Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Երվանդ Քոչարի կյանքը, կերպարը՝ մեզ համար մեծ խորհուրդ ունի: Նա հանդգնեց մարտահրավեր նետել ժամանակին ու հավերժացավ»: Տաղանդավոր արվեստագետին այսպես ներկայացրեց Երվանդ Քոչարի թանգարանի տնօրեն Լալա Քոչարը:

Գաֆէսճեան արվեստի կենտրոնում շարունակում է գործել «Քոչար. մարտահրավեր Ժամանակին» ցուցադրությունը: Ներկայացված աշխատանքներն ամբողջովին բացահայտում են Քոչարի բազմանիստ տաղանդը, արվեստագետի գաղափարական և գեղարվեստական աշխարհայացքի զարգացումը՝ գեղանկարչական, գրաֆիկական, քանդակային, ինչպես նաև նրա՝ նորարարական պլաստիկ-գեղանկարչական՝ տարածական նկարների միջոցով:

«Քոչարի մեծագույն սխրագործություններից է փարիզյան շրջանում ստեղծած տարածական նկարները: Արդի արվեստաբանները Քոչարին դասել են ավանգարդ արվեստն արարողների շարքում, իսկ տարածական նկարչությանը՝ արդի արվեստի մեծագույն ձեռբերումներից մեկը, ձեռքբերում, որը մի քանի տարվա ընթացքում տակնուվրա արեց ավանդական գեղանկարչության մասին պատկերացումները».- լրագրողների հետ զրույցում ասաց Լ. Քոչարը:

Նա նշեց, որ Գաֆէսճեան արվեստի կենտրոնը Երվանդ Քոչարի 115-ամյա հոբելյանի առիթվ մեծ նվեր մատուցեց արվեստագետի հիշատակին: «Այս սրահում ներկայացած աշխատանքներն այլ հնչեղություն են ձեռք բերել: Ներկայացված են աշխատանքներ, որոնք բերված են մեր թանգարանից, նաև մասնավոր հավաքածուներից, որոնցից շատերն արվեստասեր հասարակությանն անհասանելի է եղել»,- ասաց Լ. Քոչարը:

Ցուցահանդեսում ներկայացված է նաև Երվանդ Քոչարի առաջին տարածանկարը (1927թ.), որն արժանացել է բարձր վարկանիշ ունեցող «Արտ Մոնակո Էքսպո 2012» ցուցահանդեսի գլխավոր մրցանակին: «70 տարի է չենք իմացել այդ նկարի գտնվելու վայրը: Այն գտնվում էր հայտնի կոլեկցիոների հավաքածուում: Մրցանակը նշանակալի է այնքանով, որ այն տրվում է արվեստում մեծ ուղի անցած ստեղծագործություններին, որոնք նշանակալի ազդեցություն են թողել 20-րդ դարի կերպարվեստի զարգացումների վրա: Ուրախալի է, որ 70 տարի ընդմիջումից հետո Քոչարի ստեղծագործությունը հայտնվեց եվրոպական հարթակներում, իր վրա հրավիրեց արվեստասերների, արվեստաբանների ուշադրությունը: Ֆրանսիացի մի արվեստաբան Քոչարին բնութագրել է որպես ամենահամարձակ արվեստագետներից, ով հայտնի է իր ավանգարդիստական հայտնագործություններով»,- նշեց Լ. Քոչարը:

Քոչարի թանգարանի տնօրենը ցավով արձանագրեց, որ ցուցահանդեսի ավարտից հետո այն կրկին վերադարձվելու է սեփականատիրոջը. «Քոչարի՝ առայժմ մեզ հայտնի առաջին տարածական գործերից է: Լավ կլիներ, որ մնար Հայաստանում: Հույս ունեմ, որ մի օր մեր թանգարանի մշտական ցուցադրությունում իր տեղը կգտնի»:

Նշենք, որ Գաֆէսճեան արվեստի կենտրոնում այս ցուցահանդեսն առաջինն է՝ նվիրված Երվանդ Քոչարին: Panorama.am-ի հետ զրույցում կենտրոնի գործադիր տնօրենի ժամանակավոր պաշտոնակատար Վահագն Մարաբյանն ասաց, որ իրենց առաքելությունն է ժամանակակից արվեստի լավագույն նմուշները ներկայացնել հայ արվեստասեր հասարակությանը, իսկ Երվանդ Քոչարը հայ արվեստի ամենահայտնի ներկայացուցիչներից է:

«Միջթանգարանային համագործակցության ծրագրի շրջանակներում աշխատեցինք Երվանդ Քոչարի թանգարանի հետ ու կազմակերպեցինք Քոչարի 115-ամյակին նվիրված ցուցահանդես»,- ասաց նա՝ հավելելով, որ ցուցահանդեսը կգործի մինչև դեկտեմբերի 14-ը: Մուտքն անվճար է:

Նա նշեց, որ ցուցահանդեսն այցելուների պակաս չի ունեցել: Այցելուների շարքերում մեծ թիվ են կազմում երիտասարդները, նաև դպրոցահասակները: Ցուցահանդեսին կից կազմակերպվել է «Քաղաքն իմ մեջ» կրթական ծրագիրը միջին և ավանգ դպրոցների աշակերտների համար, որը հնարավորություն է ընձեռել ավելի քան 400 դպրոցականի ծանոթանալ Քոչարի կյանքին և ստեղծագործական գործունեությանը:
Ցուցահանդեսի առաջին այցելուները եղել են արվեստաբաններ, մշակութաբաններ: Արձագանքը, ըստ կենտրոնի տնօրենի. «Այսպիսի մաքուր Քոչար և ցուցադրություն մենք չէինք տեսել»:

1923 թվականին հաստատվելով Փարիզում՝ 24-ամյա Քոչարը առաջին իսկ ամիսներից հստակ քայլերով ներքաշվել է Փարիզի բազմաշերտ արվեստային միջավայրի մեջ՝ դասվելով ժամանակի առաջադեմ արվեստագետների շարքում: Կարճ ժամանակահատվածում նրա արվեստն ընդունվել է որպես «խորապես իմացական, կատարողական բարձր վարպետությամբ», «նորարարական», «ավանգարդիստական և ամենահամարձակներից»:

Ե.Քոչարի վերադարձը Երևան 1936 թվականին դարձել է շրջադարձային արվեստագետի կյանքի և ստեղծագործության հետագա ընթացքի համար, քանի որ բռնապետական հասարակարգի պայմաններում Քոչարի առաջադեմ և նորարարական արվեստն ընդունվել է որպես «հակախորհրդային և հակահեղափոխական»:

Քոչարի թոռնուհին՝ Կարինե Քոչարը, պատմեց. «1922 թվականից նա ապրում և ստեղծագործում էր Փարիզում: 1936 թվականին Քոչարը վերադարձավ Հայաստան: Պատկերացում անգամ չուներ, թե ինչպիսի հասարակարգ է տիրում այստեղ: Նա վերադարձավ ու այլևս նրան թույլ չտվեցին լքել Հայաստանի սահմանները:

Նա վերադարձավ Հայաստան, քանի որ կարոտել էր իր ընտանիքին, բացի այդ ցանկանում էր Փարիզում սկիզբ դրված ավանգարդիստական մոտեցումները, գեղագիտական սկզբունքները տարածել հայ երիտասարդների շրջանում:

Նա իր կնոջը թողեց Փարիզում: Նա չէր կարծում, որ այլևս չի հանդիպելու նրան: Կինը, ընկերների հետ 1955 թվականից սկսած 11 տարի շարունակ դիմում էր խորհրդային պետության մշակույթի նախարարությանը, կառավարությանը, Հայաստանի կառավարությանը, որպեսզի կարողանան Քոչարին հրավիրել Փարիզ, կազմակերպել նրա ցուցադրությունը: Նա չկարողացավ գնալ Փարիզ, բայց հետահայաց ցուցահանդեսը կազմակերպվեց: Դրանից հետո կինը ինքնասպանություն գործեց՝ հույս չունենալով, որ այլևս կարող է տեսնել Քոչարին»:

Լուսանկարները՝ այստեղ: