«Հայերի հաղթանակը Վատիկանում». հայաստանյան թերթերի անդրադարձը՝ Հռոմի պապի մատուցած պատարագին
«Հայկական ժամանակ». «Հայերի հաղթանակը Վատիկանում». թերթը ծավալուն հրապարակմամբ ներկայացրել է ապրիլի 12-ին Վատիկանի Սուրբ Պետրոս տաճարում Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի կապակցությամբ Հռոմի պապի մատուցած պատարագի շուրջ միջազգային մամուլի անդրադարձն ու զրուցել ԳԱԱ պատմության ինստիտուտի տնօրեն Աշոտ Մելքոնյանի հետ:
Նա կատարվածը պատմական իրադարձություն է անվանել՝ Թուրքիայի բարձրացրած հիստերիան որակելով սպասելի:
Ստամբուլում հրատարակվող «Ժամանակ» թերթի խմբագիր Արա Գոչունյանը ևս թերթի հետ զրույցում կատարվածը որակել է պատմական նշանակություն ունեցող իրադարձություն. «Սա բազմաթիվ առումներով մեծ նշանակություն ունեցող երևույթ է: Միևնույն ժամանակ՝ կաթոլիկ և առաքելական եկեղեցիների հարաբերությունները մտցնում է նոր հարթություն: Դա, բնականաբար, բարենպաստ ազդեցություն ունի»:
«Հրապարակ». «Սուրբ Պետրոսի տաճարում Հռոմի պապի խոսքն ավելի ազդեցիկ էր, քան կլիներ Հայաստանում». թերթն անդրադարձել է ապրիլի 12-ին Վատիկանի Սբ. Պետրոս տաճարում Հռոմի պապի մատուցված պատարագին ու գրել, որ կիրակին դարձավ պատմական ու բացառիկ օր ոչ միայն հայ ժողովրդի, այլև քրիստոնեական աշխարհի և Վատիկանի համար։ Առաջին անգամ Հռոմի պապը պատարագ մատուցեց աշխարհի բոլոր հայերի համար՝ ի հիշատակ Հայոց ցեղասպանության։
Պատարագին անձամբ մասնակցած թուրքագետ Ռուբեն Սաֆրաստյանը պատարագը թերթի հետ զրույցում պատմական է գնահատել. «Աշխարհի կաթոլիկների ամենակարևոր տաճարում առաջին անգամ հնչեց ոչ միայն ցեղասպանությանը նվիրված պատարագ, այլև հայկական երաժշտություն, հայերեն խոսք։ Դա կարծես դարձավ հայ ժողովրդի օրը Վատիկանի այդ սուրբ տաճարի կենտրոնում։ Ես երբեք չեմ մոռանա այդ պահը»:
Նրա կարծիքով՝ իրադարձության քաղաքական նշանակությունը մեծ էր և Հռոմի պապի խոսքերը չեն կարող անհետևանք մնալ. «Սա մեծ հարված է հասցնելու Թուրքիայի ժխտողական քաղաքականությանը, աշխարհի գրեթե բոլոր լրատվամիջոցները տարածեցին Հռոմի պապի հայտարարությունները և Թուրքիայի ջղաձիգ վիճակն ապացույցն է այն բանի, որ իրենք հասկանում են, թե ինչ ուժեղ հարված իրենց հասցվեց։ Մյուս կողմից մեր հոգևոր առաջնորդների ելույթներում բոլոր անհրաժեշտ շեշտադրումները դրվեցին՝ կապված հայոց ցեղասպանության, հայրենիքի կորստի և մեր պահանջատիրության հետ։ Այս ամենն ասվեց Վատիկանում և աշխարհն այն ընդունելու է իբրև Վատիկանում հնչած խոսքեր»։
Նշենք նաև, որ հայ ժողովուրդն ակնկալում էր, որ Պապը ապրիլի 24-ին Հայաստան կժամանի։
Սաֆրաստյանը կարծում է, որ «սա շատ ավելի տպավորիչ էր, որովհետև այդ խոսքերն ասվում է Սբ. Պետրոսի տաճարում, որին հետևել են հազարավոր մարդիկ»։ Այդ օրը, ըստ թուրքագետի, կմտնի հայոց պատմության մեջ։
Թերթի հետ զրույցում գրող Ռազիկ Դավոյանը, ով ևս ներկա էր գտնվել պատարագին, այն բնորոշել է «գրանդիոզ» ու հավելել. «այն ալիքը, որ բարձրացրել է Վատիկանը ամբողջ աշխարհով մեկ, իսկ Վատիկանը միայն կրոնական կազմակերպություն չէ, անհանգչելի ալիք է, անընդհատ ծավալվելու է»։
«Ժողովուրդ». «Թուրքիայի պահվածքը սպասելի էր». Հռոմի պապի մատուցած պատարագի շուրջ թերթը զրույցել է ՀՀԿ խմբակցության պատգամավոր Սամվել Նիկոյանի հետ, ով կատարվածը պատմական իրադարձություն է որակել: Հարցին՝ ըստ Ձեզ սա Հայաստանի հաղթանա՞կն էր, Նիկոյանը պատասխանել է. «Ես չեմ ուզում հաղթանակ տերմինը օգտագործել, բայց սա աննախադեպ էր մեր և կրոնական, և քաղաքական հարաբերությունների ու նորանկախ երկրի պատմության մեջ: Բնական և սպասելի էր Թուրքայի պահվածքը՝ դեսպանին հետ կանչելու հետ կապված: Թուրքիան անում է այն ինչ կարող է: Կարևորն այստեղ այն է, որ ինչ նպատակ դրել էինք մեր առջև, կարողացանք հասնել»:
«Ժամանակ». «Հասարակությունը պետք է տեր կանգնի իրավիճակին». թերթն, անդրադառնալով Հռոմի պապի կողմից մատուցված պատարագին, գրել է. «Այն, որ Վատիկանում տեղի ունեցածը շարքային իրադարձություն չէր, վկայեց Թուրքիայի արձագանքը: Թուրքիայի բոլոր բարձրաստիճան պաշտոնյաները իրենց պարտքը համարեցին անդրադառնալ տեղի ունեցածին և դժգոհություն հայտնել: Վատիկանը միջազգային քաղաքականության, այսպես ասած, ճանաչված սուբյեկտ չէ, սակայն անկասկած է, որ Մայր Աթոռի դերը համաշխարհային անցուդարձում բավական մեծ է, հետևաբար մեծ է նաև ազդեցությունը քաղաքական գործընթացների, քաղաքական տրամադրությունների վրա, բավական ազդեցիկ քաղաքական խմբերն ակտիվ շփումներ ունեն Վատիկանի հետ: …Հայաստանից հասանելիք քայլերը չեն կարող և չպետք է մնան լոկ իշխանական գործողությունների կամ իրավասությունների շրջանակում, այլ պետք է ստանան հակահասարակական ներգրավվածություն»:
Թերթը մեկ այլ հրապարակմամբ անդրադարձել է Ցեղասպանության տարելիցի կապակցությամբ մատուցված պատարագի շուրջ միջազգային մամուլի արձագանքներին:
«Առավոտ». «Ինչով էր կարևոր պատարագը». թերթի խմբագիր Արամ Աբրահամյանն անդրադարձել է ապրիլի 12-ին Հռոմի պապի մատուցած պատարագին և գրել. «Այն բանից հետո, երբ կիրակի օրը Վատիկանի Սբ. Պետրոս Տաճարում պատարագ մատուցվեց Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին, միանգամայն սպասելի էր, որ մեր՝ հայաստանյան արձագանքների մի մասը կլինի մոտավորապես հետևյալը. «Կաթոլիկ եկեղեցին առանձնապես ազդեցիկ չի աշխարհում, Ֆրանցիսկոս պապն այնքան էլ լավ մարդ չի, այսինչ թվականին այսինչ թերթը նրա մասին այսինք բանն էր գրում»։
Մի խոսքով՝ փնթփնթալու մշակույթը Հայաստանում չափազանց զարգացած է՝ դա ազգային առանձնահատկություն չէ, պարզապես վերջին քառորդ դարում վերնախավը, լրատվամիջոցները սովորաբար չեն կարողանում մարդկանց դրական լիցքեր հաղորդել՝ դա դժվար է։ Իսկ ամեն ինչից դժգոհելը, ոչ մի տեղ ոչ մի լավ բան չտեսնելը հեշտ է, դա թուլացած վիճակում հոսանքի մեջ լողալու պես մի բան է։ Մինչդեռ կիրակի օրը Հռոմում տեղի ունեցած իրադարձությունը կարևոր է նախևառաջ, իմ կարծիքով նրանով, որ մեր երկիրը, մեր մշակույթն ու պատմությունը դրվում են համաշխարհային համատեքստի մեջ։ Վատիկանը ոչ միայն պետություն է, դա 1 միլիարդ 300 միլիոն կաթոլիկների հոգևոր կենտրոնն է, որի ազդեցությունը, սակայն սփռվում է կաթոլիկ աշխարհի սահմաններից դուրս»։
Լրահոս
Տեսանյութեր
Ինչո՞ւ հանկարծ ՀՀ իշխանությունները որոշեցին խլել արցախցիների կենսաթոշակային խնայողությունները
