Ձեր վստահելի աղբյուրը

Թուրքագետ Գևորգ Պետրոսյանն այսօր կայացած ասուլիսի ժամանակ անդրադառնալով Ստամբուլի Թուզլա թաղամասում գտնվող «Քամպ Արմեն» անունով հայտնի հայկական որբանոցի շուրջ ստեղծված իրավիճակին, նշել է, որ խնդիրն խիստ խորհրդանշանական նշանակություն ունի հայերի համար և ուղիղ կապ ունի Հայոց ցեղասպանության պատմության հետ:

Ըստ թուրքագետի` հենց սա է պատճառը, որ որբանոցը մշտապես եղել է պետության թիրախը:

«Բնական է, որ Ստամբուլում բնակվող հայերն ամեն կերպ փորձում են հետ բերել «Քամպ Արմենը»,- նշել է Գևորգ Պետրոսյանը` հավելելով, որ ավելի վաղ հայտարարություն էր եղել, որ այն հանձնվել է հայերին, սակայն փաստն այն է, որ սեփականության վկայականը չի տրվել հայերին:

«Թուրքական իշխանությունները փորձեցին ընտրությունների նախաշեմին «Քամպ Արմենի» դեպքն օգտագործել քարոզչության ժամանակ, սակայն ապարդյուն: Պայքարը շարունակվելու է, և լավատեսություն ունեմ, որ հաղթանակով է պսակվելու այն»,- ասել է Գևորգ Պետրոսյան:

Խնդրի առնչությամբ panorama.am-ը զրուցել է թուրքագետ Աստղիկ Իգիթյանի հետ:

Վերջինս խոսքերով` Քամփ Արմենը ժամանակին պատկանել է Ստամբուլի Գեդիկփաշայի հայկական բողոքական եկեղեցու և դպրոցի հիմնադրամին: 1960-ական թթ. Գեդիկփաշայի դպրոցում սովորող որբ և աղքատ երեխաների համար գնվել է այս տարածքը և այստեղ հենց երեխաների ձեռքով կառուցվել է ճամբարը: Ճամբարի շինարարությունը տևել է շուրջ 5 տարի և կառուցվել է նվիրատվությունների շնորհիվ:

«Սակայն հետագայում ճամբարը խլվել է հայկական հիմնադրամի ձեռքից: Բանն այն է, որ մինչև 1936 թ Թուրքիայում բոլորը կարող էին անշարժ գույք գնել , 1936-ից հետո նոր օրենքով օտարազգիներին պատկանող հիմնադրամները անշարժ գույք չէին կարող ձեռք բերել, սակայն ազգային փոքրամասնությունները օտարազգի չհամարվեցին և շարունակեցին գնել անշարժ գույք: Այդ ժամանակ էլ հենց հայկական հիմնադրամը գնեց «Արմեն» ճամբարը: 1970-ական թթ Հունաստանի հետ հակամարտության շրջանում թուրքական կառավարությունն ազգային փոքրամասնություններին հարցում հատուկ, կոշտ քաղաքականություն որդեգրեց: Ազգային փոքրամասնություններն սկսեցին դիտարկվել որպես օտարազգի: Արդյունքում` 1936 թ հետո գնված գոյքը բռնագրավվեց ազգային փորքամասնություններից և տրվեց տարածքի առաջին տերերին: Այդ ճակատագրին արժանացավ նաև «Արմեն» ճամբարը»,- ասաց Աստղիկ Իգիթյանը:

Մեր զրուցակցի խոսքերով` չնայած նրան, որ հայ համայնքի` ճամբարը վերադարձնելու տասնյակ տարիների պայքարը շարունակում էր անարդյունք մնալ և շատերը առհասարակ դրա մասին չգիտեին, ամիսներ առաջ լուրեր տարածվեցին, որ այն ապամոնտաժելու են:

«Նույնիսկ հասցրեցին քանդել ճամբարի մեկ երրորդ: Դա կարծես «արթնացրեց» արդարության համար պայքարող շատ մարդկանց: Նրանք շտապեցին Թուզլա, «գրավեցին» ճամբարը ու առ այսօր այնտեղ իրականացնում են 24 ժամյա հերթապահություն` պահանջելով վերադարձնել ճամբարը համայնքին: Չնայած նրան, որ բողոքի ակցիայի հիմնական իրականացնողը Ստամբուլում գործող հայկական «Նոր Զարթօնք» նախաձեռնությունն է, սակայն այսօր ճամբարում կարելի է տեսնել մեծ թվով այլազգիներ, թուրքական, քրդական Հ/Կ-ների ներկայացուցիչներ ու առհասարակ մեծ թվով սրտացավ մարդկանց»,- նշեց թուրքագետը:

«Մեկ ամիս առաջ Թուրքիայում անցկացվեցին խորհրդարանական ընտրություններ, և նախընտրական շրջանում ճամբարի վերադարձի հարցը , ցավոք, որոշների կողմից դարձավ քաղաքական շահարկման առարկա: Մասնավորապես իշխանական կուսակցությունը ներկայացնող հայազգի թեկնածու Մարգար Եսայանը հայտարարեց թե ճամբարի ներկայիս սեփականատերը պատրաստվում է մոտ օրերս նվիրաբերել ճամբարը հայ համայնքին: Այս հայտարարությունը մեծ արձագանք գտավ թուրքական ու հայկական մամուլում , շատերը գրեցին, որ հարցը լուծվել է, ճամբարը վերադարձվել է: Սակայն փաստացի ոչ մի քայլ չարվեց, ու խոստումը փաստաթուղթ չդարձավ: Ցավոք այդ հայտարարությունից անցել է արդեն մեկ ամիս , այսօր ճամբարում անցկացվող դիմադրության 64-րդ օրն է արդեն, սակայն դեռևս ոչ մի առաջընթաց չկա: «Նոր Զարթոնք»-ը պարբերաբար հանդես է գալիս հայտարարություններով, անցկացնում է բողոքի քայլերթներ: Այս ամենը արվում է խնդիրը օրակարգում պահելու համար: Այս տեսակետից «Նոր Զարթոնքը» հսկայական աշխատանք է անում»,- հավելեց բանախոսը:

Վերջինիս խոսքերով`իրավական ճանապարհով հարցի լուծումը Թուրքիայում գրեթե անհնար է: Չնայած դրան`Ստամբուլի Մարդու Իրավունքների կազմակերպությունը , փորձում է եվրոպական կառույցների միջոցով հարցի լուծումը ստանալ:

«Ներկայումս թերևս ճամբարը հետ ստանալու ամենահավանական ճանապարհը դա նվիրատվությունն է: Բայց ճամբարի ներկայիս սեփականատերը չի պատրաստվում առանց որևէ փոխհատուցման պարզապես նվիրել միլիոնավոր դոլարներ արժողությամբ տարածքը ու կառույցը: Մարգար Եսայանի հայտարարությունից հետո կային խոսակցություններ, որ թուրքական իշխանությունները գումար խոստացել են սեփականատիրոջը ճամբարը նվիրաբերելու դիմաց: Սակայն կարծես թե համաձայնության չեն գալիս ու դրա համար այս անորոշությունը շարունակվում է:

Ես ինքս կարծում եմ, որ հայ համայնքը, ինչքան էլ որ դժվար լինի, պետք է ջանա ճամբարը հետ ստանալ իրավական, դատական ճանապարհով, որպեսզի «Արմեն» ճամբարը դառնա նախադեպ ապօրինաբար հայկական համայնքի ձեռքից խլված մնացած գույքը հետ ստանալու համար: Իսկ թուրքական իշխանությունների «նվիրատվության» նպատակն էլ հենց հարցը իրավական հարթություն չտեղափոխելն է: Անկախ նրանից, թե ինչ լուծում կստանա այս հարցը` «Արմեն» ճամբարի «ըմբոստությունը» կարևոր իրադարձություն էր Ստամբուլի հայ համայնքի կյանքում: Տարիներ հետո առաջին անգամ վերջապես Ստամբուլի հայերը կոտրելով վախի մթնոլորտը դուրս եկան փողոց իրենց պահանջելով հետ վերադաձնել այն ինչ իրենց է պատկանում: Սա շատ կարևոր երևույթ է»,- եզրափակեց Ա. Իգիթյանը: