Ձեր վստահելի աղբյուրը

Եգիպտական դատարանը մայիսի 16-ին նախկին նախագահ Մուհամմադ Մուրսիին մահապատժի ենթարկելու վճիռ կայացրեց:
Նման հանգուցալուծում չէր կարող լինել, եթե Եգիպտոսում չլիներ ազդեցիկ դիրքեր ունեցող զինվորականությունը: Դեռևս մինչև ձերբակալությունը, 2013 թ. հունիսին, երբ ամբողջ Եգիպտոսում զանգվածային բողոքի ակցիաներ էին, Մուհամմադ Մուրսիին հարցրեցին, թե «Արդյո՞ք նա վստահում է եգիպտական բանակին և զինվորականներից վտանգ չի՞ սպասում»: Մուրսի պատասխանը հետևյալն էր. «Անկասկած, բանակը զբաղված է ներքին խնդիրներով»:

Մուհամմադ Մուրսին թերագնահատեց եգիպտական զինվորականությանն ու զինված ուժերի ղեկավարությանը, և մի քանի օր անց Եգիպտոսի պաշտպանության նախարար Աբդ ալ-Ֆաթահ աս-Սիսիի հրամանով Մուրսին ձերբակալվեց:

Եգիպտոսում զինվորականությունն ավանդապես ունեցել է ուժեղ դիրքեր՝ իր ազդեցությունն ունենալով երկրի քաղաքական, տնտեսական ու սոցիալական ոլորտներում: Եգիպտական բանակի ղեկավարությունը, բավական զուսպ դիրքորոշում որդեգրելով դեռևս նախագահ Հոսնի Մուբարաքի դեմ ժողովրդական ցույցերի ժամանակ, պահպանեց ինչպես իր արտոնյալ կարգավիճակը, այնպես էլ իր հավատարմությունն այն միջազգային պարտավորություններին, որոնց հետևում էր նախկին վարչակարգը:

Եգիպտոսը համարվում է արաբական աշխարհի առանցքային երկրներից և տարածաշրջանում կայունության պահպանման կարևորագույն երաշխավորներից մեկը: Այս համատեքստում ակնհայտ էր նաև արտաքին ուժերի միջամտությունը Եգիպտոսում ընթացող գործընթացներին:

2012 թ. հունիսին իշխանության եկած իսլամական արմատական «Մուսուլման եղբայրներ» կազմակերպությունն ու վերջինիս ներկայացնող Մուրսին, փորձեցին վերականգնել Եգիպտոսի երբեմնի տարածաշրջանային ազդեցիկ դերակատարի դիրքերը, որոնք ստվերվել էին «Արաբական գարնան» հետևանքով մուսուլմանական երկրներում սկսված փոփոխությունների հետևանքով:

Նոր նախագահ Մուհամմադ Մուրսիի կողմից քայլեր ձեռնարկվեցին ներքին և արտաքին քաղաքականության ոլորտում, սակայն պետականաշինության ասպարեզում փորձի բացակայությունը զգացնել տվեց իրեն: Այդ քայլերից մեկն էլ ուղղված էր եգիպտական զինվորականության դեմ: 2012 թ. օգոստոսի 12-ին Մուրսին աշխատանքից ազատեց ամբողջ ռազմական վերնախավը, երկրի պաշտպանության նախարար և Զինված ուժերի բարձրագույն խորհրդի ղեկավար Հուսեյն Թանթաուիի գլխավորությամբ` կենտրոնացնելով երկրի ողջ իշխանությունն իր ձեռքերում:

Հեղափոխությունից հետո Եգիպտոսում նկատվող լուրջ քաղաքական ցնցումները իշխանության ղեկին գտնվող իսլամականների քաղաքական փորձի բացակայության արգասիքն էր, որից շտապեցին օգտվել զինվորականները՝ 2013 թ. հուլիսի 3-ին հեռացնելով Մուրսիին նախագահի պաշտոնից:

Ձերբակալությունից հետո մոտ 23 ամիս Մուհամմադ Մուրսին անցկացրեց բանտում՝ սպասելով դատարանի վճռին, որն էլ 2015 թ. մայիսի 16-ին կայացրեց մահապատժի ենթարկելու վճիռը: Եթե դատարանի վճիռն ի կատար ածվի, ապա Սադամ Հուսեյնի մահապատժից հետո (2006 թ.) Մուհամմադ Մուրսին, ընտրված լինելով ազատ ընտրությունների միջոցով, կդառնա պաշտոնից հեռացված առաջին նախագահը, ով մահապատժի կենթարկվի: Մուրսին պարտվեց եգիպտոսի զինվորականներին, որոնց աներեր դիրքերը փարավոնների երկրում դեռևս պահպանվում են:

Արաբագետ՝ Սարգիս Գրիգորյան