քանի որ Ադրբեջանի կողմից զենքերի ձեռքբերումը հսկայական քանակի է հասնում: Ձեր կարծիքով ի՞նչ քայլեր պետք է ձեռնարկի միջազգային հանրությունը նվազեցնելու համար տարածաշրջանում սպառազինությունների մրցավազքը, ինչպես նաև շփման գծում հրադադարի խախտման դեպքերն ու նոր պատերազմի հավանականությունը:
-Ես կարծում եմ, որ այս հարցը պետք է քննարկման դրվի ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհրդում, քանի որ պատերազմը շատ կորստաբեր կլինի. այն ավերիչ ազդեցություն կունենա ոչ միայն հարավային կովկասի երկրների տնտեսությունների վրա, այլ կունենա նաև գլոբալ հետևանքներ, քանի որ կնվազի նավթի և գազի արտադրությունը Կասպիս ծովից, և դա այն ժամանակ, երբ նավթի գինը արդեն իսկ աճել է միջին արևելքում տեղի ունեցող իրադարձությունների պատճառով: Մեծ Բրիտանիան նույնպես կտուժի, քանի որ «Բրիթիշ փեթրոլեում»-ը խոշոր ներդրող է կասպիական էներգիայի ոլորտում:

Մի գուցե հարկավոր լինի արմատապես վերանայել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ձևաչափը և մտածել ԵՄ խաղաղապահ առաքելության մասին, որը կերաշխավորեր խաղաղ համաձայնագրի կնքումը երկու երկրների միջև: Եվ Ռուսաստանը, ի դեմս Ուկրաինայում Պուտինի վարքագծի, և Ադրբեջանշի նախագահը, ի դեմս Ադրբեջանում մարդու իրավունքների վատթարացող իրավիճակի, կորցրել են իրենց հեղինակությունը արևմուտքի մոտ: Սակայն ցավոք ԵՄ ներգրավվածությունը այս հակամարտության մեջ ԵՄ անդամ երկրների կողմից լուրջ քննարկման առարկա չի հանդիսանում: Այս փուլում հասկանալի չէ, թե ԵՄ ներգրավման համար ինչպիսի հեռանկարներ կլինեն. մինչդեռ միշտ ցանկալի է, որ միջամտությունն ունենա կանխարգելիչ բնույթ, քան հանդես գա որպես ուշացած արձագանք:

Չարլզ Թանոքի մեկնաբանություններն այս հարցազրույցում նրա անձնական կարծիքն են և կարող են չհամընկնել բրիտանական պահմանողական կուսակցության դիրքորոշման հետ:

Հեղինակ՝ Նվարդ Չալիկյան