Ձեր վստահելի աղբյուրը

Panorama.am-ի հարցազրույցը ԼՂՀ ԱԳՆ տեղեկատվության ու հասարակայնության հետ կապերի վարչության պետ Արմեն Սարգսյանի հետ:

-Մենք հաճախ ենք լսում արտասահմանցիների շրջանում Լեռնային-Ղարաբաղի Հանրապետության նկատմամբ հետաքրքրության աճի, ինչպես նաև տարեցտարի զբոսաշրջիկների թվի աճի մասին: Կա՞ն արդյոք արդեն 2015 թվականի տվյալներ:
-Ընթացիկ տարվա առաջին երեք ամսվա տվյալներն արդեն գերազանցում են անցած տարիների նույն ցուցանիշները: Այսպես, ընթացիկ տարվա հունվար-մարտ ամիսներին Լեռնային-Ղարաբաղի Հանրապետություն այցելել է 38 երկրի 906 քաղաքացի: Եթե համեմատենք նախորդ տարիների հետ, ապա դա 34 մարդ ավելի է, քան 2014-ի նույն ժամանակահատվածում, 92 մարդ ավելի, քան 2013-ի հունվար-մարտ ամիսներին, և 360-ով ավել, քան 2012-ի տվյալները: Այսպիսով, առաջին երեք ամիսներին ԼՂՀ այցելած զբոսաշրջիկների թվի աճը կազմել է 40 տոկոս` 2012-ի նույն ժամանակահատվածի համեմատ:
Հետաքրքիր է նաև ԼՂՀ այցելած զբոսաշրջիկների «աշխարհագրությունը»: 2012-ին ԼՂՀ են այցելել 86 տարբեր երկրներից, 2013-ին` 77 երկրից, 2014-ին` 78 երկրից:

-Այդ թվում Հայաստանի՞ քաղաքացիներ:
-Ոչ, դա արտասահմանցի զբոսաշրջիկներին վերաբերող վիճակագրությունն է: Հայաստանի քաղաքացիները դրանում չեն ներառվում, և նրանց թիվը չի հաշվվում անձնագրային-վերահսկիչ գործողությունների անհրաժեշտության բացակայության հետևանքով:

-Համաշխարհային ԶԼՄ-ներում հաճախ կարելի է հանդիպել Ադրբեջանի կողմից շրջափակման պայմաններում արցախցիների կյանքի ու կենցաղի մասին ռեպորտաժներ: Արդյո՞ք հաճախ են ԼՂՀ այցելում արտասահմանցի լրագրողներ:
-Համեմատության համար ասեմ` 2015-ի առաջին երեք ամիսներին ԼՂՀ ԱԳՆ տեղեկատվության ու հասարակայնության հետ կապերի վարչությունում լրագրողական հավատարմագրում է ստացել 41 արտասահմանցի լրագրող, մինչդեռ անցած տարի նույն ժամանակահատվածում հավատարմագիր է ստացել միայն 4 արտասահմանցի լրագրող: Դա խոսում է շրջանի նկատմամբ աճող հետաքրքրության մասին:

-Ադրբեջանական կողմը հաճախ է խոչընդոտում Ղարաբաղյան հակամարտությունն օբյեկտիվորեն լուսաբանող լրագրողների աշխատանքին` հայտարարելով, թե այլ երկրների քաղաքացիները, այդ թվում` լրագրողները, պետք է Ադրբեջանի ԱԳՆ հայտ ուղարկեն` ԼՂՀ այցելելու և այնտեղ մասնագիտական գործունեություն իրականացնելու թույլտվություն ստանալու համար: Ինչպե՞ս կմեկնաբանեք սույն պնդումը:
-ԼՂՀ-ի տարածքում իրավաբանական ուժ ունեն միայն ԼՂՀ իշխանությունների կողմից տրված մուտքի արտոնագրերը: ԼՂՀ մուտքի արտոնագիր արտասահմանյան երկրների քաղաքացիներին տրվում է միայն ՀՀ-ում ԼՂՀ ներկայացուցչության կամ Ստեփանակերտում ԼՂՀ ԱԳՆ հյուպատոսական ծառայության կողմից: Երրորդ երկրներում տրված մյուս բոլոր փաստաթղթերը ԼՂՀ-ի տարածքում չունեն որևէ իրավաբանական ուժ ու հաշվի չեն առնվում:

Նույնը վերաբերում է նաև լրագրողների հավատարմագրմանը: ԼՂՀ տարածքում լրագրողական գործունեության իրականացման թույլատվությունը տրվում է միայն ԼՂՀ ԱԳՆ տեղեկատվության ու հասարակայնության հետ կապերի վարչության կողմից: Այլ երկրներում տրված հավատարմագիրը` այդ թվում` Ադրբեջանում, և նույնիսկ` Հայաստանում, վավեր չէ ԼՂՀ տարածքում և չի կարող երաշխիք հանդիսանալ ԼՂՀ-ում մասնագիտական գործունեության իրականացման համար:

Այսպիսով, ԼՂՀ տարածք մուտք գործելու և այնտեղ մասնագիտական գործունեություն ծավալելու միակ օրինական ճանապարհը ԼՂՀ ԱԳՆ-ի կողմից մուտքի արտոնագիր և հավատարմագրման քարտ ստանալն է:

-Այդ դեպքում խնդրում եմ նկարագրեք լրագրողական հավատարմագրում ստանալու գործընթացը:
-ԼՂՀ տարածքում մասնագիտական գործունեություն իրականացնել ցանկացող լրագրողները պետք է իրենց հրատարակության գլխավոր խմբագրի անունից ԼՂՀ արտգործնախարարին ուղղված նամակ հղեն: Նամակում անհրաժեշտ է նշել այցի ժամանակահատվածն ու նպատակը, ինչպես նաև տեղեկություն տրամադրել, թե ԼՂՀ պաշտոնատար անձանցից ում հետ է լրագրողը ցանկանում հարցազրույց անցկացնել:

ԼՂՀ մուտք գործելու համար լրագրողը պարտավոր է մուտքի արտոնագիր ստանալ, իսկ մասնագիտական գործունեության իրականացման համար` ԼՂՀ ԱԳՆ տեղեկատվության ու հասարակայնության հետ կապերի բաժնի հավատարմագրում: Գործընթացի մասին առավել հանգամանալից տեղեկություն կարելի է գտնել ԼՂՀ ԱԳՆ կայքում:

-Ադրբեջանական կողմը հաճախ է վախեցնում արտասահմանցիներին ԼՂՀ տարածքում գտնվելու` վտանգավոր լինելու միջոցով, որպեսզի այցի ցանկությունը մարի: Ինչպե՞ս կմեկնաբանեք:
-Մեղմ ասած` նման հայտարարությունները չեն համապատասխանում իրականությանը: ԼՂՀ-ում հանցագործության մակարդակն այնքան ցածր է, որ այն կարող է մրցակցել Սկանդինավյան երկրների հետ: Իր ողջ հետպատերազմական պատմության ընթացքում ԼՂՀ-ում գեթ մեկ միջադեպ չի արձանագրվել` արտասահմանյան երկրի քաղաքացու մասնակցությամբ:

Ադրբեջանին հարկ է մտածել իր տարածքում արտասահմանցիների անվտանգության մասին: Այս կամ այն երկրների պետական կառույցները բազմիցս են հայտարարություններ տարածել Ադրբեջանում ահաբեկչական հարձակումների սպառնալիքի մասին` խորհուրդ տալով իրենց քաղաքացիներին խուսափել այդ երկիր այցից:

-Ինչպե՞ս եք վերաբերում նրան, որ ԼՂՀ այցելած զբոսաշրջիկներից ոմանք դիմում են Ադրբեջանին` «սև ցուցակից» իրենց անունները հեռացնելու համար:
-Շատ հանգիստ: ԼՂՀ-ն չէ, որ նմանատիպ պատնեշներ է սահմանում, ուստի Ադրբեջանի ԱԳՆ-ին դիմելը` «սև ցուցակից» հանելու խնդրանքով, յուրաքանչյուրի անձնական գործն է: Ի տարբերություն Ադրբեջանի` ԼՂՀ-ն հարգանքով է վերաբերում մարդու` ազատ տեղաշարժի իրավունքին:

Լուսանկարները` Լիլիան Գալստյանի