ՄԻԵԴ-ը հրապարակել է «Փերինչեքն ընդդեմ Շվեյցարիայի» գործով դատական վճիռը
Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում ավարտվել է թուրք ազգայնական գործիչ Դողու Փերինչեքի գործով «Փերինչեքն ընդդեմ Շվեյցարիայի» դատական գործի վերջնական լսումը: Ինչպես հաղորդում է շվեյցարական «swissinfo.ch» աղբյուրը՝ դատարանի վճիռը հօգուտ Դողու Փերինչեքի է:
Հաղարոդվում է, որ կայացրած վճռով դատարանը գտել է, որ Շվեյցարիան խախտել է Փերինչեքի ազատ խոսքի իրավունքը: Նշվում է, որ դատարանի որոշումը վերջնական է:
Հիշեցնենք, որ թուրք ազգայնական քաղաքական գործիչ, Թուրքիայի Աշխատավորական կուսակցության ղեկավար Դողու Փերինչեքը 2005թ․-ի մայիս, հուլիս և սեպտեմբեր ամիսներին Շվեյցարիայում մասնակցելով տարբեր կոնֆերանսների ժխտել էր 1915թ․-ին և դրանից հետո Օսմանյան կայսրության կողմից հայերի նկատմամբ իրականացված ցեղասպանության պատմական փաստը:
Մասնավորապես, իր ելույթներում Փերինչեքը Հայոց ցեղասպանությունն անվանել է «միջազգային սուտ»:
2005թ հուլիսի 15-ին «Շվեյցարիա-Հայաստան» միությունը քրեական հայց էր ներկայացրել Փերինչեքի դեմ, և Լոզանի դատարանը 2007թ մարտի 9-ին մեղավոր էր ճանաչել նրան «ռասայական խտրականություն սերմանելու համար» (Շվեյցարիայի Քրեական օրենսգրքի 261bis հոդված), ապացուցված համարելով, որ Փերինչեքի շարժառիթներն ունեցել են ռասիստական միտում և ուղղված չեն եղել պատմական քննարկումների զարգացմանը: Շվեյցարիայի Վո կանտոնի եւ ապա Դաշնային գերագույն դատարանները անփոփոխ էին թողել Լոզանի դատարանի վճիռը՝ Հայոց ցեղասպանությունը ժխտելու համար Փերինչեքին ենթարկելով ֆինանսական և քրեական պատասխանատվության:
Դողու Փերինչեքն ընդդեմ Շվեյցարիայի բողոք էր ներկայացրել ՄԻԵԴ՝ հենվելով Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 10-րդ հոդվածի վրա (ազատ արտահայտման իրավունք)՝ պնդելով, որ Շվեյցարիայի քրեական օրենսգրքի 261bis հոդվածը բավարար կանխատեսելի չէ իր կիրառման մեջ, իսկ իր խոսքի ազատության սահմանափակումը «անհրաժեշտ չէ ժողովրդավարական հասարակությունում»:
2013թ դեկտեմբերի 17-ին ՄԻԵԴ-ը վճռել էր, որ Փերինչեքի նկատմամբ վճռով Շվեյցարիան խախտել է նրա խոսքի ազատությունը, քանի որ նման սահմանափակումը չի ունեցել «հրատապ սոցիալական նշանակություն» եւ անհրաժեշտ չի եղել ժողովրդավարական հասարակությունում 1915թ ցեղասպանության զոհերի ժառանգների պատիվը և արժանապատվությունը պաշտպանելու համար:
Իր վճռում ՄԻԵԴ-ը որոշել էր, որ Փերինչեքի արտահայտությունները չեն մտնում Կոնվենցիայի 17-րդ հոդվածի տակ (իրավունքների չարաշահում) և ընդգծել է, թե այնպիսի գաղափարների արտահայտումը, որոնք կարող են վիրավորել, ցնցել, շփոթության մեջ գցել, պաշտպանվում է Կոնվենցիայի 10-րդ հոդվածով:
2013թ դեկտեմբերի 17-ի ՄԻԵԴ վճռից հետո տված իր հարցազրույցներից մեկում Փերինչեքը ընդունել էր, որ 2005թ գնացել էր Լոզան իր սադրիչ հայտարարություններով շվեյցարական դատարաններին մարտահրավեր նետելու եւ Հայկական հարցին վերջնական «լուծում տալու» նպատակով:
Շվեյցարիայի ներկայացրած բողոքի հիման վրա, ինչպես արդեն նշեցինք, ս.թ. հունվարի 28-ին ՄԻԵԴ Մեծ պալատը կրկին քննեց «Փերինչեքն ընդդեմ Շվեյցարիայի» գործը։
Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում ՀՀ կառավարության լիազոր ներկայացուցիչ Գևորգ Կոստանյանը գործի քննությունից առաջ՝ հունվարի 27-ին, Ստրասբուրգում հրավիրված մամլո ասուլիսի ընթացքում հանգամանալից անդրադարձել էր այս դատավարությունից հայկական կողմի ակնկալիքներն, մասնավորապես, ընդգծելով, որ «ցանկացած ձևակերպում, որը որևէ կերպ կարող է վիճարկելի դարձնել Հայոց ցեղասպանությունը, Հայաստանի համար սկզբունքորեն անընդունելի է»։
Փաստաբան Ջեոֆրի Ռոբերթսոնը Panorama.am-ին ասել էր, որ Հայաստանի հիմնական նպատակն էր՝ հերքել վճռում առկա պնդումները, որոնք կասկածի տակ են դնում այն, որ 1915թ․-ի ջարդերն ու տեղահանություները ցեղասպանություն էին։
«Դողու Փերինչեքն ընդդեմ Շվեյցարիայի» գործով որպես երրորդ կողմ ներգրավված են նաև Թուրքիան և Ֆրանսիան:
Լրահոս
Տեսանյութեր
Հայաստանի ու հայ ժողովրդի շահերը պաշտպանող իշխանություն գոյություն չունի. Բագրատ Սրբազան
