Պիպոյան. Պատահական չէ, որ տնտեսվարողներն ամենաշատը վախենում են հարկայինց
Սպառողների իրավունքների պաշտպանության ոլորտի վիճակը նախորդ տարվա ընթացքում «Իրազեկ և պաշտպանված սպառող» ՀԿ նախագահ Բաբկեն Պիպոյանն ավելորդ է համարում քննարկել:
«Բավական է թվարկել միայն տեղի ունեցած սկանդալային դեպքերը՝ զանգվածային թունավորումներ, սատկած հավերի մատակարարում մանկապարտեզներին, սատկած խոզերի մսի վաճառք, ինչպես նաև ոչ պարենային ապրանքների վերադարձնելու խնդիրներ և այլն»,-Panorama.am-ի հետ զրույցում ամփոփելով անցած տարին ու նախանշելով այս տարվա անելիքները, ասաց ՀԿ նախագահ Բաբկեն Պիպոյանը:
Նա միաժամանակ առանձնացնում է դրական տեղաշարժերը, որոնք գրանցվել են 2014-ին. «Երկրում բավականին փոխվել է իրազեկվածության մակարդակը, այսինքն սեփական իրավունքի համար պայքարող քաղաքացիների թիվն է մեծացել: Սա ի շնորհիվ զանգվածային լրատվության միջոցների՝ հիմնականում հետևողական աշխատանքի»:
Սպառողների իրավունքների պաշտպանության գործը ստանձնած մասնագետի խոսքով, առաջիկա տարիներին պետք է հասնել Հայաստանում «հաճախորդը միշտ ճիշտ է» սկզբունքի իրականացմանը:
«Աշխարհում սա գործում է, մեզ մոտ չի գործում: Սպառողական շահը պետք է վեր դասվի բիզնես շահից, իսկ մեր երկրում բիզնես շահը միշտ վեր է դասվում սպառողական շահից: Եվ պատահական չէ, որ մեր տնտեսվարողներն ամենաշատը վախենում են հարկայինց: Ցանկացած խանութ մտեք, հարցրեք, որ մարմից եք շատ վախենում: Հարկայինից, բայց այդպես չպետք է լիներ: Իսկ այն կազմակերպություններից, որոնք պետք է ապահովեն մեր սպառած մթերքի անվտանգությունը, որակը, ոչ ոք չի վախենում»,-ասաց Պիպոյանը:
ՀԿ նախագահի խոսքով, տնտեսվարողները չեն վախենում պետական այդ մարմնից, քանի որ կա հարց լուծելու հնարավորությունը. «Երբ խոսքը բյուջեի մասին է, ապա մենք հետևողական ենք, բիզնես շահի մասին խոսք չկա, իսկ երբ հերթը հասնում է սպառողների շահերին, մենք այդքան էլ հետևողական չենք, ես բիզնեսին ի նկատի չունեմ, նկատի ունեմ պետական վերահսկողության մոդելը: Արդյունքում ստացվում է, որ բոլորի շահը վեր է դասվում սպառողների շահից»:
Պիպոյանի խոսքով, այդ սկզբունքի իրականացմանը կարելի է հասնել հանրային վերահսկողության արդյունքում. «Մենք պետք է կարողանանք միասնական ստիպել պետական մարմիններին աշխատել, բուն նպատակը միայն քննադատելը չպետք է լինի, պետք է լինի հետևողականություն, պետական մարմինները պետք է հասկանան, որ քննադատվելու են այնքան ժամանակ, քանի դեռ պրոբլեմը չի լուծվել: Ի վերջո պետք է հիշել, թե քանի թեմա է մոռացվել ու չկա լիարժեք մեկնաբանություն: Եթե տնտեսվարողն իմանա, որ ապրանքի որակի, սպառողի իրավունքի պաշտպանության հարցը շատ խիստ է դրված, խախտում թույլ չի տա»:
Պիպոյանն այս առումով մատնանշեց Եղվարդի մանկապարտեզում տեղի ունեցածը, երբ հարյուրից ավելի երեխաներ թունավորվեցին: Տեղի ունեցածի վերաբերյալ մինչ այս պահը չենք իմացել բազմաթիվ հարցերի պատասխաններ, օրինակ ինչպե՞ս եղավ, որ հակասանիտարալկան վիճակում գտնվող խոհանոցից նմուշառված սննդամթերքն անվտանգ էր:
ՀԿ նախագահի համոզմամբ, պաշտպանված սպառող ունենալու համար պետք է ունենալ հիմնական չորս ուղղություն.
1. Պետական և հանրային վերահսկողություն
2. Պետական և հանրային աջակցություն
3. Համապատասխան օրենսդրություն
4. Սա էլ կձևավորի համապատասխան բիզնես շահեր:
«Մենք կաղում ենք գրեթե բոլոր ուղղություններով, հատկապես թույլ է պետական վերահսկողությունը և պետական աջակցությունը, ոչ վերահսկում ենք, ոչ՝ աջակցում»,-ասաց նա, ավելացնելով, որ գործող օրենսդրությունը թույլ է տալիս լուծել բազմաթիվ պրոբլեմներ, որոնք այսօրև առկա են:
ՀԿ նախագահը նկատում է, որ Հայաստանում անընդհատ փոփոխվում ու լրամշակվում են օրենքները, ավելացվում են գործիքակազմերը, մինչդեռ օրենքների պահանջների կատարման նկատմամբ վերահսկողություն չի իրականացվում:
«Երբ լիարժեք վերահսկողություն կիրականացվի, այդ ժամանակ առավել ակտուալ կլինի քննարկել օրենսդրական փոփոխությունը, որը կտա նոր լծակներ: Եթե մենք հետհայացք են գցում, տեսնում ենք, որ 2012-2014 թթ. լծակներն ավելացել են, բայց դրանով հանդերձ Սննդամթերքի անվտանգության պետական ծառայության գործողությունների թիվը պակասել է»,-ասաց Պիպոյանը:
Նրա գնահատմամբ, 2011-ի վերջին ոլորտում առկա խնդիրների 80%-ը լուծված էր, պետք էր հետագայում շտկել, լրացնել 20 %-ի բացը:
«Հաջորդ տարիների ընթացքում մենք հետ գնացինք և այսօր ունենք այն վիճակը, ինչ ունեինք 2011-ի ամռանը: Ոչ միայն առաջընթաց չեղավ, այլև եղավ էական հետընթաց»,-նկատեց Պիպոյանը: