Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին Վատիկանի Սուրբ Պետրոս տաճարում մատուցված պատարագի և դրա ժամանակ Հռոմի Ֆրանցիսկոս պապի հնչեցրած ելույթն անցած մեկ օրվա ընթացքում համաշխարհային մամուլի օրակարգում գլխավոր երկու թեմաներից մեկն էր և Օբամա-Կաստրո հանդիպման հետ միասին գլխավորում էր մամուլի առաջատար միջոցների գլխագրերը:

Ապրիլի 12-ի երեկոյան առաջատար Google որոնողական համակարգը Վատիկանում մատուցված պատարագի թեմայով առանձնացնում էր շուրջ 700 հղում: Իսկ օրինակ, Veriquiet նորությունների հարթակը, որն ինտեգրացված ձևով ներկայացնում է անգլիալեզու 50 առաջատար լրատվամիջոցների կարևորագույն 10 թեմաները, իր համակարգով առանձացված կարևորագույն «թեգերի» տասնյակում ներառել էր «Պապ» (Pope), «Ցեղասպանություն» (Genocide), «Հայոց» (Armenian) «Թուրքիան» (Turkey) բառերը, որոնք բոլորն էլ կապված էին Մեծ Եղեռնի հետ:

Ստորև ներկայացնում ենք համաշխարհային առաջատար մամուլի անդրադարձը թեմային:

Ինչպես և ակնկալվում էր, տեղեկատվական տարածության ամենաազդեցիկ հատվածում՝ անգլիալեզու մամուլում, տոնայնությունը թելադրում էին առաջատար լրատվական գործակալությունները: Reuters-ը՝ «Հայերի ջարդը ցեղասպանություն որակելով՝ Պապը Թուրքիայի հետ լարվածության է գնում», Associated Press-ը՝ «Հայերի ջարդը նկարագրելու համար Ֆրանցիսկոս պապն օգտագործեց «ցեղասպանություն» բառը», Agence France-Presse-ը «Հայոց ցեղասպանությանը նվիրված պատարագով պապը ձգում է դիվանագիտական պարանը», Bloomberg-ը՝ «Պապն ասաց, որ Առաջին աշխարհամարտի տարիներին հայերի սպանությունները ցեղասպանություն էին», հրապարակումներում բազմակողմանի անդրադարձ են կատարել Հայոց ցեղասպանության խնդրին, Թուրքիայի ժխտողականությանը, Հռոմի պապի կողմից մատուցված պատարագին և հնչեցրած ելույթին:

Առաջատար շատ լրատվամիջոցները սեփական թղթակիցների միջոցով են լուսաբանել Վատիկանում կայացած պատարագն ու հնչած հայտարարությունները: Այսպես, բրիտանական BBC-ն «Թուրքիան ցասման մեջ է Ֆրանցիսկոս պապի կողմից «Ցեղասպանություն» բառը կիրառելու համար» հրապարակմամբ անդրադարձել է Հռոմի պապի հայտարարություններին, Հայոց ցեղասպանության խնդրին, նշելով, որ թեև Թուրքիան ժխտում է այն, սակայն այլազգի գիտնականների մեծ մասը եղելությունը բնութագրում է որպես ցեղասպանություն: BBC-ն ներկայացրել է նաև Դեյվի Ուիլլիի մեկնաբանությունը: «Այժմ մնում է հետևել, թե պապի դիտարկումներն ինչպես կազդեն մեղմ իսլամական երկրի հետ Վատիկանի հարաբերությունների վրա: Սա համարձակ որոշում էր, բայց լիովին համապատասխանում էր Ֆրանցիկսոսի՝ բարոյական փաստարկների շուրջ բաց բանավեճի փիլիսոփայությանը»,- ասել է բրիտանացի վերլուծաբանը և հավելել:

BBC-ի այս նյութն արտատպվել կամ օգտագործվել է տասնյակ այլ լրատվամիջոցների կողմից, որոնց թվում News Next-ը, Starr FM-ը, Newser-ը, Ya Libnan-ը, Information Nigeria-ն, Idea Stream-ը, NPR-ը և այլն:

Ինչպես BBC-ի, այնպես էլ նշված առաջատար գործակալությունների հաղորդագրությունները հաշված ժամերի ընթացքում արտատպվել կամ օգտագործվել են մոլորակի գրեթե բոլոր լրատվամիջոցների կողմից: Դրանց մեծ մասում վերնագրերը համընկնում են. «Պապը հայերի ջարդն անվանեց՝ 20-րդ դարի առաջին ցեղասպանություն»: Այս վերնագրի ներքո թեմային անդրադարձել են տասնյակ լրատվամիջոցներ, ինչպես Breaking News-ը, The Telegram-ը, BosNewsLife-ը, The American Register-ը: Մյուսները թեև փոքր տարբերությամբ, այդուհանդերձ իրենց վերնագրերում առանձնացրել են Հռոմի պապի գնահատականը: Բացի այդ, հաղորդագրություններից բացի օգտագործել են այլ աղբյուրներ և տեղեկություններ:

«Ազատություն» ռադիոկայանը «Հայերի ջարդերը նկարագրելու համար պապը օգտագործել է «ցեղասպանություն» բառը» նյութում, ի թիվս ցեղասպանության խնդրի, անդրադարձել է նաև Գրիգոր Նարեկացու սրբագործման փաստին՝ նշելով, որ Նարեկացին միջնադարի հայ խոշորագույն հոգևորական ու գրականագետ է: «Ազատության» այս նյութը ևս օգտագործվել է բազմաթիվ այլ լրատվամիջոցների կողմից:

Ֆրանցիսկոս պապի դիտարկումները ներկայացրել են մասնավորապես Big News Network-ը, Independent Catholic News-ը, News Hub-ը, Straits Times-ը, Nation and World-ը, NewsVine-ը, Interaksyon-ը, Wink News-ը, Town Hall-ը, Observer Chronicle-ը, The Hamilton Spectator-ը և բազմաթիվ այլ ամերիկյան և եվրոպական անգլիալեզու ռեսուրսներ:

Բնականաբար, թեման չեն շրջանցել համաշխարհային մամուլի այնպիսի առաջատարներ, ինչպիսիք են The Independent-ը, Boston Herald-ը, Huffington Post-ը,The New York Times-ը, The Globe and Mail-ը, USA Today-ը, RTE-ն, El Paso-ն:

Իսկ ահա The Guardian-ը, Financial Times-ը, News Hub-ը, Herald Recorder-ը,  The Bustle-ը, The Telegraph-ը, USA Todayը , Los Angeles Times-ը, The Independent-ը, The Time-ը, Washington Post-ը, The New York Times-ը, Daily Mail-ը, Wall Street Journal-ը թեման լուսաբանել են անմիջապես Վատիկանից և լուսաբանման ընթացքում ցեղասպանության խնդրին ավելի լայն անդրադարձ կատարել:

Նույն կերպ են վարվել նաև հեռուստաընկերությունները, ինչպես օրինակ CBS-ը, CNN-ը, Sky News-ը:

Թեմային անդրադարձել են նաև կանադական CBS, ավստրալիական ABC, ամերիկյան FOX News, համաեվրոպական EuroNews, գերմանական Deutsche Welle, ֆրանսիական France 24 և բազմաթիվ այլ հեռուստաընկերություններ:

Այս ցանկից դուրս չեն մնացել նաև ամերիկյան Voice of America  և ռուսական Спутник ռադիոկայանները:

Վատիկանում տեղի ունեցածն, իհարկե, եղել է նաև թուրքական լրատվամիջոցների ուշադրության կենտրոնում: Sabah-ը, Hurriyet-ը , Zaman-ը  թեման լուսաբանել են նաև անգլերեն տարբերակով:

Նույն կերպ են վարվել նաև իսրայելական մամուլի առաջատարներ Times of Israel-ը, Israel National News-ը, Haaretz-ը, The Jerusalem Post-ը :

Առհասարակ Ասիայի տարածքում ևս հայկական թեմատիկան լայն անդրադարձի առիթ է դարձել: Այսպես օրինակ Մերձավոր Արևելքում Press TV, Al Jazeera և Middle East Eye, Հարավային Ասիայում Times of India և Tamil Guardian, Հեռավոր Արևելքում Asia News և China Post բավականին լայն անդրադարձ են կատարել թեմային:

Հարկ է նկատել, որ միջազգային մամուլի համար սկզբնաղբյուր է դարձել նաև «Վատիկանի ռադիոն», որի պաշտոնական կայքում զետեղվել էին պատարագի ժամանակ Հռոմի Ֆրանցիսկոս պապի և Ամենայն Հայոց կաթողիկոս Գարիգին Երկրորդի ելույթների անգլերեն տարբերակները:

Արմեն Մինասյան