Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հինգշաբթի երեկոյան` ժամը 19.00-ին, հայ և թուրք մարդկանց մի խիզախ խումբ հավաքվելու է Ստամբուլի Թաքսիմ հրապարակում՝ կազմակերպելու 1915թ-ին Օսմանյան Կայսրությունում հայերի ցեղասպանության զոհերի հիշատակի ոգեկոչման արարողությունը: Հայերի ցեղասպանությունը, որը հրեական Հոլոքոստի նախակարապետն է, սկսվել է ճիշտ 100 տարի առաջ, երբ թուրքական կառավարությունը Ստամբուլում ձեռնարկեց հայ մտավորականների ձերբակալումը՝ ազդարարելով հայ ժողովրդի բնաջնջման սկիզբը,- գրում է հեղինակավոր «The Independent» պարբերականը «Հայոց ցեղասպանություն. Զանգվածային կոտորածների մասին ճշմարտության շարունակական ժխտողականությունը նման քրեական ստի» խորագրով հոդվածում: 

Հոդվածագիրը նշում է, որ Հռոմի պապը արդեն զայրացրել է թուրքերին՝ 1915թ-ի դաժան կոտորածները անվանելով Ցեղասպանություն, որը մի ամբողջ ժողովրդի կանխամտածված ոչնչացման նախաձեռնություն էր:

«Թուրքիայի կառավորությունը, փառք Աստծո ոչ ամբողջ թուրք ժողովուրդը, շարունակում է դյուրագրգիռ և երեխայական մոտեցում ցուցաբերել ժխտել տեղի ունեցած պատմական փաստերը՝ պնդելով որ հայերը կանխամտածված չեն սպանվել, և «ցեղասպանություն» եզրույթը շրջանառության մեջ է դրվել Երկրորդ աշխարհամարտից հետո և հետևաբար չի կարող տարածվել հայերի կոտորածների վրա: Նման տրամաբանությամբ շարժվելիս Առաջին աշխարհամարտը չի կարող կոչվել Առաջին աշխարհամարտ, քանի որ նման անուն չի ստացել տվյալ ժամանակահատվածում»,- գրում է պարբերականը:

Պարբերականը ընդգծում է, որ Թուրքիայի՝ որպես եվրոպական և ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրի շարունակական ժխտողականությունը մարդկային դաժանությունների վերաբերյալ նման է քրեական ստի: Ավելի քան 100 հազար թուրքեր հայտնաբերել են, որ իրենց տատիկները կամ նախատատերը եղել են հայեր, որոնք ժամանակին գողացվել են, կամ բռնաբարվել Անատոլիայից սիրական անապատ տանող մահվան ճանապարհին: Եվ այսօր նույն թուրք պատմաբաններն են վերհանում այնպիսի վկայություններ, որոնք փաստում են Թալեաթ փաշայի՝ բնաջնջման հրամաններ տալու մասին:

Հոդվածագիրը նշում է, որ ցանկացած ոք, ով ընդդիմանում է թուրքական կառավարության ժխտողականությանը, ինչպես նախկինում շարունակվում քննադատության ենթարկվել:

«Արդեն 25 տարի ես շարունակում եմ անձնական նամակներ ստանալ թուրքերից՝ ցեղասպանության մասին իմ գրածների համար: Ամենինչ սկսվեց 1992թ-ին, երբ սիրիական անապատում իմ սեփական ձեռքերով ավազի միջից դուրս բերեցի սպանված հայերի ոսկորներ և գանգեր: Շատ քիչ թղթակիցներ հայտնեցին իրենց աջակցությունը իմ սկսած աշխատանքի գործին: Ես սկսեցի մտահոգվել, որ Թուրքիայի կառավարության կողմից ցեղասպանության ժխտումը նույնքան վտանգավոր է և Թուրքիայի և ցեղասպանության զոհերի հետնորդների համար: Ես հիշում եմ մի հայ տարեց կնոջ նկարագրությունն այն մասին, ով ականատես է եղել, թե ինչպես է թուրք ոստիկանը հայ երեխաներին շարել է իրար վրա և ողջ-ողջ այրել: Նրա մայրը նրան պատմել է, որ այրվող երեխաների ճիչը նմանվում էր դեպի դրախտ ուղևորվող նրանց հոգիների կանչին: Արդյոք այս կանանց նկարագրությունը չի՞ հիշեցնում է այն դաժանությունը, ինչն այսօր կատարվում է Թուրքիայի սահմանների երկայնքով «Իսլամական Պետության» կողմից: Ժխտողականությունը հղի է վտանգներով», - գրում է հոդվածագիրը:

«Մի պահ պատկերացնենք թե ի՞նչ տեղի կունենար, եթե գերմանական կառավարությունը 1939-45թթ-ի հրեաների կոտորածների ընդունման վերաբերյալ ցանկացած կոչ ընդուներ որպես «հրեական քարոզչություն» և «պատմության ու իրավունքի խեղաթյուրում»: Մինչդեռ թուրքական կառավարությունը նույն կերպ արձագանքեց, երբ նախորդ շաբաթ ԵՄ-ն կոչ արեց ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը»,- ընդգծում է «The Independent»-ը:

Պարբերականը հիշեցնում է, որ մինչ այս օրերին Թաքսիմ հրապարակում ծրագրվում է իրականացնել ցեղասպանության զոհերի հիշատակի ոգեկոչման փոքրիկ, սակայն խիզախ միջոցառում, նույն Ստամբուլում մեծ և հզոր Արևմուտքը թուրք ղեկավարների հետ պատրաստվում է նշել 1915թ-ին Գալիպոլիում թուրքական զորքերի փայլուն հաղթանակը դաշնակիցների նկատմամբ: Սակայն քանի՞սը նրանցից արդյոք կհիշեն, որ դաշնակիցների դեմ կռվող թուրքական զորքերի շարքում հերոսաբար մարտնչում էր հայազգի կապիտան Թորոսյան, ում հարազատ քույրը շատ շուտով դառնալու էր ցեղասպանության զոհերից մեկը:

«Հայերը պետք է ցուցակագրեն բոլոր այն խիզախ թուրքերին, ովքեր ցեղասպանության ժամանակ օգնել են հայերին: Ի վերջո եղել է գոնե մեկ նահանգապետ, մեկ ոստիկան, մեկ զինվորական կամ շարքային թուրք, ով, սեփական կյանքը վտանգելով, փրկել է հայերի Թուրքիայի պատմության ամենամութ ժամանակահատվածում: Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը ցավակցական ուղերձն է հղել հայերին, միաժամանակ շարունակելով ժխտել ցեղասպանության փաստը: Արդյո՞ք նա կունենա համարձակություն ստորագրելու այն գրքի վրա, որը նվիրված կլինի ցեղասպանության տարիներին հայերի կյանքեր փրկած թուրքերին՝ մարդկանց, ովքեր փորձել են փրկել իրենց ազգի պատիվը Թուրքիայի պատմության ամենաանփառունակ շրջանում», - եզրափակում է հոդվածագիրը: