Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Մենք չենք սպանել ոչ ոքի: Ինձ երբևէ չեն զեկուցել այն մասին, թե իբր մեր զինվորներն ինչ-որ մեկին կրակել են: Ես տեղյակ չեմ տանկի տակ մնացած շտապօգնության մեքենայի մասին: Բաքվում առհասարակ տանկեր չեն եղել, միայն հետևակի մարտական մեքենաներ կային»: Այս մասին այսօր գրել է ադրբեջանական «Հաաքին.ազ» լրատվական պորտալը` հայտնելով, որ «ЛидерTV»-ի հետ հարցազրույցում ասել է ԽՍՀՄ պաշտպանության նախարար Դմիտրի Յազովը, ով ղեկավարում էր 1990-ի հունվարի 20-ին Բաքու խորհրդային զորքեր մտցնելու գործողությունը:

«Գորբաչովը հրավիրեց Կրյուչկովին, ինձ և Բակատինին և ասաց, որ Բաքվում դրությունը խիստ լարված է, որ հեռախոսով խոսել է Բաքու գործուղված Գիրենկոյի և Պրիմակովի հետ, ովքեր գտնում են, որ Բաքվում պետք է անհապաղ արտակարգ դրություն հայտարարել, քանի որ «ադրբեջանցիները հայերին դուրս են նետում պատուհաններից, և այս ամենից արդեն արյան հոտ է գալիս»: Այդ ժամանակ Կրյուչկովը խորամանկություն է արել և իր փոխարեն ուղարկել է Բոբկովի տեղակալին: Ես նույնպես անձամբ գնացի, և արդյունքում պարզվեց , որ պատվիրակության ամենատարիքովն էի»,- պատմում է ԽՍՀՄ պաշտպանության նախարարը:

Յազովի խոսքերով՝ նա արտակարգ դրության մասին հայտարարել է ժամը 15:00-ին: Մեկնելով Չկալովի զինվորական օդանավակայանից Մոսկվա` նա արդեն իսկ կարգադրել էր, թե որ դեսանտային զորքերին որ տարածքներ է անհրաժեշտ ուղարկել: «Մենք քաղաք զորքեր մտցնելու մասին հայտարարեցինք ռադիոյով, բայց հեռուստատեսութամբ չկարողացանք , քանի որ այն պայթեցրել էին: Ես չգիտեմ՝ ով էր դա արել: Ռադիոյով մենք հայտարարեցինք, որ խնդրում ենք մարդկանց փողոց դուրս չգալ, քանի որ քաղաքում զորքեր պետք է մտցնել»,- պատմում է Յազովը:

Բացի այդ, ինչպես նշում է «Հագըն.ազ»-ը, հայտնի դարձավ, որ Ադրբեջանի՝ ներկայումս Մոսկվայում բնակվող երկրի Կոմունիստական կուսակցության վերջին Առաջին քարտուղար Աբդուրահման Վեզիրովի նկատմամբ «հունվարի 20-ի դեպքերի» շրջանակներում իրականացվող հետաքննության կողմից քննչական գործողություններ իրականացնելու մասին գլխավոր դատախազության տարածած հայտարարությունից անմիջապես հետո 87-ամյա Վեզիրովի առողջական վիճակը կտրուկ վատացել է: Ինչպես նշվում է նյութում, տեղեկությունների համաձայան՝ շտապօգնություն է կանչվել:

Պորտալը նշում է, որ «հունվարի 20-ի դեպքերից» հետո Վեզիրովը փախել է Մոսկվա, որտեղ և մինչ օրս թաքնվում է: Նշվում է նաև, որ հենց հունվարյան դեպքերից և Ադրբեջանից փախուստից անմիջապես հետո երկրի նախկին նախագահ Այազ Մութալիբովը ղեկավարեց հանրապետությունը և իշխանության գլուխ մնաց մինչ 1992-ի մարտի 5-ը:

Ինչպես նշում է «Հագըն.ազ» պորտալը, հունվարի 19-ին Ադրբեջանի նախկին նախագահ Այզա Մութալիբովը ծաղիկներ է դրել Բաքվի «Շահիդների ծառուղում»: Պորտալը հիշեցնում է, որ 20 տարվա ընթացքում Մութալիբովն Ադրբեջանի իշխանությունների կողմից մեղադրվել է «խորհրդային զորքերի ներխուժումը» կազմակերպելու համար: Նա արտաքսվել է երկրից 1993-ին և իրավունք է ստացել վերադառնալ Բաքու միայն 2012-ին: Նախկինում Մութալիբովի նկատմամբ հարուցվել է քրեական գործ 1990 թվականի հունվարի դեպքերի հետ կապված, ինչպես նաև պետական հեղաշրջում կազմակերպելու համար:

Հիշեցնենք, որ հենց Մութալիբովի ղեկավարման տարիներին էին կազմակերպվել հայերի էթնիկ բնաջնջումները, բռնությունները և սպանութունները: 2012-ին Մութալիբովը հարցազրույց է տվել թուրքական «Իհլաս» լրատվական գործակալությանը, որում հունվարի 20-ի դեպքերի համար մեղադրել է նախկին ԽՍՀՄ ղեկավարությանը և Ադրբեջանի Ազգային ճակատ կուսակցությանը՝ բնութագրելով կատարվածը` որպես հանցագործություն մարդկության դեմ , սակայն շեշտը դրել է հենց հունվարի 20-ի դեպքերի վրա, երբ խորհրդային զորքերը մտել են Բաքու կարգը վերականգնելու, երբ արդեն մեկ շաբաթ էր, ինչ քաղաքում շարունակվում էին հայերի նկատմամբ ջարդերը, որի հետևանքով էլ հարյուրավոր մարդիկ սպանվեցին, հազարավոր մարդիկ արտաքսվեցին իրենց տներից:

Նշենք, որ 1990 թվականի հունվարի 13-ին Բաքվում, որտեղ մնացել էին 35 000-ից քիչ հայեր, սկսվել են ջարդեր հայ բնակչության նկատմամբ: Նախապես կազմվել էին բնակարանների ցուցակները, որտեղ բնակվում էին հայերը. ջարդարարները քայլում էին այդ ցուցակներն իրենց ձեռքերում: Մի շարք վայրերում նրանց օգնություն է ցուցաբերել Ադրբեջանի ՆԳՆ-ն: Սպանվել են հարյուրավոր մարդիկ: Միաժամանակ, ինչպես գրել է գեներալ Լեբեդը, ադրբեջանցի ազգայնականները սպանել են ոչ միայն հայերի, այլ նաև լեզգիների, օսերի և վրացիներերի: Բացի այդ, բռնության ալիք է բարձրացել նաև քաղաքի ռուս բնակչության դեմ: Խորհրդային հատուկ նշանակության զորքերը նույնիսկ հայտնաբերել են հայերի և ռուսների դիերով լցված ջրհոր:

Հարկ է շեշտել, որ հենց 1990-ի հունվարի գիշերը` մեկ շաբաթ տևած ջարդերից հետո, Բաքու են մտցվել խորհրդային զորքեր: Ադրբեջանցի գրոհայինները կրակել են նրանց ուղղությամբ, ինչի պատճառով էլ սպանվել են 28 և վիրավորվել ավելի քան 100 խորհրդային զինվորներ: Հայերի ինքնապաշտպանական գործողությունների ընթացքում սպանված ադրբեջանցի ջարդարարներին, ինչպես նաև զորքեր մտցնելու ընթացքում սպանված գրոհայիններին Ադրբեջանի կառավարությունը կոչել է «շեհիդներ»: Ադրբեջանի պաշտոնական տեղեկությունների համաձայն՝ «հունվարի 20-ի դեպքերի» ընթացքում զոհվել են 131 քաղաքացիներ:

Նյութեր թեմայի շուրջ՝
Ադրբեջանի խորհրդարանի պատգամավորին սպառնում են` երկրի «ազգային հերոսների» կեղծ լինելը բացահայտելու համար
«Մեկ դար տևող ցեղասպանություն. Բաքվի սև հունվարը» ֆիլմը՝ հզոր գործիք հայ դիվանագետների համար