Ադրբեջանին չի հաջողվում կարգավորել արժութային շուկան. ԿԲ պահուստները շարունակում են նվազել
Ադրբեջանի Կենտրոնական բանկի հրապարակած ամենամսյա հաշվետվության համաձայն մայիսի սկզբին ԿԲ արժութային պահուստները կազմել են 8.3 մլրդ դոլար: Ընդհանուր առմամբ 2015թ-ին առաջին քառամսյակում ԿԲ-ի արժութային պաշարները նվազել են 5.37 մլրդ դոլարով:
Վերջին ամիսներին Ադրբեջանի ԿԲ-ի արժույթային պաշարները նվազման պրոցեսը դարձել է օրինաչափ երևույթ: Պահուստների ծավալները սկսվեցին նվազել նախորդ տարվա սեպտեմբերից, ինչը անմիջապես կապված էր նավթի գների անկման հետ: Նավթադոլարների նվազող հոսքերը պատճառ դարձան, որպեսզի ԿԲ-ն ինտերվենցիաների միջոցով միջամտի արժութային շուկայում:
2014թ-ին ընթացքում պահուստները նվազել են մոտ 3%-ով և դեկտեմբերի 31-ի դրությամբ կազմել 13.8 մլրդ դոլար: Պատկերը միանգամայն այլ է այս տարի՝ 4 ամիսների ընթացքում պահուստները նվազել են 40%-ով, ընդ որում միջոցների մսխելու պրոցեսը ոչ մի կերպ չի դանդաղում:
Կենտրոնական բանկի արժույթային պահուստների նվազման պատճառը փոխարժեքային քաղաքականությունն է, որը շարունակում է ինտերվենցիաների միջոցով կայուն պահել մանաթի փոխարժեքը: Չնայած այն հանգամանքին, որ ապրիլի սկզբին ԿԲ նախագահ Էլման Ռուստամովը հայտարարեց ամբողջությամբ լողացող քաղաքականությանն անցնելու մտադրության մասին, այնուամենայնիվ ԿԲ-ի հաշվետվությունները վկայում են, որ ադրբեջանական մանաթի փոխարժեքը պահելը շարունակում է չափազանց թանկ արժենալ ԿԲ-ի վրա (ամսական 1 մլրդ դոլարից ոչ պակաս):
Հետաքրքրականն այն է, որ լողացող փոխարժեքային քաղաքականության անցումը չափազանց ցնցումային է թվում Ադրբեջանի ԿԲ-ի համար, հակառակ պարագայում արդեն իսկ քայլեր կարվեին մանաթի դանդաղ արժեզրկման ուղղությամբ: Ըստ ամենայնի ԿԲ-ն շարունակելու է ինտերվենցիա կատարելու միջոցով պահպանել մանաթի փոխարժեքը՝ հույս ունենալով նավթի գների բարձրացման միջոցով վերականգնել կորսված պահուստները: Հարկ է նշել, որ այս տեմպերով իններվենցիաներ կատարելու պարագայում տարեվերջին ԿԲ-ի պահուստները ամբողջովին կփոշիանան, եթե նավթի գները չհասնեն գոնե բյուջեով հաշվարկված մակարդակի(90 դոլար), իսկ նավթային շուկան առայժմ կայունանալու միտում չիդրսևորում: Եթե հաշվի առնենք, որ Իրանի «միջուկայի ծրագրի» շուրջ վերջնական համաձայնությունից հետո վերջինս նախատեսում է նավթային շուկայում վերականգնել իր նախկին դիրքերը և կրկնակի ավելացնել արդյունահանման ծավալները, ապա այս պարագայում նավթի գների բարձրացման հավանականությունը էլ ավելի է փոքրանում:
Հակոբ Սաֆարյան, տնտեսագետ