Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Ժամանակին այս շքամուտքի մոտ բազմաթիվ անգամներ դիմավորել եմ Էմիլ Սամսոնիչին, բայց երբևէ չէի մտածի, որ որպես նախարար` ինձ պատիվ կընձեռվի այսօր իմ հարգանքի տուրքը մատուցել մեծանուն ուսուցչին: Մենք շատ ենք սիրել մեր ուսուցչին և համոզված եմ, որ այսօրվա միջոցառումը, որը տեղի կունենա բժշկական համալսարանում, մեկ անգամ ևս կընդգծի այն բոլոր ձեռքբերումները, նվաճումները, որը մեծանուն գիտնականը թողեց իրենից հետո որպես ժառանգություն»,-այսօր Երևանում`Մոսկովյան 31 հասցեում ականավոր բժիշկ-գիտնական, առողջապահության հմուտ կազմակերպիչ, պետական և հասարակական գործիչ, ՀՀ առողջապահության նախկին նախարար (1975-1989թթ.), Դեղերի և բժշկական տեխնոլոգիաների գործակալության հիմնադիր, ակադեմիկոս Էմիլ Գաբրիելյանի հիշատակը հավերժացնող հուշատախտակի բացման արարողության ժամանակ ասաց ՀՀ առողջապահության նախարար Արմեն Մուրադյանը:

Նշենք, հուշատախտակի հեղինակը Երևանի գլխավոր ճարտարապետ Տիգրան Բարսեղյանն է:

Բացման հանդիսավոր արարողությանը բացի  ՀՀ առողջապահության նախարար Արմեն Մուրադյանից, ներկա էին` ՀՀ Ազգային ժողովի Առողջապահության, մայրության և մանկության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Արա Բաբլոյանը, ՀՀ ԳԱԱ նախագահ, ակադեմիկոս Ռադիկ Մարտիրոսյանը, առողջապահության նախարարության պաշտոնյաներ, հայտնի բժիշկներ, Է.Գաբրիելյանի դուստրը, թոռնիկները, մտերիմներն ու հարազատները: Նշենք, որ հուշատախտակը բացեցին ակադեմիկոսի թոռն ու ծոռը:

Արմեն Մուրադյանի խոսքերով` Էմիլ Գաբրիելյանը միջազգային համբավ ունեցող գիտնական էր: Նրա դերը մեծ է առողջապահության ոլորտում, հատկապես 70-ականներին, երբ ղեկավարում էր առողջապահության նախարարությունը:

«Անգնահատելի է նրա ավանդը առողջապահության ոլորտում, բժշկագիտության մեջ, և պատահական չէ, որ այստեղ են ոչ միայն Է.Գաբրիելյանի գործընկերներն ու աշակերտները, այլև հասարակ քաղաքացիներ, ովքեր իրենց պարտքն են համարել ներկա գտնվել մեծանուն գիտնականի հուշատախտակի բացմանը: Համոզված եմ, ոչ միայն նրա հարազատները, աշակերտները, այլև յուրաքանչյուր երևանցի, ով այս հուշատախտակը տեսնի` կհիշի այդ վառ անհատականությանը»,- ասաց նախարարը:

Էմիլ Գաբրիելյանի վաստակի և կատարած մեծ աշխատանքի մասին խոսեց Արա Բաբլոյանը` նշելով, որ նա ոչ միայն իր ընտանիքին էր, այլև բոլորինը:

«Է. Գաբրիելյանը հետաքրքիր կերպար էր, նա գլուխը միշտ բարձր էր պահում նույնիսկ այն տարիներին, երբ պետք է գլուխդ թեքած պահեիր, որպեսզի հասկանային` դու խոնարհվում ես մեծերի առջև: Մինչդեռ նրա գլուխը միշտ բարձր էր և այդ ռեժիմի օրոք էլ կարողանում էր ազգի խնդիրներն առաջ տանել, ստեղծել այն ամենը, ինչն այսօր մեզ է փոխանցվել որպես ժառանգություն: Է.Սամսոնիչը կարողանում էր այնպիսի խնդիրների լուծումներ տալ, որոնք այդ ժամանակահատվածի համեմատ բավականին բարդ էին: Միայն տարիներ անց հասկացանք այդ ամենը` գիտակցելով, որ ամեն մարդ չէր կարող այդ դժվարին խնդիրներն իրականություն դարձնել»:

Անվանի ուռուցքաբան Հայրապետ Գալստյանի խոսքերով` ակադեմիկոս Էմիլ Գաբրիելյանը մեծ վաստակ ունի Հայաստանի առողջապահության և բժշկագիտության զարգացման գործում:

«Լինելով մեծ գիտնական, նա միաժամանակ աչքի էր ընկնում կազմակերպչական մեծ ջիղով, մարդկանց նկատմամբ ունեցած իր ուշադիր վերաբերմունքով ու ջերմությամբ: Սակայն դա չի նշանակում, որ ինքը սկզբունքային չէր. հետևողական էր և ուներ սկզբունքային մոտեցում բոլոր հարցերի լուծման ժամանակ, և միշտ էլ աչքի է ընկել իր այդ հատկանիշներով: Մենք բոլորս մեծ ջերմությամբ ենք հիշում Էմիլ Գաբրիելյանին և իրեն համարում ենք առողջապահության և բժշկագիտության երախտավորներից մեկը: Նրա անունը մշտապես պետք է օրինակ ծառայի բոլորի համար»,- ասաց Հայրապետ Գալստյանը:

ՀՀ ԳԱԱ նախագահ Ռադիկ Մարտիրոսյանը նշեց, որ Է. Գաբրիելյանը հայտնի էր որպես պետական, հասարակական գործիչ ոչ միայն Հայաստանում, այլ նաև նախկին Խորհրդային Միության երկրներում: Ռ.Մարտիրոսյանը հիշելով ակադեմիկոսի նախարար լինելու տարիները` ասաց, որ նա նախարարությունը ղեկավարում էր մեր երկրի համար դժվարին ժամանակներում, սակայն Է. Գաբրիելյան նախարարի կազմակերպական ունակությունները փայլուն դրսևորվեցին հենց այդ տարիներին, մասնավորապես, 1988թ.-ի աղետալի երկրաշարժի օրերին:

«Նա այդ գործը փայլուն կատարեց և դրա համար էլ հայ ժողովուրդը նրան հիշում և գնահատում է որպես առողջապահության ոլորտի հիանալի կազմակերպիչ: Պետք է անդրադառնալ նաև նրա կյանքի վերջին շրջանին, երբ աշխատում էր գիտության ասպարեզում: Է.Գաբրիելյանը այստեղ ևս մեծ ներդրում ունի: Ղեկավարելով ակադեմիայի բնական գիտությունների բաժանմունքը և տիրապետելով ժամանակակից գիտության զարգացման ավանդույթներին, Է.Գաբրիելյանը մտահոգված էր, որպեսզի մեր գիտնականների նվաճումներն անպայման ներկայացվեն միջազգային գիտական հանրությանը: Նրա շնորհիվ ակադեմիայում հիմնվեց էլեկտրոնային պարբերական, որը շատ արագ և օպերատիվ համաշխարհային գիտական հանրությանն է ներկայացնում մեր գիտնականների աշխատանքը: Այս ամենը խոսում է այն մասին, որ մենք գործ ենք ունեցել մեծ հայրենասերի հետ, որի ծառայությունները հսկայական են թե առողջապահության, թե գիտության ասպարեզում»,- ասաց Ռադիկ Մարտիրոսյանը:

Ակադիմկոսի դուստրը, ԱՄՆ-ում հայտնի ակնաբույժ, վիրաբույժ Կարինե Գաբրիելյանը հիշելով հորը` ասաց, որ նա իրեն սովերեցրել է աշխատասիրություն, ազնվություն, դժվարություններին դիմանալ, սովորեցրել է միշտ ձգտել պրոգրեսին: «Նրա այդ դասերի շնորհիվ է, որ կարողացել եմ դիմակայել կյանքի տարբեր դժվարություններին: Դրա համար նրան շատ շնորհակալ եմ»,- նշեց Կարինե Գաբրիելյանը:

Գրականագետ Ավիկ Իսահակյանն էլ Էմիլ Գաբրիելյանին հիշեց որպես լավ հարևանի: Նրանք նույն շենքում ապրել են 38 տարի:
«Պետք է ասեմ, թե որպես մեծ բժիշկ, թե որպես պետական գործիչ, թե որպես սովորական երևանցի հարևան, թեև ծագումով Մեղրիից է, անփոխարինելի, եզակի անձնավորությունն էր: Չի եղել մեր շենքում մի դեպք, երբ որևէ մեկը բժշկի օգնության կարիք է զգացել և Էմիլ Սամսոնիչը չի օգնել: Դա բառառված էր, հատկապես երեխաների հանդեպ շատ ուշադիր էր: Դրա համար մեր շենքում շատ էին սիրում և հարգում Էմիլ Սամսոնիչին: Նա մեծ հեղինակություն ուներ նաև Սփյուռքում, նրա բոլոր ծրագրերը Սփյուռքում գործում էին: Բացի այդ, նա հայտնի գիտնական էր և մեծ դեր խաղաց գիտությունների ակադեմիայում, մեծ հեղինակություն էր վայելում ամենուր: Այնպես որ, այս հուշատախտակի բացումը առողջապահության նախարարության կողմից շատ ճիշտ, իմաստուն քայլ է, քանի որ նա այն մարդկանցից է, որն իրապես իր ներկայությամբ գեղեցկացնում էր Երևանը և հուշատախտակը երկարատև ժամանակ կվկայի, որ այս շենքում ապրել է մի հիանալի հայրենասեր մարդ, որի անունն է Էմիլ Գաբրիելյան»,- ասաց Ավիկ Իսահակյանը:

Նշենք, որ մինչ հուշատախտակի բացումը, վաղ առավոտյան անվանի գիտնականի շիրիմին` Երևանի քաղաքային պանթեոն էին այցելել գործընկերները, առողջապահության տարբեր ոլորտների ներկայացուցիչներ, ընկերներն ու հարազատները: Իսկ հուշաքարի բացման արարողությանը հաջորդեց հանդիսավոր միջոցառում Երևանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարանում: Միջոցառման ընթացքում ցուցադրվեց Էմիլ Գաբրիելյանի կյանքի և գործունեության մասին պատմող «Կյանքն, ինչպես մի ցոլք...» փաստագրական ֆիլմը, որը ՀՀ առողջապահության նախարարության «Կոչումով բժիշկ» նախագծի հատուկ թողարկումն է: Ֆիլմում անվանի գիտնականին գործընկերներն ու ընկերները, ընտանիքի անդամները ներկայացնում են գիտնականի, մանկավարժի, առողջապահության կազմակերպչի, ավագ գործընկերոջ, հոգատար հոր, պապի կերապարներում:

Ակադեմիկոսի հիշատակին նվիրված միջոցառումները նախաձեռնել է ՀՀ առողջապահության նախարարությունը:

Հիշեցնենք, որ 1971-1975 թթ.-ին Է.Գաբրիելյանը եղել է Երևանի պետական բժշկական ինստիտուտի ռեկտոր, իսկ 1975թ.-ին նշանակվել է Հայաստանի առողջապահության նախարար: Շուրջ 15 տարի Էլմիլ Գաբրիելյանը ղեկավարել է ՀՀ առողջապահության նախարարությունը, և այդ տարիներին Հայաստանում բացվել են բազմաթիվ հիվանդանոցային համալիրներ, կենտրոններ, կլինիկական ինստիտուտներ և լաբորատորիաներ, որոնցից ՀՀ ախտորոշիչ կենտրոնն առաջինն էր ԽՍՀՄ-ում:

Նա պատրաստել է մեծ թվով որակյալ մասնագետներ, որոնք այժմ աշխատում են Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունում, ԱՄՆ-ում, Դանիայում և այլուր: Գաբրիելյանը հեղինակ է 420-ից ավելի գիտական հրատարակությունների, այդ թվում 17 գրքի (մենագրություններ և դասագրքեր), ունի 10 հեղինակային վկայագիր:

Նշենք, որ ՀՀ կառավարության որոշմամբ 2015 թվականի հունվարից ՀՀ առողջապահության նախարարության «Դեղերի և բժշկական տեխնոլոգիաների փորձագիտական կենտրոն» փակ բաժնետիրական ընկերությունը կրում է հիմնադրի` ակադեմիկոս Էմիլ Գաբրիելյանի անունը: