Ի՞նչ նոր իրավիճակ է ստեղծվում Սիրիայում ռուսական օդուժի հարվածներից հետո
Սիրիական հակամարտության ընթացքը ցույց տվեց, որ սիրիական իշխանությունները զիջում էին տարածքներ (ընդդիմադիր ուժերին, քրդերին), և նման իրողությունը, թերևս արդարացված, ստիպում էր Բաշար ալ-Ասադի վարչակարգին կենտրոնացնել սիրիական զինուժը խոշոր մարզկենտրոններում (հիմնականում հյուսիս-արևմտյան, արևմտյան և հարավ-արևմտյան հատվածներում), պահել ռազմաճակատի գիծը, հնարավորություն չտալ ընդդիմադիր խմբավորումներին առաջխաղացում արձանագրել և օդային հարվածների միջոցով թուլացնել հիշյալ ուժերին:
Սակայն, սեպտեմբերի 30-ին Մոսկվային ուղղված սիրիական իշխանությունների ռազմական օգնության խնդրանքը վկայեց, որ վերոհիշյալ մարտավարությունը սկսել է չարդարացնել իրեն և սիրիական ռազմաօդային ուժերի հարվածները բավարար չեն կասեցնելու ընդդիմադիրների առաջխաղացումը:
Արևմտյան լրատվամիջոցներում ակտիվորեն շրջանառվող այն տեսակետը, որ ռուսները հրթիռակոծում են «չափավոր ընդդիմությանը», անհիմն են: Բոլոր նրանք, ովքեր քիչ թե շատ հետևում են Սիրիայում տեղի ունեցող զարգացումներին, գիտեն, որ չափավոր ընդդիմադիր ուժերը վաղուց իրենց տեղը զիջել են ծայրահեղ արմատական ուժերին, և սկսած 2013 թ. ազդեցիկ դերակատարում չունեն Սիրիայում: Հետևաբար ռուսական հարվածները իրականացվում են իսլամական ծայրահեղ արմատական ուժերի նկատմամբ (և ոչ միայն «Իսլամական պետության» զինյալների դիրքերին): Հակառակ դեպքում իրենցից առանձնապես բան չներկայացնող ընդդիմադիր, այսպես կոչված չափավոր ուժերի հրթիռակոծումը տրամաբանությունից զուրկ է:
Ճիշտ է՝ ռուսական օդուժի հարվածերը վկայեցին, որ Ռուսաստանը չի պատրաստվում գնալ ցամաքային գործողությունների (համենայն դեպս այս փուլում ռուսական իշխանությունները կսահմանափակվեն օդային հրթիռակոծություններով), այդուհանդերձ, վերոհիշյալ օդային հարվածներն արդյունավետ են ներսիրիական զարգացումների համար, ուստի նաև կարևոր՝ հետևյալ տեսանկյուններից.
*Ռուսական օդուժի հրթիռակոծությունները ստիպում են իսլամականներին չշարունակել առաջխաղացումը դեպի սիրիական ներկայիս իշխանությունների համար կենսական նշանակություն ունեցող հյուսիս-արևմտյան, արևմտյան և հարավ-արևմտյան տարածքների ուղղությամբ, այլ ընդհակառակը, հիշյալ հարվածները դրդում են իսլամականներին շարժվել դեպի արևելք, որտեղ հնարավոր է ականատեսը լինենք այս տարածքներում արմատացած «Իսլամական պետության» զինյալների հետ բախումների: Իսլամականներ-իսլամականներ բախումներն արդեն լավ է:
* Ճշգրիտ և, այդ առումով, բավական արդյունավետ ռուսական ռազմաօդային ուժերի հարվածներն աշխարհի տարբեր հատվածներից դեպի Մերձավորարևելյան տարածաշրջան ջիհադական պայքարի ուղևորվել ցանկացող իսլամականների համար լավ մտորելու պատճառ կարող է հանդիսանալ: Սիրիական օդուժը նման ճշգրիտ հարվածների հնարավորություն չունի, հետևաբար Սիրիայի ռազմաօդային ուժերի ռմբակոծությունները, մեծ հաշվով, իսլամականների համար այդքան վտանգավոր չեն, որքան ժամանակակից զինտեխնիկայի ու զինատեսակների կիրառմամբ ռուսական օդուժի կետային հարվածները:
* Վերջին օրերի ռուսական հրթիռակոծությունների և ռմբակոծությունների աշխարհագրությունը Սիրիայում ցույց է տալիս, որ օդային հարվածներ են տեղում նաև Հալեպ քաղաքի (հատկապես Հալեպն անչափ կարևոր է մեզ համար) մոտ գտնվող իսլամականների կայանատեղիների ուղղությամբ: Եթե հաշվի առնենք, որ դրան զուգահեռ սիրիական կառավարական և այլ ուժերի կողմից ցամաքային գործողություններ են ընթանում, ոչ միայն Հալեպում, այլ նաև Սիրիայի այլ հատվածներում, ապա հիշյալ տարածքներում իրավիճակը կարող է փոխվել, ինչը ևս կարող է արդյունավետ լինել սիրիական հակամարտության հետագա ընթացքի տեսանկյունից:
Արաբագետ՝ Սարգիս Գրիգորյան