Ինչո՞ւ ԵՏՄ անդամ երկու երկիր չեն շտապում վավերացնել ՀՀ-ի՝ ԵՏՄ անդամակցելու պայմանագիրը. դիտարկումներ
Եվրասիական տնտեսական միության անդամ երկու երկրի՝ Բելառուսի և Ղազախստանի խորհրդարանները դեռևս չեն վավերացրել Հայաստանի՝ ԵՏՄ-ին անդամակացելու պայմանագիրը: Նախօրեին էլ հրապարակում եղավ այն մասին, թե Ղազախստանի խորհրդարանը հարցը չի ընդգրկել իր հերթական նիստի օրակարգում:
«Կարծում եմ ՝ պետք չէ տրվել տարբեր տիպի ոչ հավաստի տեղեկատվությունների: Քաղաքական լրջագույն գործընթաց է, կա պայմանավորվածություն, դրա շրջանակներում գործընթացն առաջ է գնում»,- Panorama.am-ի հետ զրույցում ասաց ՀՀԿ պատգամավոր, ԱԺ արտաքին հարաբերությունների մշտական հանձնաժողովի նախագահ Արտակ Զաքարյանը:
Նա նշեց, որ յուրաքանչուր երկիր ունի միջազգային պայմանագրերի վավերացման իր ընթացակարգերը, և Ղազախստանում, և Բելառուսում այդ ընթացակարգերին համապատասխան գործընթացն առաջ կգնա:
Պատասխանելով հարցին, թե ի վերջո Հայաստանը հունվարի 1-ից կլինի՞ ԵՏՄ անդամ, ինչի համար անհրաժեշտ է, որ ԵՏՄ անդամ բոլոր երեք պետությունն էլ վավերացնեն Հայաստանի անդամակցության պայմանագիրը, Ա. Զաքարյանն ասաց. «Չեմ ցանկանում ժամկետներ նշել, յուրաքանչյուր երկրի ընթացակարգերի հետ կապված խնդիր է: Ընդհանուր առմամբ, գույություն ունեցող պայմանավորվածությունների շրջանակներում, կարծում եմ, գործընթացն առաջ է գնալու»:
Քաղաքական վերլուծաբան Ստյոպա Սաֆարյանը Ղազախստանի կողմից պայմանագրի վավերացման հարցում շտապողականություն չցուցաբերելը երկու խնդրի հետ է կապում:
«Հավանաբար շատերն են ֆիքսել, որ վերջին մեկ ամսում չափազանց հետաքրքիր բաներ կատարվեցին Եվրասիական տնտեսական միության անդամ երկրների միջև, մասնավորապես, Բելառուսի նախագահը բացահայտ մեղադրեց Ռուսաստանին պայմանավորվածություններ խախտելու մեջ: Հարաբերությունները բավականին բարդ են Ղազախստանի և Ռուսաստանի միջև:Կարելի է ենթադրել, որ ինչ-որ խաղաքարտեր, պայմանավորվածություններ են խախտվել, այդ պատճառով Ղազախստանը չի շտապել իր երկու պալատի օրակարգ մտցնել պայմանագրի վավերացման հարցը, այն դեպքում, երբ հոկտեմբերի 10-ի ստորագրումը բոլորի կողմից նշանակում էր, որ պետք է վավերացվեր: Եթե դեկտեմբերի վերջի դրությամբ էլ Ղազախստանը հարցը չի մտցրել խորհրդարանի ստորին պալատի օրակարգ, հարցեր են ծագում, թե ի՞նչ կլինի, եթե այն չվավերացվի»,- նշեց Ս. Սաֆարյանը:
Վերլուծաբանն այս կտրվածքով ավելի հետաքրքիր է համարում օրերս Հայաստանի և Ղազախստանի նախագահներ Սերժ Սարգսյանի և Նուրսուլթան Նազարբաևի միջև կայացած հեռախոսազրույցը. «Հաղորդագրության մեջ ասված է, որ քննարկել են ինտեգրացիոն, տարածաշրջանային հարցեր: Ենթադրելի է, որ տարածաշրջանային հարցերի տակ խոսվել է ղարաբաղյան հիմնախնդրից: Հետևաբար չի կարելի բացառել նաև, որ Ղազախստանն ինչ-որ մտահոգություններ ունի ղարաբաղյան խնդրի հետ կապված, դա է պատճառը, որ չի շտապում»:
Այսինքն, ըստ նրա, երկու բացատրությունն էլ՝ թե ԵՏՄ անդամ երեք երկրի միջև հարաբերությունների սրումը, թե նախագահների հեռախոսազրույցը, կարող են պատճառ լինել, որ ղազախական կողմն ամենևին շտապողականություն չցուցաբերի:
Նա դժվարացավ պատասխանել հարցին, թե ի վերջո նման պայմաններում հունվարի 1-ից Հայաստանը կանդամակցի՞ ԵՏՄ-ին, թե՞ ոչ:
«Խնդիրն այն է, որ միանալու պայմանագրով նախատեսվում է հունվարի 1-ից անդամակցողի կարգավիճակ, մյուս կողմից միացումն այդ պայմանագրին ենթադրում է բոլոր կողմերի պատշաճ կարգով վավերացում: Հետևաբար՝ ինչպես կլուծվի այս խնդիրը, դժվար է ասել: Հետաքրքիր է նաև, թե իրավական առումով ինչպիսի լուծումներ կտան»:
Հիշեցնենք, որ պայմանագիրը ստորագրվել էր այս տարվա հոկտեմբերի 10-ին Եվրասիական բարձրագույն տնտեսական խորհրդի նիստում` Հայաստանի, Ռուսաստանի, Բելառուսի և Ղազախստանի նախագահների կողմից: Այն բովանդակում է ԵՏՄ-ին Հայաստանի միանալու պայմանները: Դեկտեմբերի 10-ին Ռուսաստանի Դաշնության Պետդուման 441 կողմ և 1 դեմ ձայների հարաբերակցությամբ վավերացրել է Հայաստանի Հանրապետության` Եվրասիական տնտեսական միությանը անդամակցության պայմանագիրը: