Ձեր վստահելի աղբյուրը

Հայաստանում պրոբացիայի ներդրմանն ուղղված Պրոբացիայի և պրոբացիայի ծառայության մասին օրենքի նախագիծը վերջնական տեսք է ստանում և սպասվում է, որ մինչև տարվա վերջ կառավարությունը կհաստատի ու կներկայացնի Ազգային ժողով:

Այսօր մասնագետների ու իրավական ոլորտի ներկայացուցիչների հետ հանդիպման ժամանակ ներկայացվեց նախագծի առայժմ նախնական տարբերակը, իսկ հաջորդ շաբաթ արդեն կներկայացվի վերջնական տարբերակը:

Արդարադատության նախարարության օրենսդրության զարգացման և իրավական վերլուծությունների վարչության աշխատակից Էմիլ Մարգարյանը, ներկայացնելով նախագիծը ներկաներին, տեղեկացրեց, որ նախագծում սահմանվում է պրոբացիա հասկացությունը` պրոբացիան շահառուի նկատմամբ օրենքով նշանակված ազատազրկման հետ չկապված պատժատեսակների և այլընտրանքային խափանման միջոցների կատարումն է, որն իր մեջ ներառում է հստակեցում, ուղղորդում և աջակցություն` անձին վերասոցիալականացնելու նպատակով:

Օրինագծի հեղինակները մատնանշել են ծառայության ու դրա իրականացման սկզբունքները` անձի իրավունքների հարգման, համագործակցության, անհատականացման, անձի պատժի և ուղղորդման սկզբունքը գաղտնիության սկզբունքները: Այն դատապարտյալը (օրինագծում` շահառու), որը կօգտվի պրոբացիոն ծառայությունից, կունենա անձնական գործ, որում ներառված կլինեն նրա վերաբերյալ բոլոր տվյալները: Շահառուի համաձայնությամբ յուրաքանչյուրը կարող է ծանոթանալ նրա անձնական գործին, ինչպես նաև ԱԱԾ-ն, ՄԻՊ-ը և այլն:

Պրոբացիոն ծառայությունը գործելու է արդարադատության նախարարության կազմում և լինելու է հատուկ ծառայություն, որն ունենալու է իր տարբերանշանը, իսկ դրա աշխատակիցներն ունենալու են իրենց հատուկ համազգեստը` առանց ուսադիրների, բայց տարբերանշանով: Ծառայությունը լինելու է հատուկ, բայց ոչ քաղաքացիական: Ծառայողներն ունենալու են կոչումներ:

Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակի տնօրեն Արթուր Սաքունցը նախ նկատեց, որ նոր ստեղծվելիք պրոբացիոն ծառայությունը պետք է աշխատի անկախ և հետաքրքրվեց, թե արդյոք նպատակահարմար չէ՞ր պետական մարմիններից անկախ մի ծառայություն հիմնել:

Ի պատասխան պարոն Սաքունցի, Արդարադատության փոխնախարար Սուրեն Քրմոյանն ասաց, որ կարելի է օրենքում երաշխիքներ հավասարակշռություն ապահովել, որպեսզի պրոբացիոն ծառայությունն անկախ գործի ու հավելեց. «Բայց հավատացեք, որ մեր երկրում և ընդհանարպես, ցանկացած երկրում, երբ գործում է համակարգ, ինքն այդ համակարգի մի մասն է և երաշխիքներ պետք է ապահովել: Այս հարցում ես պատրաստ եմ քննարկենք` Արդարադատության նախարարության համակարգում այնպիսի համակարգ ստեղծենք, որ ծառայությունն իր գործունեության ընթացքում անկախություն ունենա»:

Պրոբացիոն ծառայության մասին օրենքի նախագծում կա նաև դրույթ էլեկտրոնային հսկողության մասին. շահառուի կամ դատապարտյալի նկատմամբ էլեկտրոնային հսկողություն կիրառվելու է դատարանի որոշմամբ, որն ընդունելիս պետք է հաշվի առնել անձի տարիքը, սոցիալական դրությունը, առողջական վիճակը, զբաղմունքի տեսակը և այլն:

Էլեկտրոնային հսկողությունը չպետք է ֆիզիկական ու հոգեկան տառապանքներ պատճառի պրոբացիոն ծառայության շահառուին: էլեկտրոնային հսկողությունն իրականացվելու է GPS-ի միջոցով կամ այլ ռադիոալիքային, կենսաչափական արբանյակային սարքերի միջոցով, որոնք հնարավորություն կտան պարզել` որտեղ է գտնվում դատապարտյալը, ինչ վարքագիծ է դրսևորել: Էլեկտրոնային հսկողության ֆինանսավորումն իրականացվելու է կամ պետական բյուջեի կամ էլ շահառու դատապարտյալի հաշվին: Որպես այլընտրանքային պատիժ պրոբացիոն ծառայությունը կատարելու է նաև տնային կալանքը, վարչական հսկողությունը, գրավի, երաշխավորության կատարումը:

Մինչ այդ քրեակատարողական հիմնարկների համակարգը էլեկտրոնային կդառնա, որպեսզի պրոբացիոն ծառայության իրականացումը խոչընդոտների չհանդիպի:

Սուրեն Քրմոյանի ներկայացմամբ, պրոբացիոն ծառայության շրջանակներում նաև կարգավորվելու է դատապարտյալի հետպատժյան փուլը:

«Հիմա օրենսդրությունը կարգավորում է, բայց պրակտիկ մարդը դուրս է գալիս քրեակատարողական հիմնարկից, չկա մի մարդ, որ նրա ձեռքից բռնի, տանի պահի մի քանի ամիս, մինչև էդ մարդը իր տեղը գտնի հասարակության մեջ: Պրոբացիան հենց դա է անելու», -ներկայացրեց Քրմոյանը:

Թեմային առնչվող հրապարակումներ`
Եվրոպացի փորձագետ. Նախ պետք է լինի իրավախախտի կարիքների գնահատում
Արշակ Գասպարյան. Պրոբացիայի ծառայության կարևորագույն դերակատարներից մեկը քաղաքական որոշում կայացնողներն են
Պրոբացիայի ծառայության մասին օրենքի նախագծի վերաբերյալ միջազգային փորձաքննության արդյունքները կներկայացվեն հաջորդ շաբաթ
Մնացական Մարտիրոսյան. Անհրաժեշտ է խափանման միջոցների բաժնում որոշակի փոփոխություններ իրականացել
Այսօր կալանավորված անձանց մեծ մասը կարող էին կալանքի տակ չգտնվել. Արման Դանիելյան
Միջազգային փորձագետ. Միջին ծանրության հանցագործությունների դեպքում պետք է կիրառել այլընտրանքային պատժամիջոցներ
Պրոբացիայի ծառայության շրջանակում ՀՀ-ում կիրառվելու է էլեկտրոնային մոնիտորինգ. Սեմինար՝ մասնագետների համար
Թե ինչքանով արդյունավետ կգործի պրոբացիայի ծառայությունը ՀՀ-ում՝ կախված է շահագրգիռ մարմիններից. փորձագետ (տեսանյութ)
Լ.Ավետիսյան. Հույս ունենք նորաստեղծ պրոբացիայի ծառայությանը դատարաններն ավելի շատ կվստահեն (տեսանյութ)
Արթուր Հովհաննիսյան. Պրոբացիայի ծառայությունը պետք է դիտարկել ոչ թե ուժային, այլ հումանիտար կառույց (տեսանյութ)
Պրոբացիայի ծառայության ներդրման դեպքում կոռուպցիոն ռիսկերից խուսափելու հիմնական եղանակն՝ ըստ փորձագետի
Միջազգային փորձագետ. Բանտ ուղարկելը հարցի լուծում չէ
ՀՀ-ում ազատազրկումը որպես պատժատեսակ շատ է կիրառվում. Ս. Քրմոյան
Քրեական արդարադատության դերակատարները կդիմե՞ն, թե՞ չեն դիմի պրոբացիայի ծառայությանը. փորձագետ (տեսանյութ)
«Փորձելու ենք պրոբացիոն ծառայությունը ներդնել փուլային ճանապարհով»
Կառավարությունը հավանություն է տվել ՀՀ-ում պրոբացիոն ծառայության ներդրման հայեցակարգին
Իրավախախտին ամեն անգամ պատժելով՝ խնդիրը չի լուծվի. Արման Դանիելյան (տեսանյութ)