ԼՂՀ ԱԺ ընտրություններ. մեկնաբանում են քաղաքագետները
«Ընտրություններից տպավորությունները դրական են: Միայն այն, որ Արցախում արդեն 6-րդ անգամ տեղի են ունենում ԱԺ ընտրություններ, ինքին շատ կարևոր իրողություն է, մանավանդ այն պարագայում, երբ համեմատություն է անցկացվում հարևան Ադրբեջանում տիրող իրավիճակի հետ: Ներքաղաքական տեսանկյունից, կարծում եմ, ամենաճիշտ գնահատականը տվել է այսպես կոչված կառուցողական ընդդիմության` «Շարժում-88» կուսակցության ղեկավար Վիտալի Բալասանյանը, ով նշել է, որ այս ընտրությունները աննախադեպ են, և նախորդ ընտրությունների համեմատ կատարվել է մեկ քայլ առաջ: Արցախի այլ ընդդիմադիր և անկախ գործիչները նույնպես փաստել են այդ հանգամանքը»,- մեկնաբանելուվ նախօրեին ԼՂՀ-ում կայացած խորհրդարանական ընտրությունները`panorama.am-ի հետ զրույցում նման տեսակետ հայտնեց քաղաքագետ Սերգեյ Մինասյանը:
Ինչ վերաբերում է ներքաղաքական գործընթացների վրա ընտրությունների հնարավոր ազդեցությանը, ապա քաղաքագետի, համոզմամբ Արցախում ներքաղաքական պատկերը լուրջ փոփոխություններ չի կրի:
«Որքանով, որ ես տեղյակ եմ, նախնական տվյալների համաձայն իր դիրքերը բավական բարելավել է «Դաշնակցությունը»` ստանալով 7 մանդատ: Նույնքան տեղ Արցախի օրենսդիր մարմնում ստացել է նաև ԱԺ ներկայիս նախագահ Աշոտ Ղուլյանի` Արցախի Ժողովրդավարական կուսակցությունը: Ինչպես և սպասվում էր ընտրություններում առաջատարը «Ազատ հայրենիք» կուսակցությունն է, որը ղեկավարում է ԼՂՀ վարչապետ Արայիկ Հարությունյանը: Երկու տեղ ստացել է «Շարժում-88» կուսակցությունը: Այս պահին դեռևս հստակ չէ, թե արդյո՞ք խորհրդարան անցնում է ընդդիմադիր «Ազգային վերածնունդ» կուսակցությունը, որը ղեկավարում է Հայկ Խանումյանը: Այս արդյունքներով, կարուծում եմ, ԼՂՀ-ում կպահպանվի կոալիցիոն կառավարման ֆորմատը»,- ասաց Սերգեյ Մինասյանը:
Մեր զրուցակիցը առանձահատուկ կարևորեց ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահների` ընտրությունների վերաբերյալ հայտարարությունը, որում համանախագահները փաստացի ընդունում են արցախահայության` ընտրությունների միջոցով իր գործադիր և օրենսդիր կառույցները ձևավորելու իրավունքը:
«Համանախագահները փաստացի ընդունում են ընտրությունների միջոցով իր իշխանական կառույցները ձևավորելու արցախահայության իրավունքը: Բացի դրանից պետք չէ մոռանալ, որ Մինսկի խմբի մանդատը ներառում է նաև ԼՂՀ իշխանություների հետ համագործակցությունը: Մյուս կողմից` հասկանալի է, թե ինչու, օրինակ` Մինսկի խումբը, ԵՄ-ն կամ այլ երրորդ երկրներ մշտապես շեշտում են, որ այս ընտրությունները պետք է որևէ ազդեցություն չունենան բանակցությունների արդյունքի վրա: Փաստացի ստացվում է որ այս գործընթացի արդյունքում հայկական կողմը միակողմանի առավելություն է ստանում: Կարծում եմ, այս ամենը օբյեկտիվ պատմական զարգացման բաղկացուցիչ մասն է և գործնականում անխուսափելի է: Անկախ ընտրությունները ճանաչելու կամ չճանաչելու ցանկությունից, յուրաքանչյուր ընտրություն քաղաքական և իրավական տեսանկյունից ամրացնում է ԼՂՀ դիրքերը, ինչը ուշ թե շուտ իր ազդեցությունը կունենա բանակցային գործընթացի վրա: Ելնելով այն հանգամանքից, որ այդ առավելությունը միակողմանի է, միջազգային հանրությունը այդքան էլ «ուրախ» չէ այս իրողությամբ: Իրական պատկերը սակայն բոլորովին այլ է: Վերջիվերջո 20 տարի չէին ճանաչում նաև ընտրություններ անցկացնելու Արցախի իրավունքը: Այժմ արդեն դա ճանաչում են և, կարծում եմ, որ կգա այն ժամանակը, երբ կճանաչվեն նաև ընտրությունների իրավական և քաղաքական ձևաչափերը»,- նշեց Սերգեյ Մինասյանը:
Քաղաքագետ Տիգրան Աբրահամյանի խոսքերով, վերջին երկու տասնամյակների ընթացքում Արցախում քաղաքական լավ մշակույթ է ձևավորվել, ինչը հնարավորություն է տալիս քաղաքական առումով հսկայական նշանակություն ունեցող գործընթացները բավականին սահուն անցկացնել:
«Կարևոր է, որ ընտրությունների որակական բարձր մակարդակի մասին դրական գնահատականներ հնչեցնում են նաև միջազգային դիտորդները. անհնար է չտեսնել առաջընթացը, ինչը ընտրությունից ընտրություն առավել ընդգծված է դառնում»,- նշեց Տ. Աբրահամյանը:
Հարցին, թե ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներն իրենց հայտարարությունում նշել են, որ «Հակամարտության համապարփակ կարգավորման գործում մենք ճանաչում ենք Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի դերն իր ապագան որոշելու հարցում», քաղաքագետը նշեց. «Բանակցային գործընթացի այս փուլում դժվար էր համանախագահներից այլ սահմանում ակնկալել, սակայն դրա հետ մեկտեղ համանախագահները շեշտել են, որ «ճանաչում են Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի դերն իր ապագան որոշելու հարցում», ինչն չափազանց կարևոր է»:
«Ձեռք բերվածով չպետք է բավարարվել, պետք է անընդհատ կատարելագործել, առավել ճկուն դարձնել ընտրական մեխանիզմները, իսկ կազմակերպչական հարցերում պահպանել բարձր մակարդակը:
Ցանկանում եմ շեշտել, որ որակական առումով բարձր չափանիշների ընտրությունների կազմակերպումը նախևառաջ անհրաժեշտ է արցախցուն, քանի որ միայն սեփական քվեով ու իր ձևավորած իշխանությունների միջոցով կարելի է հասնել այն տեսլականին, որը յուրաքանչյուր հայի մեծագույն ցանկությունն է»,- հավելեց Տ. Աբրահամյանը: