Ձեր վստահելի աղբյուրը

Ադրբեջանի Կենտրոնական բանկի հրապարակած տվյալների համաձայն՝ ԿԲ արտարժութային պահուստները օգոստոս ամսին նվազել են 1.186 մլրդ դոլարով: Պատճառը հիշյալ ամսին արտարժույթի հանդեպ բարձր պահանջարկն էր: Արդյունքում արտարժութային պահուստները 8.5 մլրդ դոլարից նվազել են մինչև 7.3 մլրդի: Համեմատության համար նշենք, որ նախորդ տարվա հուլիսի դրությամբ պահուստները կազմում էին 15.1 մլրդ դոլար, որը կիսով չափ կրճատվել է համաշխարհային շուկայում նավթի գների անկման պատճառով:

Օգոստոս ամսին ԿԲ-ի կողմից նման մեծ չափերի ինտերվենցիաների կատարումը պայմանավորված է Ղազախստանի ազգային արժույթի արժեզրկումից հետո Ադրբեջանում առաջացած արժութային խուճապով, որի հետևանքով օգոստոսի երկրորդ կեսից սկսած արտարժույթի պահանջարկը կտրուկ բարձրացել է:

Կենտրոնական բանկը արժութային շուկայում գործում է հետևյալ կերպ՝ մանաթի արժեզրկումից խուսափելու համար մի կողմից դոլարային ինտերվենցիաներ է կատարում արժութային շուկայում, մյուս կողմից փորձում է կրճատել մանաթի ծավալը:

Ստեղծված իրավիճակում միանգամայն հավանական է մանաթի նոր արժեզրկումը, սակայն հաշվի առնելով դրա հետևանքով առաջ եկող սոցիալ-տնտեսական խնդիրները՝ Ադրբեջանի իշխանությունը ամեն կերպ պետք է ԿԲ-ի պահուստները վատնելու հաշվին առնվազն մինչև խորհրդարանական ընտրությունների «բարեհաջող» անցկացումը զերծ մնա արժութային ցնցումներից:

Հավելենք, որ վերջին ամիսներին Ադրբեջանի ԿԲ-ի արժույթային պաշարները նվազման գործընթացը դարձել է օրինաչափ երևույթ: 2014թ-ի երկրորդ կեսից նավթադոլարների նվազող հոսքերը պատճառ դարձան, որպեսզի ԿԲ-ն ինտերվենցիաների միջոցով միջամտի արժութային շուկայում: Ի վերջո փետրվարի 21-ին որոշում կայացվեց 34%-ով արժեզրկել մանաթը: Սակայն խնդիրը այդքանով չլուծվեց: Վերջին ամիսներին նավթային շուկայում տեղի ունեցած զարգացումները և նավթի գների նվազումը 50 դոլարից ներքև նոր բարդություն առաջացրեցին Ադրբեջանի ԿԲ-ի փոխարժեքային քաղաքականության համար: Չնայած այն հանգամանքին, որ ապրիլի սկզբին ԿԲ նախագահ Էլման Ռուստամովը հայտարարեց ամբողջությամբ լողացող քաղաքականությանն անցնելու մտադրության մասին, այնուամենայնիվ ԿԲ-ի հաշվետվությունները վկայում են, որ ադրբեջանական մանաթի փոխարժեքը պահելը շարունակում է չափազանց թանկ արժենալ ԿԲ-ի վրա (ամսական 1 մլրդ դոլարից ոչ պակաս):

Թե որքան հնարավոր կլինի ֆիքսված պահել մանաթի փոխարժեքը դոլարի նկատմամբ, ԿԲ-ի նման քաղաքականության պայմաններում, կախված է նրանից թե որքան արագ կմսխվեն արտարժութային պահուստները: ԿԲ պահուստների մեկ տարվա նվազման դինամիկան հուշում է, որ տարիներ շարունակ իշխանությունների պարծանքի առարկա արտարժութային պահուստները կփոշիանան հաշված ամիսներ անց:

Հակոբ Սաֆարյան, տնտեսագետ