Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ամեն տարի ապրիլի 17-ին ողջ աշխարհը նշում է Հեմոֆիլիայի համաշխարհային օրը: Առաջին անգամ «Հեմոֆիլիայի Համաշխարհային օրը» նշվել է 1989 թվականին: Ըստ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության և Հեմոֆիլիայի համաշխարհային ֆեդերացիայի, այդ օրը հնարավորություն է ստեղծվում բարձրացնել իրազեկվածությունը արյան մակարդման գործընթացների խախտման հետ կապված ժառանգական հիվանդության մասին և համաշխարհային հանրության ուշադրությունը սևեռել հիվանդության հետ կապված խնդիրներին։

Այսօր ՀՀ ԱՆ Ս. Ավդալբեկյանի անվան առողջապահության ազգային ինստիտուտում Ռ. Յոլյանի անվան արյունաբանական կենտրոնի տնօրեն Սմբատ Դաղբաշյանը և Հեմոֆիլիայով հիվանդների հայկական ասոցիացիայի նախագահ Տանյա Խաչատրյանը ներկայացրեցին հեմոֆիլիայի ներկայիս իրավիճակը Հայաստանում:

Ս.Դաղբաշյանի խոսքերով` արյունաբանական կենտրոնի ռեգիստրում հաշվառված է 300 հեմոֆիլիայով հիվանդ, որոնցից 82-ը` մինչև 18 տարեկան երեխաներն են: Ըստ նրա` եթե 10 տարի առաջ Հայաստանում հեմոֆիլիայով հիվանդների կյանքի տեողության միջին տարիքը կազմում էր 28 տարեկան, ապա այսօր բուժման ժամանակակից եղանակների կիրառման շնորհիվ այն արդեն կազմում է 40-45 տարեկան:

«Հիվանդության բուժման և կանխարգելման առումով Հայաստանը բավական լավ դիրքերում է»,- ասաց Ս.Դաղբաշյանը` հավելելով, որ բուժման արդյունավետությունը պայմանավորված է մի շարք հանգամանքներով և ոլորտում ունեցած մի շարք ձեռքբերումներով։ 2003 թվականից ՀՀ առողջապահության նախարարության և Հեմոֆիլիայի համաշխարհային ֆեդերացիայի միջև համաձայնագրի կնքումից հետո առ այսօր արյունաբանական կենտրոնը ստացել է հակահեմոֆիլային գործոններ։ Վերջին տարիներին իրականացվել են աշխատանքներ, որոնք էլ ավելի են կատարելագործել բուժման ընթացքն ու կանխարգելումը։

Կարևոր ձեռքբերումներից Ս.Դաղբաշյանը առանձնացրեց կենտրոնում հիմնված հեմոֆիլիայի բաժանմունքը: Բացի այդ, արտերկրում վերապատրաստում են անցել արյունաբաններ և լաբորանտներ, մակարդելիության լաբորատորիայում ներդրվել են արյան մակարդելիության ժառանգական հիվանդությունների ախտորոշման նոր մեթոդներ, ինչպես նաեւ հոդային բարդությունների ժամանակակից բուժման արդյունավետ եղանակ։

Հաջորդ կարևոր ձեռքբերումը սինովեկտոմիկ վիրահատությունն է, երբ դեղորայք են ներարկում հոդի արյունահոսող մակերեսի մեջ, ինչի արդյունքում արյունահոսությությունը դադարում է: Այս մեթոդը նոր է ներդրվել արյունաբանական կենտրոնում և հենց այս մեթոդի շնորհիվ հեմոֆիլիայով հիվանդներից շատերը խուսափել են վիրահատությունից: «Իրականացվում է ծնկային հոդի սինովյալ թաղանթի այրումը` սինովեկտոմիան` քիմիական միջոցներով: Արդյունքում հիվանդները չեն արյունահոսում»,- ասաց Ս.Դաղբաշյանը` հավելելով, որ արդեն 47 հիվանդ օգտվել է տվյալ բուժումից:

Նա նաև նշեց, որ նախատեսում են առաջիկայում կենտրոնում ներդնել ճառագայթային սինովեկտոմիայի մեթոդը: Առողջապահության նախարարի հետ այդ հարցը քննարկել են և նրա հանձնարարությամբ արդեն իսկ կազմվել է 2016-2020թթ-ի հեմոֆոլիայի զարգացման ազգային ծրագիրը:

Հեմոֆիլիայով հիվանդների հայկական ասոցիացիայի նախագահ Տանյա Խաչատրյանն էլ հավելեց, որ իրենց հիմնական նպատակներից մեկը պրոֆիլակտիկ բուժման իրականացումն է, հետևաբար՝ հեմոֆիլիա ունեցողների շրջանում հաշմանդամության կանխարգելումը: Ըստ նրա` հեմոֆիլիա ունեցող ցանկացած հիվանդ տարվա մեջ ունենում է 30-35 տարբեր տիպի արյունահոսություն, դրանք լինում են մաշկային, ներքին արյունահոսություներ, հոդային արյունահոսություն: Եթե հիվանդը շաբաթական երկու անգամ ստանում է պրոֆիլակտիկ բուժում, ապա արյան մակարդման 8-րդ, 9-րդ գործոնները պահվում են նորմայի սահմաններում և արյունահոսություն տեղի չի ունենում: «Ցավոք սրտի պրոֆիլակտիկ բուժման բացակայության դեպքում մեր հիվանդների 80 տոկոսը մանկուց հաշմանդամ են դառնում, իսկ պրոֆիլակտիկ բուժման դեպքում կկանխարգելենք հաշմանդամությունը Հայաստանում»,- ասաց Տ.Խաչատրյանը:

Օրինակ` զարգացած երկրներում հեմոֆիլիան հաշմանդամություն չի համարվում, քանի որ այդ երեխաները ծնված օրվանից ստանում են 8-րդ, 9-րդ, 10-րդ արյան մակարդելիության անհրաժեշտ մակարդակը: Նրանք, ըստ ասոցիացիայի ղեկավարի, դառնում են հասարակության լիիրավ անդամ և այսօր խնդիրներից մեկն էլ այն է, որ Հայաստանում հեմոֆիլիայով հիվանդները նույնպես դառնան հասարակության լիարժեք անդամ: «Այդ պատճառով ակնկալում ենք Կառավարության և առողջապահության նախարարության աջակցությունը, որպեսզի մեր երկրում իրականացնենք պրոֆիլակտիկ բուժում: Պետության համար տնտեսապես շատ ավելի օգուտ է կանխել հաշմանդամությունը, կատարել պրոֆիլակտիկ բուժում, քան հետագայում առաջացած բարդությունների բուժման վրա ավելի մեծ գումարներ ծախսել»,- նշեց Տ.Խաչատրյանը:

Նշենք, որ 2005թ-ից Հայաստանում հեմոֆիլային հիվանդների բուժումն իրականացվում է պետպատվերի շրջանակներում:

Նախորդող հրապարակում`
Հեմոֆիլիայի միջազգային օրն է