Ձեր վստահելի աղբյուրը

24 տարի առաջ այս օրը Խորհրդային Հայաստանի քաղաքացիները պատմական որոշում կայացրեցին. քաղաքացիների 94,99 տոկոսն «այո» ասաց Անկախությանը: 1991 թվականի սեպտեմբերի 21-ին տոն էր, այդ ոգևորությունը տարածել էր բակերում, տներում, բոլորը շնորհավորում էին իրար, պար էին բռնում զուռնայի ու դհոլի հնչյունների ներքո: Ինքնաբուխ, համաժողովրդական տոն, որին հայ ժողովուրդը սպասել էր երկար:

Այդ օրից անցել է 24 տարի, հասկանալու համար, թե ինչ է մնացել համաժողովրդական այդ ոգևորությունից, անկախության ձեռքբերումների, ինչպես նաև բացթողումների մասին զրուցեցինք մեր համաքաղաքացիների հետ:

Նրանցից ոմանց համար անկախությունը ուրախանալու առիթ է, որը հնարավորություն է տալիս խաղաղ ապրել:

75-ամյա Գևորգ պապը թեև բազմաթիվ դառնություններ է տեսել այս տարիների ընթացքում, սակայն հպարտ է, որ ապրում է անկախ Հայաստանում. «Ասում ենք՝ սովետի ժամանակ լավ էինք ապրում, ընդունում եմ դա, բայց անկախ երկրում ապրելն այլ զգացողություն է: Էսօրվա ջահելներն ուրիշ են, պայքարում են ցանկացած անարդարության համար ու վստահ եմ, որ ապագան այս երիտասարդների շնորհիվ ավելի լավն է լինելու: Ես իմ կյանքն արդեն ապրել եմ՝ լավ, թե վատ, ուզում եմ, որ թոռներս ապրեն ժողովրդավարական երկրում, իսկ դրան պետք է հասնենք ոչ թե սրա-նրա միջոցով, այլ՝ բոլորով»:

Անկախության սերունդի ներկայացուցիչ Մանուշ Քալանթարյանն էլ նշեց՝ ուրախ է, որ ապրում է անկախ երկրում, անկախ Հայաստանում. «24 տարեկան եմ, մեծացել եմ սահմանամերձ գյուղում, բայց լավ կրթություն եմ ստացել, այսօր էլ աշխատանք ունեմ, որից շատ գոհ եմ: Մի քանի երկրում եմ եղել, բայց երբեք 10 օրից ավելի չեմ կարողացել մնալ: Հայաստանն ուրիշ է, ես ապրում եմ, շնչում եմ Հայաստանով, այլ երկրում իմ կյանքը չեմ պատկերացնում: Ու այս օրն ինձ համար, ընտանիքիս համար իսկապես տոն է, մենք բազմաթիվ դժվարություններ ենք միասին հաղթահարել ու դեռ պատրաստվում ենք հաղթահարել, սակայն երբեք չենք հուսահատվելու»:

Մեր զրուցակիցներից մեկն էլ ասաց՝ գոհ է, որ երկիրն անկախացել է, բայց հասարակ ժողովուրդը դրանից օգուտ չի ստացել. «Մարդիկ պայքարում են օրվա հացի համար: Մեկն ապրում է դղյակում, մեկ ուրիշը՝ նկուղում: Ամեն ինչ իրար է խառնվել, հավասարություն չկա»:

«Մի կողմից ուրախություն է, որ քո´ ժողովուրդը, քո´ հանրապետությունը ինչ-որ մեկից կախված չեն: Բայց անկախությունը հարաբերական հասկացություն է, երբ մենք գտնվում ենք բլոկադայի մեջ, ունենք միայն օդային ճանապարհ, չունենք այլ ռեսուրսներ, դժվար է լինել անկախ»,- ասաց 54-ամյա Դավիթը:

Արմեն Խաչատրյանն էլ մաղթեց, որ անկախությունը լինի հարատև, քանի որ այն ձեռք է բերվել մեծ դժվարություններով. «Այո, խորհրդային տարիներին լավ ենք ապրել, բայց ես ցանկանում եմ անկախ երկրում ապրենք, մենք մեր գլխի տերը լինենք: Իհարկե ապրելն այդքան էլ հեշտ չէ, բայց ես ուրախ եմ, որ իմ երեխաները, հետո էլ թոռներս Հայաստանում են ապրելու: Մեկ անգամ Հայաստանից գնացել եմ, բայց չորս տարի հետո վերադարձել եմ, սա իմ երկիրն է, այլ տեղ կյանքս չեմ պատկերացնում»:

Մեր զրուցակիցներից ևս մեկը սիրով ու հաճույքով հիշեց իր մանկության՝ խորհրդային տարիները. «Կյանքն ավելի հանգիստ էր, այսօրվա լարվածությունն ու նյարդայնությունը չկար: Մարդիկ ավելի լավ էին տրամադրված իրար նկատմամբ, այսօր ավելի չարացած են ու չհանդուրժող: Ու չնայած այս ամենին, իհարկե հաճելի է ապրել ազատ, անկախ երկրում: Սիրում ու հաճույքով նշում ենք տոնը, հատկապես, որ այն կրկնակի տոն է մեր տանը. այսօր նաև ծնողներիս ամուսնության տարեդարձն է: Թող տա Աստված բոլոր երիտասարդներն էլ հնարավորություն ունենան կազմելու իրենց ընտանիքները և լինեն այնքան սիրով ու երջանիկ, որքան մեր հոբելյարներն են»:

Տիկին Գայանեին էլ հանդիպեցինք Իսակովի պողոտայի իր տան բակում, ով թողած տոնը, պահածո էր փակում: Նա մեզ հետ զրույցում նշեց, որ անկախությունը լավ է հնչում, բայց անկախությունը լավ է միայն որոշ մարդկանց համար. «Եթե տղաս ինձ հետ չի ապրում, թոռներիս միայն սկայպով եմ տեսնում, էլ տոնը աչքիս չի երևում: Բայց իհարկե լավ է, որ անկախ ենք»:

22-ամյա Էդգարն էլ նշեց, որ սեպտեմբերի 21-ը իր համար միշտ տոն է, ոչ միայն նրա համար, որ այսօր իր հայրիկի ծննդյան օրն է. «Այս օրը միշտ արթնանում եմ հպարտության զգացումով: Մենք դեռ երիտասարդ են և շատ անելիքներ ունենք: Իհարկե 24 տարվա ընթացքում շատ ու շատ բաներ կարող էր արվել, բայց չենք հուսահատվում: Միշտ պետք է առաջ գնանք և հավատանք, որ ապրելու ենք մեր երազած Հայաստանում: Ես ապրելու եմ այստեղ, արարելու եմ այստեղ և պայքարելու եմ այստեղ: Միշտ պետք է կրկնենք Ազգային հերոս Լեոնիդ Ազգալդյանի խոսքերը՝ սա Հայաստանն է և վերջ: Մեր ապագան միայն Հայաստանում է»:

Զրուցակիցներից մեկն էլ հիշեց իր մանկությունը, սեպտեմբերի 21-ը ու իր հոր անմոռանալի պարը. «Ընդամենը 5 տարեկան էի, բայց հիշում եմ այդ օրը: Հանրապետության հրապարակում կար հարթակ, որտեղ մարդիկ պարում էին ու նրանց միացավ հայրս: Ինքնամոռաց պարում էր, ուզում եք հավատացեք, ուզում եք` ոչ` այսքան տարի հետո, երբ խոսք է եղել Անկախության մասին, միշտ հորս եմ հիշում: Այդ օրը հայրս գիտակցեց, որ անկախ երկրի քաղաքացի է, և այնպես օարեց, որ երևի նախկինում երբեք չէր պարել: Եւ պատահական չէր, որ հայրս ամեն ինչ թողեց ու գնաց Արցախ, այնտեղ էլ զոհվեց: Ուզում ասել, որ ես եմ այս երկրի տերը և ապրելու եմ, ստեղծագործելու եմ իմ հոր երազած Հայաստանում»: