Ձեր վստահելի աղբյուրը

Տավուշի թեմի առաջնորդ Բագրատ եպիսկոպոս Գալստանյանի ցանկությունն է` հանրաքվեն անցնի ժողովրդավարական ու առանց ցնցումների:

«Կուզեմ հանրաքվեն միայն ծառայի բարիքին և երկրի զարգացմանը. «Այո»-ն և «Ոչ»-ը թող միայն բարիքին ծառայեն՝ մեր համընդհանուր, հավաքական շահին, մեր երկրի զարգացմանն ու առաջընթացին: Ի վերջո դա է մեր բոլորի փափագն ու նպատակը», -Panorama.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ասաց Տավուշի թեմի առաջնորդը:

Ներկայացնում ենք Panorama.am-ի հարցազրույցը Բագրատ եպիսկոպոս Գալստանյանի հետ:

-Սրբազան հայր, Սահմանադրության փոփոխությունների նախագծի ընդդիմախոսները պնդում են, որ Նախագիծը սահմանափակում է մարդու իրավունքները: Դուք, վստահ եմ ուսումնասիրել եք նախագիծը, ինչպե՞ս եք այն գնահատում:

Այո, կարդացել եմ և որոշ չափով ուսումնասիրել: Նախ, ես, ընդհանրապես, որևէ օրենքի պարագայում պետք է ասեմ, որ մեր սկզբունքը մեր Տիրոջ` Հիսուսի խոսքն է` ոչ թե մարդն է օրենքի համար՝ այլ օրենքը մարդու, այսինքն ոչ թե մարդն է որ պետք է ծառայի օրենքին, այլ օրենքը` մարդուն: Եվ այդ սկզբունքից ելնելով, մեզ համար յուրաքանչյուր օրենք, այդ թվում` բարձրագույն օրենքը, ինչպիսին Սահմանադրությունն է, հիմնական իմաստով պետք է նպատակամիտված լինի ծառայել մարդուն: Եվ եթե մարդը, ըստ էության, այդ օրենքները չի պահպանելու, չի հետևելու դրանց, դրանք դադարում են իմաստ ունենալուց: Ամեն դեպքում օրենքները պետք է միջոց լինեն մարդու բարեկեցության, հասարակական հարաբերությունների ապահովման և նաև երկրի անվտանգության խնդիրները լուծելու համար:

-Իսկ դուք հումանիզմի հիմքեր տեսնո՞ւմ եք Նախագծում:

-Չկա օրենք, որ հումանիստական չլինի: Այդպիսի բան գոյություն չունի: Գործողն է թե առաջարկվողն է կամ որևէ երկրի Սահմանադրություն, բռնապետական թե ժողովրդավարական, բոլոր օրենքներն էլ ըստ էության գրված են ու գրվում են մարդու համար, ի մտի ունենալով նրա բարեկեցությունը: Անգամ բռնապետական համարվող երկրների օրենքներն են այս սկզբունքով: Օրենք չկա, որ հումանիստական չլինի: Այլ հարց է թե ինչպես են դրանք գործադրվում:

-Կան Նախագծին ընդդիմացողներ, որոնք պնդում են, որ մարդու իրավունքների սահամանփակումներ կան դրանում:

-Մանրամասնությունների մասին չեմ կարող խոսել: Բնականաբար, կլինեն ընդդիմացողներ և կողմնակիցներ: Ըստ էության սա քաղաքական կամ իրավական մեծ գործընթաց է, որին մարդիկ կարող են և կողմ լինել, և դեմ ըստ իրենց գաղափարական ըմբռնումների կամ աշխարհայացքի: Յուրաքանչյուրն ունի իր բացատրությունը հարցի նկատմամբ: Ըստ էության, բոլորն էլ կարող են կյանքի իրավունք ունենալ և կամ չունենալ:

-Արմատական ընդդիմությունը մտավախություններ ունի առ այն, որ Սահմանադրության փոփոխությունների գործընթացը իշխանությունը նախաձեռնել է իր վերարտադրվելու համար:

-Քաղաքական իմաստով որևէ բան չեմ կարող ասել: Ես մտքերը չեմ կարող գուշակել: Եթե փաստարկ ունեն, հավանաբար, իրավունք ունեն նման պնդում անելու: Իշխանությունն էլ, բնականաբար, իրավունք ունի պնդելու, որ նման նպատակներ չեն հետապնդում: Չեմ կարող քաղաքական գնահատական տալ: Եթե վերցնենք կառավարման համակարգի առումով, կարող եմ ասել, որ անձնապես տասը տարի ապրել եմ նման երկրում` Կանադայում, որտեղ կառավարումը խորհրդարանական համակարգի սկզբունքի վրա է հիմնված: Լինելով սահմանադրական միապետություն, այդուհանդերձ այդ միապետության բաղադրիչը, ձևական բնույթ է կրում, բայց երկիրը, ըստ էության գործնականում խորհրդարանական է: Ես այդպիսի երկրում տասը տարի ապրել եմ ու ոչ մի խնդիր չեմ տեսել` հակառակը, ավելի զարգացող, ավելի համակողմանի, կոլեգիալ, ընդդիմությունն իր տեղում, իշխանությունն իր տեղում: Այդ պատճառով չեմ կարող որևէ բան ասել:

Ինձ համար այս պահին կարևորն այն է, որ եթե Սահմանադրության նախագիծը դրված է հանրաքվեի, այն անցնի անցնցում, լինի ժողովրդավար, անցնի այնպես, ինչպես մտածում ենք, որ պետք է անցնի: Կուզեմ միայն ծառայի բարիքին և երկրի զարգացմանը. և «Այո»-ն և «Ոչ»-ը թող միայն բարիքին ծառայեն՝ մեր համընդհանուր, հավաքական շահին, մեր երկրի զարգացմանն ու առաջընթացին: Ի վերջո դա է մեր բոլորի փափագն ու նպատակը:

-Հետևո՞ւմ եք, ինչպե՞ս է անցնում հանրաքվեի քարոզարշավը:

-Անկեղծ ասած, չեմ հետևում և գնահատականներս թերի կլինեն, որովհետև հենց այս պահին սահմանով ենք զբաղված, մեր ժողովրդին ծառայությամբ:

-Մասնավորապես, «Ոչ»-ի ճակատը անհնազանդության կոչ է արել և դեկտեմբերի 1-ից հանրահավաքների շարք է սկսում:

-Յուրաքանչյուր կազմակերպություն` ընդդիմություն, իշխանություն կամ որևէ կուսակցություն, ինքն է ընտրում իր գործունեության ձևը և կերպը և ինքն էլ դրա համար պետք է պատասխանատվություն ստանձնի: Յուրաքանչյուրի ընտրությունն է և յուրաքանչյուրն էլ դրա համար պատասխանատվության կրելուն պատրաստ պետք է լինի:

-Լավ, անդրադառնանք Սահմանադրության փոփոխությունների նախագծում Հայ առաքելական եկեղեցուն վերաբերող դրույթին, Վենետիկի հանձնաժողովը, եթե հիշում եք, վերապահումներ էր հայտնել դրա վերաբերյալ:

-Վենետիկի հանձնաժողովի հայտնած վերապահումները հուշում են, որ եկեղեցու կամ խղճի ազատության առումով կարծում եմ, որ Մայր օրենքի նախագիծը ավելի նպաստավոր է, քան գործող Սահմանադրությունը: Նախ այնտեղ առանձնացվել է հստակ կերպով. գործող Սահմանադրության մեջ մեկ բաժին է վերաբերում այսպես կոչված, կրոնական կազմակերպություններին, ի թիվս որոնց, նաև հայ եկեղեցուն: Առաջարկվող տարբերակով Հայ եկեղեցին առանձնացված է մյուս կրոնական կազմակերպություններից: Վենետիկի հանձնաժողովի հայտնածը ինձ համար չափանիշ չէ, ինչքան բացասական կարծիք հայտնեն, այնքան հուշում են, որ երևի թե լավ է այդպես: Իրենք ունեն իրենց բացատրությունները, մեկնակետը, սկզբունքները մենք էլ` մերը: Պարտադիր չէ, որ այդ բոլոր սկզբունքները ինչ իրենք ունեն, մեզ մոտ կիրառելի լինեն: Բնական է, որ պետք է անհամապատասխան լինեն, քանի որ միջավայրերը տարբեր են:

Ինչ վերաբերում է եկեղեցու դիրքի վերաբերյալ նրանց գնահատականներին, բնական է, որ պետք է նման բարձր դիրք տրվեր Հայ եկեղեցուն: Ինչո՞ւ չպետք է տրվեր: Այդ դիրքը շնորհ չէ արված, Եկեղեցին վաստակել է դա իր պատմական ընթացքով, առանցքային դերակատարություն ունենալով մեր ժողովրդի կյանքում:

-Դուք, վստահ եմ, շատ եք շփվում մարդկանց հետ, հանդիպումներ անցկացնում, կարո՞ղ եք ասել` արդյոք սահմանադրական բարեփոխումներ անցկացնելու հասարակական պահանջ, կարիք կա՞ր:

-Ես Տավուշի մարզում եմ գտնվում, այցելում եմ մեր համայնքները և այս մարզում ինչպես Ձեզ քաջ հայտնի է խնդիրներն այլ են՝ հատկապես երկրի սահմանների անվտանգության առումով: