Ձեր վստահելի աղբյուրը

«Հայաստանում տարեկան մանկական քաղցկեղի մոտ 70-80 դեպք է գրանցվում, մինչդեռ մինչև 2000-ական թվականները ամեն տարի չարորակ նորագոյացություններով մոտ 100 երեխա էր հայտնաբերվում»,- այսօր այս մասին լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց ՀՀ ԱՆ գլխավոր քիմիաթերապևտ Հայկուհի Գյոքչյանը:

Նշենք, որ փետրվարի 15-ը մանկական քաղցկեղի դեմ պայքարի միջազգային օրն է: Օրվա նպատակն է հանրության ուշադրությունը սևեռել մանկական քաղցկեղի և հիվանդության խնդիրների վրա:

Հ. Գյոքչյանի խոսքերով՝ չնայած այն բանին, որ մանկական քաղցկեղի նվազման որոշակի միտում է նկատվում, ողջ աշխարհում քաղցկեղների թիվը շարունակում է աճել, իսկ վերջին 30 տարիների ընթացքում այն կրկնապատկվել է։ Ըստ համաշխարհային վիճակագրության` 10 000 երեխայից 2-ի մոտ քաղցկեղ է հայտնաբերվում։

Ըստ մասնագետի` ինչպես ողջ աշխարհում, այնպես էլ Հայաստանում մանկական քաղցկեղի ամենատարածված տեսակներն են` «էմբրիոնալ» քաղցկեղները, որոնք հիմնականում ի հայտ են գալիս 0-4 տարեկանում, արյան, գլխուղեղի և ոսկորների քաղցկեղները` 10-14 տարեկանում, իսկ 16 տարեկանից բարձր տարիքում արդեն հայտնաբերվում են բոլոր այն քաղցկեղները, որոնք մեծահասակների մոտ են տարածված (հիմնականում՝ թոքերի և կրծքագեղձի):

Հ. Գյոքչյանը նկատեց, որ տղա երեխաները քաղցկեղով մոտ երկու անգամ ավելի հաճախ են հիվանդանում, քան` աղջիկները։ Մասնագետի կարծիքով՝ դա պայմանավորված է տղաների քրոմոսոմային առանձնահատկություններով։

ՀՀ գլխավոր քիմիաթերապևտն ասաց, որ զարգացած երկրներում մանկական քաղցկեղների մոտ 80-85 տոկոսը բուժվում են։ Հայաստանում, ըստ նրա, ցուցանիշը մի փոքր ավելի ցածր է՝ 60-65 տոկոս, ինչը պայմանավորված է որոշ առաջադեմ տեխնոլոգիաների, մասնավորապես, ոսկրածուծի փոխպատվաստման կենտրոնի բացակայությամբ, ինչպես նաև այն փաստով, որ մեզ մոտ քաղցկեղները հաճախ ուշ են հայտնաբերվում՝ 3-4 փուլերում, երբ բուժվելու հավանականությունն արդեն բավական ցածր է լինում։

«Մարդիկ ավելի շատ դիմում են քաղցկեղի 3-րդ կամ 4-րդ փուլում, իսկ 1-ին, 2-րդ փուլերում հնարավոր է քաղցկեղը բուժել»,- նշեց նա:

Հ. Գյոքչյանն ասաց, որ Հայաստանում մանկական քաղցկեղի բուժումը իրականացվում է պետական պատվերով: Պետպատվերի շրջանակներում հիվանդները դեղորայք են ստանում, իսկ 2009 թվականից առաջին տիկին Ռիտա Սարգսյանի հոգածության ներքո գործող «Նվիրիր կյանք» հիմնադրամը աջակցում է երեխաներին:

«Այսօր հիվանդ երեխաները թանկարժեք դեղորայք գնելու կարիք չունեն՝ հիմնադրամը հոգում է այդ կարիքները»,- նշեց գլխավոր քիմիաթերապևտը:

Անդրադառնալով կադրերի խնդրին, Հ. Գյոքչյանը նկատեց, որ Հայաստանում այսօր մանկական ուռուցքաբանության վիճակը կադրերի տեսանկյունից բավական լուրջ է: Պատճառները, ըստ նրա, մի քանիսն են. նախ` Բժշկական համալսարանում վերջին տարիներին առանձին չի դասավանդվում «Մանկական ուռուցքաբանություն» առարկան, մինչդեռ 5 տարի առաջ դասավանդվում էր: Բացի այդ, կլինիկական օրդինատորների մեծ մասը չեն գնում մանկական քաղցկեղի բաժանմունք, որպեսզի տեսնեն, հասկանան` ինչ է նշանակում մանկական ուռուցքաբանությունը և դառնան դրա ջատագովը. «Մենք չունենք նման օրդինատորներ»:

Երրորդ խնդիրն այն է, որ մանկական ուռուցքաբանը բավական բարդ մասնագիտությունն է և շատերը չեն ցանկանում այդ ուղղությամբ մասնագիտանալ:

«Մինչ այս մասնագիտություն ընտրելը պետք է հոգեբանորեն պատրաստ լինել: Ես` լինելով քիմիաթերապևտ, երկար տարիներ աշխատելով այդ կենտրոնում` հասկացա, որ մանկական ուռուցքաբան չեմ կարող դառնալ, քանի որ դա դժվար, հոգեբանորեն մեծ պատասխանատվություն պահանջող մասնագիտություն է: Այն մարդիկ, ովքեր կցանկանան մանկական ուռուցքաբան դառնալ, պետք է նրանց բոլորը` հասարակությունը, բժիշկները աջակցեն, որպեսզի նման մարդիկ լծվեն այդ գործին»,- նշեց գլխավոր քիմիաթերապևտը:

Նախորդող հրապարակում`
ՀՀ-ում կա «Ոսկրածուծի դոնորների հայկական ռեեստր», սակայն դա մեր երկրում չի օգտագործվում. գլխավոր քիմիաթերապևտ