Չնայած թուրքական կողմի հայտարարություններին` Թուրքիայի ու Ադրբեջանի միջև ապրանքաշրջանառությունը կտրուկ անկում է ապրել
Թուրքիայի բարձրաստիճան պաշտոնյաները դեռևս 2013 թվականից բազմիցս հանդես են գալիս հայտարարություններով` Թուրքիայի ու Ադրբեջանի միջև ապրանքաշրջանառությունը բարձրացնելու անհրաժեշտության վերաբերյալ, սակայն էական առաջընթաց այդ հարցում չի նկատվում: Ավելին, իրադարձությունները զարգանում են հակառակ ուղղությամբ: Այս մասին հաղորդում է ադրբեջանական «Հաքքին.ազ» պորտալը:
Ինչպես նշված է նյութում, դեռևս 2013-ի նոյեմբերին այդ ժամանակ Թուրքիայի վարչապետ, ներկայումս` նախագահը, կոչ է արել Ադրբեջանի հետ ապրանքաշրջանառությունը բարձացնել մինչև 15 մլրդ դոլարի, իսկ այդ ժամանակ նշված ցուցանիշը 4.2 մլրդ էր:
«Եվ 10 տարում երկու երկրների միջև ապրանքաշրջանառության ավելի քան 10 տոկոսով աճը հեշտ խնդիր չէ, այն հատուկ ջանքեր է պահանջում»,- գրում է պորտալը` հավելելով, որ այդ ժամանակից ի վեր թուրք պաշտոնյաները սույն թիվը տարբեր ձևով են մեկնաբանում:
Այսպես, Թուրքիայի փոխվարչապետ Բաշիր Աթալայը թուրք-ադրբեջանական միջկառավարական հանձնաժողովի 7-րդ նստաշրջանին, որը կայացել է 2014-ի ամռանն Անկարայում, հայտարարել է, թե 2023-ին, երբ Թուրքիան նշելիս է լինելու Հանրապետության հիմնման 100-ամյակը, երկիրը փորձելու է արտաքին ապրանքաշրջանառությունն ավելացնել մինչև 500 մլրդ դոլար, ընդ որում` ադրբեջանցի գործընկերների հետ նույն ցուցանիշը պետք է որ հասցվի 15 մլրդ-ի:
Նա հիշեցրել է, որ 2013-ի տվյալներով` երկու երկրների միջև առևտրային գործողությունների ծավալը կազմել է 4.6 մլրդ դոլար, որը 2012-ի նույն ցուցանիշից 10 տոկոսով բարձր է:
«Ինչպես կարող է գլխի ընկնել ընթերցողը, տարեկան 10 տոկոս աճը բավարար չէ դրված խնդիրը լուծելու համար: Դա դեռ այն ժամանակ էր երևում»,- հավաստիացնում է պորտալը:
Ինչպես նշված է նյութում, ավելի ուշ` իսկ ավելի հստակ անցյալ տարվա սեպտեմբերին, Թուրքիայի վարչապետ Ահմեդ Դավութօղլուն ևս հայտարարել է Ադրբեջանի հետ ապրանքաշրջանառությունը մինչև 15 մլրդ դոլարի հասցնելու մտադրության մասին: «Արդեն ընդամենը 8 տարի է մնացել, իսկ այս հարցում էական առաջընթաց չի դիտվում»,- ընդգծում է պորտալը` ուշադրություն հրավիրելով նրան, որ իրադարձությունները սկսել են զարգանալ հակառակ ուղղությամբ:
Այսպես, ըստ Ադրբեջանի մաքսային պետական կոմիտեի տվյալների` Ադրբեջանի ու Թուրքիայի միջև ապրանքաշրջանառությունը 2014-ի կտրվածքով ոչ միայն չի ավելացել, այլև կտրուկ ընկել է` ավելի քան երկու անգամ, իսկ ահա 2014-ին հրապարակած տվյալներով` այդ ցուցանիշը կազմել էր ընդամենը 1.789 մլրդ դոլար: Ընդ որում, այս ծավալից Թուրքիայից Ադրբեջան արտահանումը կազմում էր 1.3 մլրդ-ը, իսկ Ադրբեջանից Թուրքիա` 502.49 մլն-ը:
Այնուհանդերձ, անգամ այս հանգամանքը Թուրքիայի արտգործնախարար Մևլյութլու Չավուշօղլուին չի խանգարել փետրվարի վերջին ընդգծել, թե Ադրբեջանի ու Թուրքիայի դիրքերը միջազգային ասպարեզում ամուր են` միևնույն ժամանակ հստակ թվեր չնշելով:
«Ստացվում է պարադոքս. երկու երկրների միջև ապրանքաշրջանառության կտրուկ անկման ֆոնին թուրք ղեկավարները համառորեն խոսում են բազմակի աճի մասին: Տարիներն անցնում են, սակայն նրանց օգտին դեռ ոչ մի բան չի խոսում»,- տարակուսում է պորտալը` հավաստիացնելով, թե նման բան անկարելի էր թույլ տալ:
«Հաքքին.ազ»-ը հարց է առաջ քաշում, թե արդյոք ինչպես է դա արել հարևան Թուրքմենստանը: Ինչպես ասվում է նյութում, 2014-ին այս երկրի` Թուրքիայի հետ ապրանքաշրջանառությունն աճել է 26.6 տոկոսով` հատելով 6 մլրդ դոլարի սահմանը, Թուրքմենստանի ընդհանուր ապրանքաշրջանառության սանդղակում Թուրքիայում երկրորդ տեղն է գրավել: «Աշխաբադում հպարտանում են նրանով, որ Թուրքմենստանի տնտեսության տարբեր ճյուղերում արդյունավետ կերպով աշխատում են մոտ 600 թուրքական ընկերություններ ու բիզնես-կառույցներ: Եվ այդ գործարարներից շատերն այդտեղ են ժամանել Ադրբեջանից, որտեղ իրենց մոտ բիզնեսը տապալվել է»,- զարմանք է հայտնում պորտալը:
Ինչպես նշված է նյութում, Ադրբեջանում այսօր գործում են շատ ավելի թուրքական ընկերություններ` թվով 2600, որոնք ներդրել են 6.3 մլրդ դոլար երկրի տնտեսության մեջ: Թուրքիայում էլ իրեց հերթին գործում են 1500 ադրբեջանական բիզնես-ընկերություններ` 5 մլրդ դոլար ներդրմամբ:
«Այս ամենը Թուրքմենստանում չկա, փոխարենն Անկարայի հետ վերջինիս ապրանքաշրջանառության տեմպերն աճում են, իսկ մեզ մոտ մեծ հնարավորությունների առկայության դեպքում` նվազում: Կարծում ենք` դա պետք է ահազանգ լինի Անկարայի ու Բաքվի համար»,- եզրափակում է պորտալը:
