Ձեր վստահելի աղբյուրը

Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության խաղաղ կարգավորման նպատակով միջնորդների առաջարկած փոխզիջումները թեև տեսականորեն կարող են գեղեցիկ թվալ, սակայն վերջին շրջանում Ադրբեջանի դրսևորած վարքի, վստահության մեխանիզմների բացակայության պայմաններում այսօր դրանք գործնականում անհնար է իրագործել: Այսօր լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ նման տեսակետ հայտնեց Կարեն Բեքարյանը՝ ընդգծելով, որ այս իրողությունը հայկական դիվանագիտությունը պետք է հասցնի աշխարհին:

Անդրադառնալով 2015թ. Հայաստանի համար էական նշանակություն ունեցող արտաքին քաղաքական ուղղություններին՝ Կարեն Բեքարյանն առաջին հերթին առանձնացրեց ղարաբաղյան հիմնախնդիրը:

«Պետք է ուշադրություն սևեռել ԼՂ հակամարտության խաղաղ կարգավորման գործընթացի և այն ամենի վրա, ինչ կապված է ԼՂՀ-ի հետ: Այստեղ պետք է դիտարկել ոչ միայն բանակցային գործընթացը, այլ նաև՝ մի շարք հարակից էլեմենտներ, այդ թվում նաև՝ փաստացի իրավիճակը: Խոսքը վերաբերում է, թե հայ-ադրբեջանական, և թե Արցախ-Ադրբեջան սահմանին տիրող վիճակին: Միջազգային գարծընթացները, որոնք զուգահեռաբար ընթանում են, կընթանան նաև 2015թ.: Խոսքը վերաբերում է ինքնորոշման իրավունքի հետ կապված խնդիրներին, մեր շուրջը ընթացող աշխարհաքաղաքական զարգացումներին: Բոլորս այսօր ականատես ենք լինում Ռուսաստան-Արևմուտք հարաբերություններում ընթացող զարգացումներին: Հետաքրքիր զարգացումներ, կարծում եմ, կլինեն նաև Արևմուտք-Իրան միջուկային հարցերում»,- նշեց փորձագետը:

Նրա խոսքով՝ ղարաբաղյան հիմնախնդրի կոնտեքստում 2015-ը կարևոր է նաև ԼՂՀ-ում նախատեսված խորհրդարանական ընտրությունների առումով. «2015 թվականը ԼՂՀ-ի համար ընտրական տարի է: Այս տարվա մայիս ամսին նախատեսված են խորհրդարանական ընտրությունները: Այս գործընթացն ունի իր կարևորությունը: Համոզված եմ, որ այս ընտրությունները մեկ անգամ ևս առիթ կնձեռեն ի ցույց դնելու ժողովրդավարական ողջ գործընթացի առավելությունը»:

Կարեն Բեքարյանի ներկայացմամբ՝ ղարաբաղյան հիմնահարցի պարագայում տարին առանձնանում է ևս մեկ կարևոր հանգամանքով. «Ելնելով այն իրողությունից, որ 2015թ. ընթանալու է Ցեղասպանության հարյուրամյակի համատեքստի ներքո, ես որևէ կերպ չեմ բացառում, որ ադրբեջանական սադրանքները, որպես ուշադրության շեղման գործոն, հրահրված են Թուրքիայի կողմից: Հետևաբար, մենք պետք է հաշվի առնենք այն, որ 2015 թվականն այս առումով ունենալու է իր դժվարությունները»:

Նրա խոսքով՝ անհրաժեշտ է զգոնությունը չկորցնել: Վկայակոչելով շփման գծում տեղ գտած վերջին իրադարձությունները՝ փորձագետը նշեց, որ երկրի ռազմաքաղաքական ղեկավարության մոտ այդ գիտակցությունը լիարժեք առկա է և «մենք մշտապես տեսնում ենք, որ գործողությունները, հակադեցությունը առնվազն ադեկվատ են, եթե չասենք, որ շատ դեպքերում իրենց մեջ պարունակում են որոշակի դաստիարակչական կամ պատժիչ բնույթ»:

Փորձագետը վստահ է, որ այս ուղղությամբ անհրաժեշտ է քայլ առաջ անել. «Ի՞նչ նկատի ունեմ. խաղաղությունն այնպիսին է, որ ոչ միայն մեր բանակը, այլ ողջ հասարակությամբ պիտի զգոն լինենք և պատրաստ: Միգուցե կարելի է ինստիտուցիոնալ առումով մտցնել, նոր հետաքրքիր էլեմենտ, որ ինչ-որ տարիքից սկսած բոլորը զենքի գործածման ինչ-որ կուրսեր անցնեն: Դրա համար հնարավոր է երեքշաբաթյա դասընթաց ունենալ, թեկուզ կամավոր սկզբունքով: Երեք շաբաթից կարելի է գալ իրավիճակին, որ գործատուն մեկ շաբաթը իր վրա վերցնի, երկու շաբաթը աշխատողի հաշվից լինի, և այլն: Բայց կարծում եմ, որ մենք կարիք ունենք մեր զգոնության մակարդակը զգալի բարձրացնելու ամեն դեպքում»:

Անելիքներից Կարեն Բեքարյանն առանձնացրեց հայկական երկու պետությունների հետագա ինտեգրման հարցը. «Ես կարծում եմ, որ մենք պետք է էական զարկ տանք ԼՂՀ-ՀՀ ներքին ինտեգրացիայի խնդրին: Երևի ժամանակն է արդեն անգամ դպրոցական ծրագրերի մեջ ներմուծելու մշտական գործող, պարտադիր պայման, որ Հայաստանի Հանարապետության դպրոցականները ունենում են հնարավորություն այցելելու Ղարաբաղ, և ճիշտ հակառակը: Ես առավել քան համոզված եմ, որ այդ տարիքից սկսած այդ մարդու մոտ ընկալումը հայրենիքի և սեփականի շատ ավելի հետաքրքիր ձևով իր հետքերը թողնում է, քան թողնելով առիթին: Երևի ժամանակն է նման ծրագրեր ունենալու»:

Նա  նաև հավելեց. «Վերջին որոշ սրացումները, Ադրբեջանի պահվածքը ցույց են տալիս, որ մեզ, երևի թե, արժե անդրադառնալ և մտածել ՀՀ-ԼՂՀ իրավապայմանագրային դաշտի լայնացման, ավելի ընդգրկուն դարձնելու մասին, որոնք կներառեն բոլոր ոլորտները, առաջին հերթին՝ անվտանգության դաշտը: Կա նման բան, սակայն երևի արժի թարմացնել և բոլոր ուղղություններով համապատասխանեցնել իրավիճակին: Միս ու արյուն տալ այն ձևաչափերին կամ հնարավորություններին, որոնք կան: Այս պարագայում խոսքը երևի ուղղված է Ղարաբաղի Հանրապետության մեր գործընկերներին: Այսինքն՝ նահանգների, համայնքների մակարդակով ճանաչումներին, նրանց հետ օրակարգը հագեցնել՝ ճանաչում ասվածին միս ու արյուն տալ նաև գործողություններով: Նույնը նաև այն բոլոր բարեկամական շրջանակների վրա, որոնք ստեղծված կային նաև միջխորհրդարանական կապերի ներքո»: 

Փորձագետի խոսքով՝ 2015 թվականին կարելի է սկսել նաև ԼՂՀ քաղաքացիության մասին օրենքի շուրջ քննարկումները:

Ինչ վերաբերում է խնդրի խաղաղ կարգավորման գործընթացին, ապա Կարեն Բեքարյանն այստեղ մեկ անելիք է տեսնում. «Մենք պետք է կարողանանք աշխարհին տեղ հասցնել մի շատ կարևոր հանգամանք. Ադրբեջանի պահվածքը վերջին մեկ տարվա, առավելապես վերջին 8 ամսվա ընթացքում ցույց է տալիս մի պարզ բան, որ եթե Մադրիդյան սկզբունքները տեսականորեն գեղեցիկ են հնչում, բայց այսօրվա իրավիճակում, երբ կա նման կարգի այլատյացություն, այս կարգի պահվածք, որևէ վստահության մեխանիզմների բացակայություն, զրոյական վիճակ է այդ առումով, ակնկալել ինչ-որ անհասկանալի փոխզիջումներ և շարժվել այդ սխեմայով, էլի եմ ասում՝ դա տեսականորեն կարող է գեղեցիկ թվալ, բայց այսօրվա վիճակում դա հեռու է որևէ կերպ իրական լինելուց կամ իրականությանը մոտ լինելուց»: