Ձեր վստահելի աղբյուրը

Նարինե, Սոնա, Անահիտ, Աշխեն…այս կանանց մի քանի բան է միավորում: Նրանք հաշմանդամություն ունեն, ապրում են Եղեգնաձորում, չեն դադարում սիրել կյանքը, չեն դժգոհում, աշխատում են, արարում են…

Աշխեն Մարգարյանին Panorama.am-ի ընթերցողները ծանոթ են: Ուժեղ կամքի, պայքարի արդյունքում այդ տարածքում ամեն օր մի քանի՝ մեկը մեկից գեղեցիկ տորթ է պատրաստվում: Տիկին Աշխենը ամեն աշխատանքի մասին առանձին հրճվանքով է խոսում, նորանոր ծրագրեր է մշակում, որոնց նպատակը հաշմանդամություն ունեցողներին աշխատանքով ապահովելն է:

«Շատ դժվար պահեր են եղել իմ կյանքում, նույնիսկ ինքնասպանության փորձեր եմ արել, ես միայնակ էի զգում: Բայց ես մի օր որոշեցի, որ ուզում եմ ապրել, ուժեղ եմ, ասացի՝ ինձ բերեք մարգարին, շաքարավազ, ալյուր… Առաջին անգամ այս ապրանքները մոտակա խանութից նիսյա առանք, հիմա փառք աստծո, ապրում եմ, ուրիշներին օգնում, աշխատատեղ ստեղծում: Վայոց Ձորում շատերն են ինձ ճանաչում, իրենց ուրախ առիթների կարևոր բանը՝ տորթը ինձ վստահում, հետո էլ գոհ մնում»,-ասում է տիկին Աշխենը:


Հիշում է, որ չիմացած բանը մի քանի վարպետներից հարցրել է, թաքցրել են, «թե մենք փող ենք տվել սովորել, ինչի պիտի քեզ ասենք»: Ասում է, վարպետության վերաբերյոլ ոչ մի գաղտնիք ինքը չունի, հարցնողին պատասխանում է, չիմացողին՝ սովորեցնում:

Սայլակով տեղաշարժվող այս կինը միայն ձեռնարկատիրական գործունեությամբ չի սահմանփակվում, հասարակական գործունեություն էլ է ծավալում, ինքնուս տորթ թխողն ուսանողներ էլ ունի:

76-ամյա Սոնա Մաթևոսյանը քայլել չի կարողանում 2 տարեկանից` մանկական պարալիչից հետո: Նա ամեն ինչ անում է անվասայլակին նստած:

«Հայրս մեկնեց պատերազմ, չվերադարձավ: Ապրեցի ինքնուրույն, այպես ասենք: Դպրոց չեմ գնացել, բայց հիմա կարդում եմ, գրում եմ հայերեն էլ, ռուսերեն էլ: Հետո ինքնուս դերձակուհի դարձա, ոչ ոք ինձ ոչինչ չի սովորեցրել: Նույնն էլ ասեղանագործությունը, Աստված ինձ մի բան է նվիրել, ես մի քիչ շուտ ու մի քիչ լավ եմ ամեն ինչ պատկերացնում: Եթե Եղեգնաձորից դուք ինչ-որ մեկին ճանաչում եք, կարող եք հարցնել, նրանց մայրերը միշտ էլ ասել են՝ Սոնիկը Եղեգնաձորի լավագույն դերձակուհին էր: Ես 18 տարեկան էի, եղբայրս ամուսնացավ, պատկերացնում եք, հարսնացուի շորը ես եմ կարել»,-Panorama.am-ին պատմում է տիկին Սոնիկը:

Հիմա էլ դերձակությամբ չի զբաղվում, ասեղնագործում է սփռոցների վրա, նվիրում բարեկամներին: Մենակ է ապրում, բայց քիչ է միայնակ լինում, քրոջ, եղբոր երեխաների, ընկերուհիների ուշադրության կենտրոնում է:

Լավ ձայն էլ ունի: Հիշում է, որ մի անգամ Երևանում մրցույթի է մասնակցել: Ձայնը շատ են հավանել, հարցրել են՝ ինչ եք ուզում: Անկեղծ է եղել, մի պատշգամբ կառուցելու թույլտվություն է խնդրել: Թողել են, հիմա պատշգամբը կնոջը դրսի աշխարհի հետ կապող հիմնական միջոցն է: Այստեղ ծաղկանոց է սարքել. «Էսօր արդեն 6-7 անգամ շշով ջուր եմ տարել, լցրել ծաղիկների վրա, շոգից կուչ էին եկել»:

Ուլունքագործություն, հելյունագործություն էլ գիտի, բայց մեծանալու հետ ձեռքերը սկսել են դողալ, դժվարանում է:

Պատմում է, որ 72-ամյակը նշելու համար մի սփռոց էր ասեղնագործել: Բայց մինչև իր ծնունդը՝ բարեկամներից մեկի զինվոր որդու տարեդարձն իր տանը նշեցին. «Ես էդ սփռոցն առաջին անգամ փռեցի սեղանին, ես ավելի շատ ուրախացա: Գիտեք, ես ուրախ եմ, գոհ եմ, եթե ինչ-որ մեկն ինձ մոտ կյանքից դժգոհում է, ես ասում եմ՝ ինձանից ամաչի»:

54-ամյա Անահիտ Դովլաթյանն էլ հենաշարժողական ապարատի խնդիրներ ունի, դժվարությամբ է քայլում: Նա աշխատում է, հաշվապահ է, ազատ ժամերին էլ տիկնիկներ է պատրաստում, որոնք արդեն հասցրել են ներկայացվել Վայոց Ձորում կազմակերպված մի քանի ցուցահանդեսներում: Ոչ ոքից չի սովորել, իր երևակայության արգասիք են՝ հայկական տարազներով, բնավորության որոշ գծերով:

Առաջին անգամ ձեռագործ տիկնիկները ներկայացվեցին Մալիշկա գյուղում կազմակերպված ցուցահանդեսի ժամանակ, դրանցից մի քանիսը վաճառվեցին:


«Դրանից մեկ շաբաթ հետո Վայոց Ձորում բերքի տոնն էին նշում, արդեն մարզպետարանից առաջարկ ստացա՝ տիկնիկները ներկայացնելու: Հիմա պատրաստած տիկնիկների կեսից շատը վաճառվել է»,-ասաց Անահիտը, նեղվելով, որ հիմա չի հասցնում շատ ժամանակ տրամադրել տիկնիկագործությանը:

Նարինե Մովսիսյանն էլ լավ նկարում է: Հիմա դժվարանում է նկարչության համար անհրաժեշտ նյութերը գնել: Հիմա պոլիմերային կավն է ձեռքի տակ, դրանք դառնում են տարատեսակ զարդեր: Աշխատանքները նվիրում է, ցուցահանդեսների ժամանակ վաճառում: Հենակով քայլող աղջնակը նեղվում է փողոցի անհարմարություններից, ինքը կարողանում է քայլել, բայց սայլակով շարժվողներն ի˚նչ անեն:

«Խարիսխ» ՀԿ նախագահ Սուսանա Իսագուլյանը շրջել է հանրապետության բոլոր մարզերում, բացի Տավուշից, հանդիպել հաշմանդամություն ունեցող մարդկանց, նրանց շարքերում հայտնաբերել ստեղծագործող, աշխատող, եռանդով լի մի քանի տասնյակ մարդկանց:

Երեք հոգանոց թիմով տիկին Սուսանան նրանց մասին ֆիլմեր է նկարահանել, որոնք հեռարձակվում են հեռուստաընկերություններից մեկով:

«Ցավոք, Տավուշը դուրս մնաց, ֆինանսավորում չկար: Գտանք 32 մարդ, որոնց մասին ֆիլմեր նկարեցինք: Հաշմանդամություն ունեցողների մասին մի հաղորդում չկա: Սպասում են, թե երբ է դեկտեմբերի 3-ը գալու , որ մի աղավաղված բան ցույց տան, կամ չէ»,-Panorama.am-ին ասաց ՀԿ տնօրենը:

Վերջերս էլ կազմակերպության նախագահը Սիսիանում համահայկական ծաղկի տոն էր կազմակերպել, որին մասնակցելու հրավեր ստացել էին մարզերում ու Արցախում ապրող հաշմանդամություն ունեցող մարդիկ:

«Նրանց համար իսկական տոն եղավ, ցավոք, երկու մարզից չկարողացան գալ, Արագածոտնի մարզի ղեկավարությունը հրաժարվեց ֆինանսավորել, Գեղարքունիքում ապրողներն էլ իրենք են հրաժարվել»: Ասում է՝ իրոք տոնը ստացվել է, մտադիր է այն ամենաամյա դարձնել: