Ձեր վստահելի աղբյուրը

Այս տարի լրանում է Հայոց Մեծ եղեռնի հարյուրերորդ տարելիցը: Այն հիշատակվում է ամեն տարվա ապրիլի 24- ին, այն պահից սկսած, երբ տարբեր պատմական ուսումնասիրությունների արդյունքում որոշվեց 1915 թվականի այս օրն ընդունել որպես սկիզբ այն հետապնդումների, որոնք ավարտվեցին մի քանի ամսվա ընթացքում մեկ ու կես միլիոն հայերի ոչնչացմամբ՝ սպանությունների, դաժան տեղահանությունների, մահվան համակեցության ճամբարներ մարդկանց աքսորելու միջոցով: Անդրադառնալով Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին՝ գրում է իտալական առաջատար «Notizie Italia News» պարբերականը:  Հոդվածը թարգմանաբար ներկայացվում է ստորև:

««Մի կիրակի օր, ապրիլի 24- ի կեսգիշերին, տասնյակ հայ ազնվականներ, որ ապրում էին Ստամբուլում, ձերբակալվեցին և բերման ենթարկվեցին ոստիկանության կենտրոնական բաժանմունք: Հագուկապն անթերի էր. ներկայացել էին օսլայած օձիքներով ու լավագույն հագուստով, ասես ինչ որ արարողության պիտի մասնակցեին: Բոլորը կրթված մարդիկ էին: Նրանց տարան բանտախուց՝ առանց որևէ բացատրություն տալու, ապա մի մասին տեղահանեցին Այաշ, մյուս մասին՝ Չանգր: Առաջին խումբն ունեցավ ավելի դաժան ճակատագիր. ոչ ոք չփրկվեց Այաշում: Իսկ Չանգր աքսորվածներին սպանեցին քիչ-քիչ. շատերը սովամահ եղան, մյուսները գլխատվեցին»:

Վերոնշյալ հատվածը պատմության գրքից մեջբերում չէ, այլ մի դրվագ Էլիֆ Շաֆաքի «Ստամբուլի բիճը» պատմվածքից:

Այստեղ հրաշալի կերպով խաչվում են մեր ժամանակների երկու աղջիկների կյանքի պատմությունը: Նրանցից մեկը՝ Ասյան, թրքուհի է, Ստամբուլից, մյուսը՝ Արմանուշ Չախմախչյան անունով, Արիզոնայից է՝ ամերիկուհի մորից ու հայ հորից սերված:

Մի շարք պատահականություններ կխաչեն նրանց ճանապարհները: Երբ Արմանուշը ժամանում է Ստամբուլ՝ իր արմատները բացահայտելու, ու հայտնում է իր հայ լինելը՝ պատմելով հարկադիր աքսորի մեջ գտնված իր ընտանիքի ճակատագիրը, արձագանքը, որ ստանում է, ապշեցուցիչ է. մի մասը ոչինչ չգիտե, մյուսները ժխտում են կատարվածը, շատերը համարում են, որ դրանք արդեն անդառնալի իրողություններ են, և որ անիմաստ է դրանց անդրադառնալը:

Արմանուշը՝ լինելով հայ, իր մեջ կրում էր սերնդեսերունդ փոխանցված իր ժողովրդի ոգին, մինչդեռ թուրքերը, թվում էր, թե զուրկ էին իրենց նախնիների հետ շարունակական կապի գիտակցումից: Շաֆաքը նկատում է. «Հայերն ու թուրքերը ժամանակի մասին տարբեր պատկերացումներ ունեին: Առաջինների համար ժամանակը շարունակական էր, որտեղ անցյալն ապրում էր ներկայում, իսկ ներկան ծնում էր ապագան: Մինչդեռ թուրքերի համար ժամանակը ներկայանում էր որպես ընդհատվող գիծ. ինչ-որ մի կետում անցյալն ավարտվում էր ու սկսվում էր ներկան, իսկ դրանց միջև ոչ այլ ինչ էր, քան ճեղքվածք»:

Գրականությունն ու գեղարվեստական արտահայտչամիջոցներն ընդհանրապես կենտրոնական դերում տեսնում են մարդուն և ձգտում են ստեղծել մի համապարփակ մտածելակերպ բոլոր առումներով՝ առաքինությունից մինչև նվաստացում: Ցվետան Տոդորովը իրավացիորեն նկատել է, որ իրականությունը, որը ցանկանում է ներկայացնել գրականությունը, հիմնականում մարդկային փորձառության վրա է հիմնված: Նա ասում էր, որ Դանթեն ու Մանձոնին մեզ ուսուցանում են հիմնվելով մարդկային իրավիճակների վրա, «ինչպես ամենամեծ հասարակագետներն ու հոգեբանները, և որ այս երկու գիտությունների միջև անհամադրելի ոչինչ չկա»:

Շաֆաքի պատմվածքում համարձակորեն վեր է հանվում հիշողության հանգույցը, այն անցյալի, որն այլևս անցյալ չէ: Այս առնչությամբ Անդրեա Ռիկկարդին (ով հանդիսանում է «Լատերցա» հրատարակչության կողմից օրերս հրատարակված «Քրիստոնյաների սպանդը: Մարդին, հայերը և մի աշխարհի վախճանը» գրքի հեղինակը) «Ավվենիրե» թերթում իրավացիորեն նշել է.

«Եղել է (և դեռ կա) որոշակի դիմադրություն հիշելու այն մարտիրոսությունը, որը բացահայտում է քրիստոնեության իրական դեմքը և վերաձևակերպում բարեկեցիկ կյանքով ապրող քրիստոնյաների խնդիրներն ու ողբերգությունները: Տասնիններորդ դարի ընթացքում ամնեզիան հաճախակի է թմրեցրել քրիստոնյաների գիտակցությունը: Բազմաթիվ տառապանքների մոռացության տալը մեզ անզգա է դարձրել այլոց ցավերի նկատմամբ: Դրա հետ մեկտեղ այս տարիները մարտիրոսության մի իրական դարաշրջան էին. քսաներորդ դարը սկսվեց Օսմանյան կայսրությունում Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին քրիստոնյաների սպանդով ...:

Հայ քրիստոնյաների կյանքում այս ցավալի իրադարձությունները մեզ հուշում են չնեղացնել քրիստոնեության պատմության շրջանակները մեր պարագիծով: Այս հարյուրամյակը միայն Հայ եկեղեցուն չի վերաբերում. այն առնչվում է բոլոր եկեղեցիներին, որովհետև, ինչպես Հովհաննես Պողոս Երկրորդ Պապն էր պնդում՝ մարտիրոսների արյան մեջ քրիստոնյաներն արդեն համախմբված են: Հարկ է նշել նաև, որ այս հարյուրամյակը հիշատակվում է այն պահին երբ մենք անկարող կերպով հետևում ենք Մերձավոր Արևելքում քրիստնյաների հետապնդումներին,- ավելացնում է Ռիկկարդին,- ցեղասպանության տարելիցի օրը մեր համայնքների աղոթքն ու հիշողությունը կարևոր մի նշան կլիներ մերօրյա դժվարին հորիզոնում»:

Ֆրանցիսկոս Պապը Հայ Առաքելական և Կաթողիկե եկեղեցիների եպիսկոպոսների հետ միասին կհայցի «Աստվածային Բարեգթությունը, որ այն օգնի մեզ ի սեր ճշմարտության և արդարության, որպեսզի բուժի մեր վերքերը և նպաստի ազգերի հաշտեցմանը և խաղաղությանը նպատակաուղղված շուտափույթ քայլերի իրականացմանը: Ազգեր, որ դեռևս չեն կարողանում հասնել ողջամիտ համաձայնության նման տխուր իրադարձությունների մեկնաբանման շուրջ»:
Հայոց ցեղասպանությունից հարյուր տարի անց դեռևս հրատապ է խաղաղության հաստատումը»:

Նախորդող հրապարակումներ՝
«NapoliRepubblica». «Կոթող-հուշարձան Սբ. Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցում` ի հիշատակ ցեղասպանության»
Պատմական իրողություն՝ Նեապոլում. Գրիգոր Լուսավորչի մասունքը վերադարձվեց եկեղեցի (տեսանյութ)
Toscana Oggi. Պատարագի կարևորությունը նշանավորվում է կողմերի բարձր մասնակցությամբ
Իտալական մամուլի անդրադարձը Նեապոլի հայկական եկեղեցում տեղի ունեցող միջոցառումներին
Ս. Սարգսյան. Նեապոլն այսօր ավելի հարազատ դարձավ մեզ, թեև հայերի սերը այս չքնաղ քաղաքի հանդեպ գալիս է հեռավոր 9-րդ դարից
Նեապոլի «Սան Գրեգորիո Արմենո» եկեղեցում կայացավ Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված խաչքարի բացման արարողությունը
Իտալիայի պաշտպանության նախարարը հույս ունի ակտիավցնել Հայաստանի հետ համագործակցությունը
Հռոմի պապը Հայաստանում կլինի 2016թ-ին
Կապիտոլիումում Սերժ Սարգսյանին 1834 թվականի փորագրություն են նվիրել (լուսանկարներ)
Նախագահ. Իտալացիների բարեհաճ վերաբերմունքի շնորհիվ հայերը պատմության ընթացքում մեծ հաջողությունների են հասել իտալական հողի վրա
Սուրբ Աթոռում ՀՀ դեսպան. Սուրբ Պետրոսի տաճարում այս պատարագն աննախադեպ է մի քանի առումով Սերժ Սարգսյան. Հայերը Հռոմեական ժողովրդի բարեկամն են դեռևս Քրիստոսից առաջ (լուսանկարներ, տեսանյութ)