Ձեր վստահելի աղբյուրը

Միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպություններից մեկը` «Լրագրողների պաշտպանության կոմիտեն» (Committee to Protect Journalists, CPJ) հրապարակել է առավել դաժան գրաքննությամբ աչքի ընկնող 10 երկրների ցուցակ, որտեղ լրագրողներին սպառնում են ազատազրկմամբ, սահմանափակում են նրանց կողմից համացանցի կիրառումը` լռել հարկադրելու նպատակով:

Ադրբեջանը սույն ցուցակում զբաղեցրել է 5-րդ հորիզոնականը: Ցուցակը կազմվել է` հիմնվելով տվյալ պետություններում խոսքի ազատության ճնշման մեթոդներից` ազատազրկումից, համացանցի կիրառման արգելումից մինչև բռնի օրենքներ ու լրագրողների հետապնդում, ուսումնասիրության արդյունքների վրա: Ցուցակը հրապարակվել է կազմակերպության կայքում:

Իշխանությունների կողմից ճնշումներն այն մեթոդն է, որը կիրառվում է նշված 10 երկրներից առնվազն 5-ում, այդ թվում` Ադրբեջանում, որտեղ խմբագրությունները ենթարկվում են ռեյդերի, խուզարկումների, գովազդատուները` ահաբեկման, իսկ իշխանությունների համար չմահավան լրագրողներին թմրանյութեր են նետում` նրանց դեմ քրեական գործ հարուցելու նպատակով:

«Ադրբեջանում տեղեկության հիմնական աղբյուրները հեռուստաընկերություններն են, որոնց տերն ու վերահսկողը պետությունն է կամ էլ իրավաբանորեն նրանց հետ կապված կառույցները: Միջազգային հեռարձակող ընկերությունները կամ մուտք չունեն երկիր կամ էլ վերջիններիս արբանյակային ալիքները խլացվում են: Իշխանությունները քննադատող տպագիր մամուլը ևս ենթարկվում է ճնշումների. նրանց տանջում են դատական քաշքշուկներով, վտարում են վարձակալած տարածքներից, արգելում են արտասահմանյան աղբյուրներից ֆինանսավորում ստանալ, իսկ գովազդատուներին հարկադրում են հրաժարվել գովազդներ զետեղելուց»,- ասված է հրապարակման մեջ:

Ինչպես նշվում է,  համացանցում հրապարակումների հեղինակներն ինքնագրաքննման պրակտիկա են անցնում` հուշելով օրենքի համաձայն զրպարտանքի դեպքում քրեական պատասխանատվություն կրելու մասին, ինչը ըստ օրենքի` նախատեսում է 6 ամիս ազատազրկում: Տեղեկատվական կայքերն ու համացանցային ԶԼՄ-ները կարող են ամեն պահ արգելափակվել` իշխանությունների ցանկության դեպքում:

«Առնվազն 10 լրագրող ու բլոգեր, այդ թվում` բազում մրցանակների դափնեկիր, լրագրող Խադիջա Իսմայիլովան, փակված են ադրբեջանական բանտերում: Իշխանությունների քննադատող մի քանի լրագրող փախել է երկրից 2014-ին, իսկ ովքեր մնացել են, ենթարկվել են հարձակումների և ահաբեկումների, նրանց արգելել են երկրից դուրս գալ կամ էլ նրանց դեմ կեղծ մեղադրանքների հիման վրա քրեական գործեր են հարուցվել»,- նշված է հրապարակման մեջ:

Ցուցակի հեղինակները նշում են «Լրագրողների ազատության և անվտանգության ինստիտուտի» տնօրեն Էմին Հուսեյնովի անունը, որը հարկադրված էր ապաստան փնտրել Բաքվում Շվեյցարիայի դեսպանատանը 2014-ի օգոստոսին, քանի որ Ադրբեջանի իշխանությունները խուզարկում էին անցկացրել վերջինիս գրասենյակում, առգրավել էին բոլոր փաստաթղթերը և փակել էին տարածքը:

«Տեղական ԶԼՄ-ներին սատարող մի շարք միջազգային ՀԿ-ներ ևս ստիպված էին Ադրբեջանում դադարեցնել աշխատանքներն այն բանից հետո, երբ իշխանությունները մեղադրել են նրանց հարկերից խուսափելու հարցում, խուզարկում են անցկացրել նրանց գրասենյակներում, սառեցրել են բանկային հաշիվները: Այդ կազմակերպությունների աշխատակիցներն ու նրանց ընտանիքի անդամները հետապնդման են ենթարկվել պետական կառույցների կողմից»,-ասված է հրապարակման մեջ:

Կազմակերպությունը նշում է, որ բանտարկությամբ սպառնալը լրագրողներին ահաբեկելու ու ճնշելու առավել արդյունավետ միջոցն է: Դաժան գրաքննությամբ աչքի ընկնող 10 երկրներից 7-ը` Էրիթրեան, Եթովպիան, Ադրբեջանը, Վիետնամը, Իրանը, Չինաստանն ու Բիրման, համալրում են լրագրողների «գլխավոր բանտարկողների» համաշխարհային ցուցակի առաջին տասը տեղերը` ըստ սույն կազմակերպության` ամեն տարի հրապարակվող, ազատազրկված լրագրողների ցուցակի:

Նյութեր թեմայի շուրջ՝
Ադրբեջանը մահվան երկիր է. թուրք ակտիվիստ
«Լրագրողներ առանց սահմանների». Ադրբեջանը զբաղեցրել է 162-րդ տեղը 180 երկրների ԶԼՄ-ների ազատության ինդեքսում
Ադրբեջանում մեկնարկել է արշավ՝ ի պաշտպանություն ձերբակալված իրավապաշտպան Լեյլա Յունուսի