Ձեր վստահելի աղբյուրը

Եվրոպայի խորհրդի նախարարների կոմիտեում նախօրեին նախագահությունը ստանձնող Բելգիան դժվարին խնդրի առաջ է կանգնած։ Մարդու իրավունքների վատագույն ցուցանիշ ունեցող ԵԽ անդամ Ադրբեջանի նախագահությունից կազմակերպության նկատմամբ արժանահավատությունը մեծ հարված ստացավ։ Ճիշտ է, նախագահությունը ստանձնում են ըստ այբենական կարգի, սակայն դա չէր արդարացնում նման բռնապետական երկրի կողմից մարդու իրավունքների և օրենքի գերակայության ջատագով կազմակերպության նախարարների կոմիտեում նախագահելը։ Ի սկզբանե, ադրբեջանական նախագահությունից մեծ ակնկալիքներ չկային։ Լավագույնը, որ կարելի էր ակնկալել, այն էր, որ պետք է լիներ սովորական և հերթական նախագահություններից մեկը։ Սակայն կային մտավախություններ, և ինչպես ժամանակը ցույց տվեց, արդարացված մտավախություններ։

Նախագահության առաջին իսկ օրվանից՝ ադրբեջանական իշխանություններն աննախադեպ ճնշումներ սկսեցին գործադրել քաղաքացիական հասարակության, ընդդիմադիրների, իրավապաշտպանների, բլոգերների, մամուլի ներկայացուցիչների նկատմամբ։

Տարօրինակ էր և պարադոքսալ, նախագահությունից 3 շաբաթ անց՝ մայիսի 25-ին Ադրբեջանում ձերբակալվեց հայտնի իրավապաշտպան, Վացլավ Հավելի մրցանակակիր Անար Մամադլին, հուլիսին ձերբակալվեցին իրավապաշտպաններ Լեյլա և Արիֆ Յունուսները, օգոստոսին՝ Ռասուլ Ջաֆարովը։ Վերջինս այն մարդկանցից էր, ով մշտապես համագործակցում էր Եվրոպայի խորհրդի հետ և կազմակերպությանը տեղեկացնում այն իրական իրավիճակի մասին, որ տիրում էր Ադրբեջանում։

Հետաքրքրական հարց է առաջանում, արդյոք ադրբեջանական իշխանություններն առավել հարմար պահ չէ՞ին կարող գտնել լռեցնելու իրենց ընդդիմախոսներին, թե դրանով պարզապես ցանկանում էին ցույց տալ, որ «թքած ունեն» Եվրոպայի խորհրդի վրա։

Ադրբեջանական նախագահությունը համընկավ նաև ուկրաինական ճգնաժամի հետ, որը նրանք փորձեցին օգտագործել, շահարկել՝ Լեռնային Ղարաբաղի հարցը Եվրոպայի խորհրդի օրակարգ բերելու համար։

ԵԽ նախագահության ժամանակ Ադրբեջանի կողմից կազմակերպված գրեթե բոլոր միջոցառումներում, ինչպես նաև ԵԽԽՎ-ում իրենց ելույթներում, Ադրբեջանի բարձրաստիճան պաշտոնյաները չէին զլանում չարաշահել նախագահողի իրենց դիրքը և հակահայկական պրոպագանդայով հանդես գալ։ Ճիշտ է, նրանց դրույթներն արդեն դասական դարձած ադրբեջանական «ճաշացանկից» էին, բայց նրանք խոսելու իրավունքը ստանում էին որպես նախագահող երկիր։ Հիշենք ԵԽԽՎ-ում Ալիևի ելույթը, ԱԳ նախարար Մամեդյարովի ելույթները, Բաքվում կայացած մի շարք միջոցառումներում նրանց առաջ քաշած դրույթները։

Նախագահությունը Ադրբեջանի համար դարձել էր հակահայկական հիստերիայի տարածման ևս մեկ հարթակ։ Այն ակնկալիքը, որ Ադրբեջանը կօգտագործի ԵԽ նախագահությունն իր սեփական երկրում մարդու իրավունքների, ժողովրդավարության և օրենքի գերակայության անմխիթար վիճակի բարելավման ուղղությամբ, ինչպես հույս էին հայտնում Եվրոպայի խորհրդի պաշտոնյաները, չարդարացան։

Ադրբեջանի նախագահությունն աննախադեպ խայտառակ նախագահություն էր։ Նախագահող երկիրն արժանացավ միջազգային գրեթե բոլոր իրավապաշտպան կառույցների, ԱՄՆ-ի, Եվրամիության, Եվրոպայի խորհրդի բարձրաստիճան պաշտոնյաների՝ ներառյալ գլխավոր քարտուղար Թորբյորն Յագլանդի, ԵԽԽՎ նախագահ Անն Բրասյորի, մարդու իրավունքների հանձնակատար Նիլս Մուժնիեկսի խիստ քննադատությանը։

Ադրբեջանը ԵԽ նախագահող միակ երկիրն էր, որին անգամ Ստրասբուրգի քաղաքապետարանն արգելեց իրականացնել միջոցառումներ, տրամվայների վրա փակցնել նախագահող երկրի լոգոները, ինչն արդեն ավանդական է դարձել։

Ամփոփելով այս տխրահռչակ նախագահության գործունեությունը՝ կարող ենք ասել, որ ԵԽ-ում Ադրբեջանի նախագահությունը՝ մեծ գումարների ներդրմամբ և ԵԽ-ում ադրբեջանական լոբբիստների աշխատանքի հետ զուգորդված որևէ էական արդյունք չունեցավ։
Ադրբեջանն ինչ կարողացավ «պոկել», դա ԵԽԽՎ-ում Լեռնային Ղարաբաղի վերաբերյալ զեկույցի պատրաստման որոշումն էր։ Իսկ ԵԽԽՎ-ում տիրող բարքերի և որոշումների ընդունման վերաբերյալ միջազգային մամուլի և հայտնի ոչ-կառավարական կազմակերպությունների խիստ քննադատությունը և քամահրանքը ավելի քան հայտնի է:

Թեպետ, եթե արդյունք համարենք Եվրոպայի խորհրդի արժանապատվությանն հասցված վնասը, ապա այս հարցում Ադրբեջանը հիրավի մեծ «հաջողություն» գրանցեց։

Աննա Մկրտչյան

Նախորդող հրապարակում`
Բելգիան ստանձնեց Եվրոպայի խորհրդի նախարարների կոմիտեի նախագահությունը