Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ավանի հոգեբուժական կլինիկայում դեռևս 2013-ին հարկադիր բուժման ենթարկված Ժուլետա Ամարիկյանի գործը նոր շրջադարձ է ստանում. Ամարիկյանի փաստաբան, Փաստաբանների պալատի անդամ Տիգրան Հայրապետյանի դեմ քրեական գործ է հարուցվել:

Ամարիկյանը, հիշեցնենք, այն կինն էր, որի հարազատները և հատկապես եղբայրը, ցանկանում էին տիրանալ մեծահասակ կնոջ գույքին և նրանից ազատվելու համար Ամարիկյանին տեղափոխել էին Ավան հոգեբուժական կլինիկա, որտեղ 28 օր շարունակ ենթարկել էին հարկադիր բուժման:

«Դատարանի վճռով հաստատվեց, որ Ամարիկյանին անհիմն են տեղավորել հոգեբուժարանում և հարկադիր բուժման ենթարկել, և մենք հանցագործության մասին հաղորդում ներկայացրինք Հատուկ քննչական ծառայություն, որտեղ էլ հարուցվել է քրեական գործ ու սկսվել է նախաքննություն», -Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ներկայացրեց փաստաբանը:

Նրա խոսքով, նախաքննությունը տևել է 8 ամիս և արդյունքում հաստատվել է փաստը, որ Ժուլետա Ամարիկյանի նկատմամբ նվաստացուցիչ վերաբերմունք են դրսևորել Ավանի հոգեբուժական կլինիկայում և նրան պահել անմարդկային պայմաններում:

«Շուրջ մեկ ամիս թույլ չեն տվել զբոսնելու, այդքան ժամանակ նա չի լողացել, հոգեբուժարանի ուտելիքները չի կերել, որովհետև շատ վատ սնունդ է եղել, չի ունեցել սեփական մահճակալ, բարձ սպիտակեղեն ու քնել է հոգեբուժարանի ճաշարանի փայտե նստարանին: Այս ամեն հաստատվել է վճռով, և մենք սպասում էինք, որ քննչական մարմինները մեղադրանք կառաջադրեն հոգեբուժարանի անձնակազմի նկատմամբ: Բայց քննիչը որոշել է այլ ճանապարհով գնալ` նշանակելով փորձաքննություն` պարզելու, թե արդյոք Ամարիկյանը կարողանում է ճիշտ ընկալել իր հետ պատահած դեպքերը»,- ներկայացրեց փաստաբանը:

Ամարիկյանի պաշտպանական կողմը, օգտվելով օրենքով իրեն ընձեռված հնարավորությունից, միջնորդել է, որ փորձաքննությանը մասնակցեն անկախ փորձագետներ, սակայն ՀՔԾ քննիչ Լևոն Մելքոնյանը մերժել է միջնորդությունը: Այդուհանդերձ փորձաքննությունը նշանակվում է և մեծ է լինում պաշտպանական կողմի զարմանքը, երբ պարզվում է, որ փորձաքննություն իրականացնող հանձնաժողովի նախագահն այն անձն է, որը ամենասկզբում Ամարիկյանի վերաբերյալ բացասական եզրակացություն էր տվել, ինչի հիման վրա Ամարիկյանը հաշվառվել էր հոգեբուժարանում:

«Մենք բացարկ հայտնեցինք այդ հոգեբույժին, ՀՔԾ-ն մերժեց, բայց դատախազությունը բավարարեց մեր բողոքը: Այնուհետև նույն քննիչը բավարարեց մեր միջնորդությունը փորձաքննությանը արտասահմանցի անկախ փորձագետներ մասնակցելու մասին: Ու այդպես փորձաքննությունը հետաձգվեց: Բայց որոշ ժամանակ անց քննիչը զեկուցագիր է գրում, որ ես իբրև թե անհիմն պատճառաբանություններով հետաձգել եմ փորձաքննությունների անցկացումը, փորձագետներին սադրիչ հարցեր եմ ուղղել ու դրանով միջամտել եմ քննչական գործողությունների կատարմանը, ինչն էլ հիմք է եղել, որ ՀՔԾ-ում իմ դեմ քրեական գործ է հարուցվել», -մանրամասնեց Հայրապետյանը:

Փաստաբանը դժվարանում է նախաքննական մարմնի` ՀՔԾ-ի և մասնավորապես քննիչի գործողություններին իրավական գնահատական տալ, նրանց քայլերն անտրամաբանական են, քանզի միջնորդություններ, բացատրություններ, առարկություններ ներկայացնելը փաստաբանի գործն է:

«Ինձ թվում է` սա քայլ է, որպեսզի փաստաբանական համայնքին ենթարկեցնեն դատախազության քմահաճույքներին: Սա ավելի շատ ոչ թե մասնավոր, այլ ավելի շատ հեռուն գնացող` փաստաբանական գործունեության դեմ ուղղված քայլ է և ՀՔԾ-ի քննիչների միջոցով դատախազությունը փորձում է զսպել փաստաբանական գործունեությունը»,-կարծիք հայտնեց Հայրապետյանը:

Մեր հարցին, թե ինչո՞ւ է փաստաբանի դեմ քրեական գործը հարուցվում հենց ՀՔԾ-ում, քանի որ այս մարմինը քննում է գործեր, որոնք վերաբերում են բարձրաստիճան պաշտոնյաներին, փաստաբանը պատասխանեց. «Քրեական գործ հարուցելու համար նյութերը պետք է ուղարկեին Քննչական կոմիտե, որտեղ քննիչը կուսումնասիրեր ու կորոշեր հարուցել կամ չհարուցել քրեական գործ: Բայց այստեղ որոշել են ուրիշ ճանապարհով գնալ` խախտելով Քրեական դատավարության օրենսգրքով պահանջվող բոլոր նորմերը: Քրեական գործ հարուցելու առիթ չկար, հանցագործության մասին հաղորդում չկար, այսինքն` կամայական ձևով քրեական գործ է հարուցվել: Պետական մարմինը ինքնուրույն է որոշել, որ իր ենթադրությամբ կա հանցագործության դեպք, առանց հանցագործության մասին հաղորդում ունենալու: ՀՔԾ-ի գործողություններում դիտավորությունն ակնհայտ է»:

Փաստաբանն իրավական ճանապարհով պաշտպանվելու միջոցներ այս փուլում չունի, քանի որ հանցագործության մասին հաղորդում պետք է ներկայացնի Հատուկ քննչական ծառայությանը, իսկ այդ մարմինն էլ, նրա խոսքով, օբյեկտիվ քննություն չի իրականացնում:

«Անարդյունավետ են իրավական բոլոր ճանապարհները, և ես զրկված եմ գործողություններ անելուց: Դրա համար պետք է շարունակեմ զբաղվել այն գործով, որով մինչև այժմ զբաղվում էի` իրականացնել մարդկանց պաշտպանությունը», -եզրափակեց փաստաբանը:

Panorama.am-ը հարցում է ուղարկել Հատուկ քննչական ծառայություն` հասկանալու, թե ի՞նչ հիմքով են փաստաբանի նկատմամբ քրեական գործ հարուցել, սակայն առայժմ պատասխաններ չենք ստացել:

Օգոստոսի 18-ին 26 հասարակական կազմակերպություններ, որոնց թվում կան նաև իրավապաշտպան գործունեություն իրականացնողներ, հայտարարություն էին տարածել` պահանջելով անհապաղ դադարեցնել փաստաբանի նկատմամբ քրեական հետապնդումը:

«Հիշեցնում ենք, որ փաստաբանական գործունեությունն իրավապաշտպան գործունեության տեսակ է, և պետության կողմից իրավապաշտպան գործունեության նկատմամբ նման վերաբերմունքն անթույալտրելի է, հակաօրինական  և դատապարտելի: Ավելին` ՀՀ Հատուկ քննչական ծառայության նման վարքագիծը վերստին հաստատում է պետության կողմից ապօրինի գործողությունների միջոցով մարդու իրավունքների պաշտպանությանն ուղղված գործունեությունը կոպտորեն  խոչընդոտելու, նման գործունեություն իրականացնող անձի նկատմամբ ապօրինի, առանց որևէ հիմքի քրեական հետապնդման միջոցով ճնշում գործադրելու արատավոր փորձի մասին: Նման գործելակերպը  հանդիսանում է Հայաստանի Հանրապետության՝ հանձինս ՀՔԾ-ի կողմից ոչ միայն ՀՀ Սահմանադրությամբ և միջազգային պարտավորությունների կատարումից հրաժարում, այլև մարդու իրավունքների կոպիտ ոտնահարում», -ասված է հայտարարության մեջ: