Ադրբեջանցի ջիհադականները Սիրիայում և Իրաքում. Խմբավորումներ և առաջնորդներ
Ադրբեջանցի իսլամականների հետաքրքրությունը Մերձավորարևելյան տարածաշրջանում ընթացող ջիհադական պայքարին չի նվազում: Այն առավել ցայտուն դրսևորվեց 2012թ. վերջից, հատկապես Սիրիայում, երբ ադրբեջանցի ջիհադականները ակտիվորեն սկսեցին ներգրավվել տարբեր իսլամական ծայրահեղ արմատական խմբավորումների մեջ՝ տրվելով «հանուն Ալլահի իրականացվող պայքարին»: 2013թ. սկզբից ադրբեջանցիները համախմբված էին «Ջայշ ալ-Մուհաջիրին ուա ալ-Անսար» խմբավորման կազմում գործող «Ադրբեջանական ջամաա»-ի («Ադրբեջանական խմբավորում») մեջ: Վերջինը ղեկավարվում էր Աբու Յահյա ալ-Ազերիի կողմից, որի սպանությունից հետո ադրբեջանցի ջիհադականները բաշխվեցին մի շարք իսլամական խմբավորումների մեջ:
«Իսլամական պետության» կազմում գործող և ադրբեջանցի ջիհադականներով համալրված իսլամական ծայրահեղ արմատական խմբավորումները
«Իսլամական պետության» կազմում կռվող ադրբեջանցի իսլամականներով համալրված առաջին կառույցներից մեկը «Ջունդուլլահ» խմբավորումն է: Խմբավորման մեջ ադրբեջանցիներից զատ ներգրավված են նաև թուրքեր: Խմբավորումը գործում է սիրիական ալ-Ռակկա նահանգում և ակտիվորեն մասնակցում էր Սիրիայի հյուսիսում քրդաբնակ Քոբանիի վրա իսլամականների հարձակումներում: Մյուս խմբավորումը, որը համալրված է ադրբեջանցի և թուրք ջիհադականներով, դա Իրաքում ակտիվ գործող «Խատաբ» խմբավորումն է՝ այդ խմբավորման առաջնորդի` էմիր Խատաբ ալ-Ազերիի անունով կոչված: Որոշ ադրբեջանցիներ գործում են նաև «Աբու Քամիլ» խմբավորման կազմում, որը հիմնականում չեչեններով է համալրված:
Չնայած այն հանգամանքին, որ ադրբեջանցիների զգալի հատվածը ներգրավված է «Իսլամական պետության» կազմում գործող իսլամական խմբավորումների կազմում, քիչ չեն ադրբեջանցիները նաև Սիրիայում ակտիվություն ցուցաբերող մեկ այլ իսլամական ծայրահեղ արմատական կառույցի` «Ջաբհաթ ալ-Նուսրա»-ի կազմում:
Ադրբեջանցի առաջնորդները Սիրիայում և Իրաքում
Աբու Յահյա ալ-Ազերի (Նիքաթ Աշուրով). Աբու Յահյան խարիզմատիկ և հեղինակավոր ադրբեջանցի առաջնորդներից էր, ով սպանվեց 2013թ. սեպտեմբերին (նա հեղինակություն էր վայելում ոչ միայն ադրբեջանցի ջիհադականների, այլև այլ իսլամական ծայրահեղ արմատական շրջանակներում): Ալ-Ազերին մի շարք ուղերձներով է հանդես եկել, որտեղ կոչ էր անում Ադրբեջանում գտնվող իր հայրենակիցներին` տեղափոխվել Սիրիա և այլ ջիհադական ճակատներ: «Ղարաբաղի պարտիզաններ» կոչված ադրբեջանցի իսլամականները նույնպես հեղինակություն են վայելում ջիհադականների շրջանում: Նրանք ունեն ջիհադական պայքարի փորձ, եղել են Աֆղանստանում և Չեչնիայում, ներգրավված են եղել նաև Լեռնային Ղարաբաղում հայկական ուժերի դեմ իրականացվող ռազմական գործողություններում: «Ղարաբաղի պարտիզաններից» ոմանք 2004թ. ձերբակալվել էին ադրբեջանական իշխանությունների կողմից` մեղադրվելով «Ղարաբաղի ազատագրման» համար ջիհադական պայքար ծրագրավորելու մեջ: 2010թ. նրանցից ոմանք ազատ արձակվեցին, որոնց մեջ էին նաև Սիրիայում աչքի ընկած Ռուստամ Ասքերովը (ով սպանվեց Սիրիայում 2013թ.) և Ռովշան Բադալովը (ով սպանվեց Քոբանիում 2014թ. հոկտեմբերին): Աբու Յահյա ալ-Ազերիի սպանությունից հետո, ադրբեջանական ջիհադականների ղեկավարությունը ստանձնեց Մուսաբ ալ-Ազերին (Մուսաբ Աբդ ալ-Ռահիմ Աբդ ալ-Մաջիդ), ով 12 այլ ադրբեջանցիների հետ միասին սպանվեց քրդական զինված ստորաբաժանումների կողմից 2014թ. մարտին: Մուսաբ ալ-Ազերիի մահից հետո ադրբեջանցի ջիհադականների ղեկավարությունն անցավ Մուհամմադ ալ-Ազերիին: Մեկ այլ ադրբեջանցի Զոհրաբ Մամեդովը թուրք-ադրբեջանական խմբավորման («Ջունդուլլահ») առաջնորդն էր: Մյուս ազդեցիկ ադրբեջանցի իսլամականը Խատաբ ալ-Ազերին է, ով իր երիտասարդ տարիքին (մոտ 30 տարեկան) ունի մեծ հեղինակություն ադրբեջանցի ջիհադականների շրջանում, և այս պահին համարվում է ամենահայտնի ադրբեջանցի իսլամական առաջնորդը Սիրիայում և Իրաքում:
Արաբագետ՝ Սարգիս Գրիգորյան
Լրահոս
Տեսանյութեր
Ինչո՞ւ հանկարծ ՀՀ իշխանությունները որոշեցին խլել արցախցիների կենսաթոշակային խնայողությունները
