Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ադրբեջանի ռազմական ագրեսիայի, ինչպես նաև Մաքսային միության հեռանկարների մասին Panorama.am-ը զրուցել է Ջորջթաունի համալսարանի եվրասիական ռազմավարության ծրագրի ղեկավար Քորի Ուելթի հետ:

Ըստ Քորի Ուելթի դժվար է ասել, թե որոնք են Ադրբեջանի կողմից հրադադարի խախտման դրդապատճառները, սակայն պատերազմի մասին Ալիևի ելույթը պետք չէ դիտարկել որպես ուղղակի սպառնալիք: Դրանով Ալիևը պարզապես ցանկանում էր հիշեցնել, որ չի մոռացել և չի պատրաստվում մոռանալ տարածքների հարցի մասին:

Միևնույն ժամանակ, ըստ փորձագետի, Ադրբեջանը տեսավ, թե ինչպես արևմուտքը աջակցեց Ուկրաինային Դոնբասում անջատողական շարժման դեմ պայքարում, ինչպես նաև Իսրայելի կողմից ուժի կիրառմանը Գազայում: Ադրբեջանը ևս համոզված է, որ նա իրավունք ունի ուժ կիրառել. հարցը միայն նրանում է, թե արդյոք նա կարող է հաջողության հասնել: Ներկայում դեռևս Ադրբեջանի ռազմական հաղթանակը շատ մեծ հարցական է, ինչը բարեբախտաբար, նպաստում է, որպեսզի իրավիճակը չվերաճի լայնամասշտաբ պատերազմի:

Ինչ վերաբերում է Ադրբեջանի կողմից Եվրոպային մատակարարվող էներգիային և ռազմական գոծողությունների պատճառով դրա վտանգմանը, ապա ըստ փորձագետի սա բավարար զսպող գործոն չի հանդիսանա Ադրբեջանի համար, եթե նա իսկապես մտադրված լինի պատերազմ սկսել: Նախ, նավթամուղը այժմ համեմատաբար քիչ էներգիա է մատակարարում Եվրոպա, և բացի այդ, վատագույն դեպքում դրա գործունեության խափանումը միայն ժամանակավոր բնույթ կկրի:

Այն հարցին, թե արդյոք Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի անվտանգությունը կարող է երաշխավորվել անգամ խաղաղության համաձայնագրի ստորագրումից հետո, հաշվի առնելով, որ ռազմատենչ Ադրբեջանը ներկայումս գոյության սպառնալիք է հանդիսանում Լեռնային Ղարաբաղի համար, փորձագետը նշեց. «Ադրբեջանը ցավոք չի կարող հիմա որևէ կերպ անվտանգության երաշխիքներ տրամադրել Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի համար: Սա հակամարտության լուզման ամենամեծ խոչընդոտներից մեկն է: Եթե որևէ փաստաթուղթ ստորագրվի, ապա այն պետք է ենթադրի միջազգային խաղաղապահների տեղակայում Լեռնային Ղարաբաղում, ինչպես նաև առնվազն անզեն դիտորդներ հարակից տարածքներում, որոնք պետք է ապառազմականացված լինեն: Սակայն մենք դեռ շատ հեռու ենք այս լուծումից: Միևնույն ժամանակ վստահության ամրապնդման մեխանիզմները, որոնք կարող են գործի դրվել երկու կողմից էլ, շատ պարզ են, եթե միայն լիներ քաղաքական կամք, դրանք են՝ ռազմական հռետորաբանության նվազեցում, դիպուկահարների դուրսբերում, գերիների վերադարձ և առնվազն մասնակի ականազերծում»:

Խոսելով Մաքսային միության մասին Ուելթը նշեց, որ այս ինտեգրացիոն ծրագիրը կարող է հաջողել միայն այն դեպքում, եթե այն հաշվի առնի իր անդամների իրական շահերը: Ղազախստանը և Բելառուսը արդեն իսկ իրենց անհամաձայնությունն են հայտնել այդ նախագծերի ամենահավակնոտ ծրագրերին, քանի որ դրանք հակասում էին իրենց ազգային շահերին:

Փորձագետի կարծիքով, այս նախագծի հաջողությունը կախված չէ Ուկրաինայի դեպքերից, այլ միմիայն նրանից, թե որքանով նրա առաջարկած տնտեսական առավելությունները կգերազանցեն այլ ծրագրերի (օրինակ ԵՄ-ի) առաջարկած տնտեսական առավելությունները, եթե իհարկե Մոսկվան սովետական ոճով չպարտադրի իր ուժը իր հարևանների վրա, ինչը քիչ հավանական է:

«Մաքսային միության համար ամենամեծ հնարավորությունը և խթանը կլինի այն, որ ԵՄ ինտեգրացիոն համակարգը չարդարացնի իր անդամների սպասումները: Մոլդովայում, Վրաստանում և Ուկրաինայում այս ծրագրերի հանդեպ հիասթափությունը ամենամեծ խթանը կհանդիսանա ռուսական իրնեգրացիոն նախագծի համար»,- նշեց փորձագետը: