Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հատվածներ Փինար Թրեմբլեյի՝  Al-Monitor-ում հրապարակված հոդվածից.

«Փետրվարի 15-ին վարչապետ Ահմեդ Դավութօղլուն հանդես էր եկել հուզից հայտարարությամբ. «Հայկական սփյուռքը թշնամի սփյուռք չէ, այն նույնպես մեր սփյուռքն է: Մենք փորձելու ենք կապ հաստատել նրանց հետ»: Սակայն մարտի 18-ին հայկական սփյուռքին ուղղված իր խոսքում Թուրքիայի նախագահ Ռեջեպ Թայիբ Էրդողանը նշել է. «Եկեք ուսումնասիրենք արխիվները: Մենք մասնագետներ ենք կցելու բոլոր փաստաթղթերը գնահատելու համար, բերեք ձեր փաստաթղթերը: Բարոյական չէ տարբեր երկրներ գնալ, գումարներ հատկացնել, հակաթուրքական քարոզչություն իրականացնելու նպատակով լոբիստական կառույցներ հաստատել»:

Հայկական սփյուռքը վերածվել է հայ-թուրքական հարաբերությունների քավության նոխազի: Հայոց ցեղասպանության հարյուրերորդ տարելիցի մոտենալուն զուգահեռ Թուրքիան շարունակում է իրարամերժ ազդակներ ուղարկել: Սակայն հենց սփյուռքի առկայությունը բարձրացնում է ամենաբարդ հարցը. ինչպես է 19-րդ դարի վերջում Անատոլիայում ապրող երկուս ու կես միլիոն հայերի թիվը հասել 60 հազարի: Թեեւ հայկական հարցի վերաբերյալ թուքական տեսակետները տարբեր են, կարծես թե Թուրքիայում միասնական կարծիք կա, որ հայկական սփյուռքն այժմ այնքան զորեղ է, որ կարող է ազդել Թուրքիայի միջազգային քաղաքականության վրա:

Armenian Weekly-ում լույս տեսած իր հոդվածում սյունակագիր Ռաֆֆի Պետրոսյանը ներկայացրել է «չար» հայկական սփյուռքի վերաբերյալ թուրքերի մոտ լայն տարածում ունեցող տեսակետը: Պետրոսյանը Al-Monitor-ին հայտնել է. «Էրդողանը, «Արդարություն եւ զարգացում» կուսակցությունը եւ ընդհանուր առմամբ թուրքական պետական կամ պետության կողմից վերահսկվող մամուլը սխալ ձեւով հայերին բաժանում են երեք խմբերի՝ լավ, վատ եւ աղքատ: Ստամբուլի հայկական փոքրիկ համայնքը դիտարկվում է որպես լավ՝ հնազանդ, համաձայնող եւ հեշտ կառավարվող: Սփյուռքը դիտարկվում է որպես վատ՝ ատելի թշնամի, որը տարված է ցեղասպանության ճանաչման եւ փոխհատուցման գաղափարով: Հայաստանի հայերը դիտարկվում են որպես աղքան՝ ամբողջությամբ հուսահատ, լիովին կախված Ռուսաստանից եւ սփյուռքի ֆինանսներից: Սակայն թուրքական պետությունը եւ Էրդողանը չեն կարողանում տեսնել, որ այս երեք խմբերը 1915 թվականից ի վեր կիսում են ընդհանուր ցավը եւ արդար հանգուցալուծման ընդհանուր նպատակը»:

Al-Monitor-ը հարցազրույցներ է անցկացրել ավելի քան 20 հայտնի հայ գիտնականների, լրագրողների, արվեստի գործիչների եւ հոգեւոր առաջնորդների հետ Ավստրալիայից, Միացյալ Թագավորությունից, Ֆրանսիայից, Կանադայից, Սիրիայից եւ Լիբանանից, ինչպես նաեւ Միացյալ Նահանգների տարբեր հատվածներից, եւ բոլորը միաձայն էին հայերի՝ Թուրքիայից ցեղասպանության պաշտոնական ճանաչում պահանջելու հարցում:

«Որեւէ մեկը չի կարող հերքել, որ ավելի քան 70 երկրներում սփռված բազմազան եւ վճռական հայկական սփյուռքը խորհրդանշում է գոյատեւում, այլ ոչ թե զոհի»: